3 การแต่งงานของชาวบ้านทั่วไปในสมัยสุโขทัย-อยุธยาของไทยแต่ดั้งเดิมมีธรรมเนียมการหมั้นหมายไว้ก่อนแต่งไหมคะ ดิฉันไม่แน่ใจว่าธรรมเนียมนี้เป็นของฝรั่งที่เรารับเข้ามาหรือของไทยเองก็มีด้วยเพราะคิดว่าชาวบ้านทั่วไปถ้ารักกันก็คงแต่งกันเลยง่ายๆกันไม่น่าจะต้องหมั้นอย่างคนชั้นสูง
ขุนช้างขุนแผน
ตอนแต่งงานพระไวยพลายงามสมเด็จพระพันวษาได้ตรัสกับขุนแผนในที่ประชุมขุนนางว่า พระองค์มีพระราชประสงค์จะประทานนางสร้อยฟ้าให้แก่พระไวย ให้สมกับที่มีความดีความชอบ ขุนแผนจึงกราบทูลไปว่า
ครานั้นจึงพระกาญจน์บุรี อัญชลีกราบงามสามหน
จึงกราบทูลภูวไนยไปบัดดล พระคุณเป็นพ้นคณนา
แต่ซึ่งจมื่นไวยใช่ตัวเปล่า ข้าพระพุทธเจ้าไม่มุสา
เมื่อไปทัพได้กับศรีมาลา ลูกยาพระพิจิตรบุรี
แต่รักใคร่ยังมิได้ทำงานการ เขาผ่อนผัดนัดงานมาเดือนสี่
ได้ทำหมั้นกันไว้ตามประเพณี ขอจงทราบธุลีพระบาทา ฯประเพณีเนื่องในการแต่งงานบ่าวสาว โดยเสฐียรโกเศศ บทที่ ๔ ขันหมากหมั้น
