เรื่องของนามสกุลเทียดผมครับ

[Kiangsak loekaudom]

คือว่าพ่อของทวดผม ทำไมนามสกุลไม่เหมือนพี่น้องท่านเลยครับ ท่านมีพี่น้อง5 คน หญิง2 ชาย3 ท่านเป็นคนเล็ก(เกิดราวๆ2409-2410) แต่พี่ชาย2 คนนามสกุลเหมือนกันพี่ชายสองคนนี้ย้ายมาอยู่อีกหมู่บ้านนึงครับ แต่ตาของตาผมไม่ได้ย้ายไปครับ แต่ว่าหมู่บ้านไม่ไกลกันมาก มีอีก2 หมู่บ้านกั้นกลาง

[เทาชมพู]

คุณน่าจะถามญาติผู้ใหญ่ฝ่ายแม่ เผื่อมีใครรู้สาเหตุ ซึ่งอาจมีได้สารพัดอย่าง
คนนอกจะไปรู้ได้อย่างไรล่ะคะ

[choo]

เรื่องนี้มีทางเป็นไปได้คือประเทศไทยมีพระราชบัญญัติขนานนามสกุลเมื่อ มีค.2455 และบังคับใช้เมื่อ กค 2456 ถ้าเทียดคุณเกิดในปี 2409 ก็หมายถึงอีก 47 ปีต่อมาทุกคนต้องใช้นามสกุล พี่น้องของท่านที่อยูด้วยกันหรืออยู่คนละหมู่บ้านใกล้กัน คนที่เป็นหัวหน้าของแต่ละครอบครัวต่างคนต่างไปขอนามสกุลตามกฏหมาย ในยุคนั้นโปรดอย่าเข้าใจว่าคนจะเข้าใจกฏหมายที่ว่าคนที่มาจากบรรพบุรุษเดียวกันสามามรถร่วมขอใช้นามสกุลเดียวกันได้ และเป็นไปไม่ได้ที่พวกเขาเหล่านั้นจะยกมือถือคุยถามไถ่กันได้ง่ายๆเหมือนสมัยนี้ เมื่อต่างคนต่างขอและเจ้าหน้าที่ก็เพิ่งรู้กฏหมายนี้เหมือนกัน นามสกุลจึงต่างกันได้ มีให้เห็นมากมายที่รู้ทั้งรู้ว่าเป็นญาติกันมาจากปู่ ย่า เดียวกันแต่ใช้นามสกุลต่างกัน ถ้าว่าถึงสมัยนี้ถ้าพี่น้องไม่ถูกกันบางคนอาจไปขอใช้นามสกุลอื่นที่ตั้งขึ้นเองหรือไปขอใช้นามสกุลทาง ตา-ยาย ก็ได้  จะให้รู้แน่ต้องไปกราบเรียนถามท่านผู้ใหญ่ของคุณครับ

[Kiangsak loekaudom]

ขอบคุณมากๆเลยครับ ผมเคยถามตาแล้วครับ แต่ท่านไม่ทราบเลย แต่ญาติผู้ใหญ่ที่ยังอยู่ก็อายุ90+ กันหมดแล้วครับ

[เทาชมพู]

ความเป็นไปได้ ที่พี่น้องใช้คนละนามสกุล
1   ต่างคนต่างไปขอจดทะเบียนนามสกุล โดยไม่รู้ว่าอีกฝ่ายมีนามสกุลแล้ว สามารถขอใช้ร่วมได้ อย่างที่คุณ choo อธิบาย
2   ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดไม่สมัครใจใช้นามสกุลเดียวกับพี่น้อง เช่นเห็นว่าไม่เพราะ หรือบาดหมางกันระหว่างพี่น้อง  ก็ไปจดทะเบียนตั้งนามสกุลใหม่เอง
3   ได้รับอนุญาตจากบุคคลอื่นให้ใช้นามสกุลของเขาได้
    ข้อนี้  ดิฉันเคยเห็นนามสกุลหนึ่งมีคนใช้กันเกือบทั้งหมู่บ้าน   แต่ไม่ได้เป็นญาติกัน    เพียงแต่ขอใช้นามสกุลผู้ใหญ่บ้านร่วมกัน   ผู้ใหญ่บ้านอนุญาต  ก็เลยใช้นามสกุลเดียวกันหมด
4  มีพ่อแม่บุญธรรม  จึงใช้นามสกุลของท่าน

[choo]

จากคำถามของคุณขออนุญาตเดาว่าอายุคงไม่เกิน 40 ต้นๆ เป็นเรื่องธรรมดาที่คุณจะไม่รู้ไม่เข้าใจเรื่องพวกนี้เพราะในสมัยของคุณไม่มีวิชาเรียนที่ชื่อว่า "หน้าที่พลเมือง" ซึ่งผมเคยเรียนมาเมื่อ 60 กว่าปีที่แล้ว ว่าด้วยเรื่องของหน้าที่พลเมืองตามกฏหมาย ตามขนบธรรมเนียมประเพณี และอื่นๆ เมือสมัยที่เรียนวิชานี้ก็เรียนๆไปไม่เห็นประโยชน์เท่าใดแต่ครูบาอาจารย์ก็พร่ำสั่งสอนและย้ำว่าเมื่อโตไปข้างหน้าจะมีประโยชน์เพราะสิ่งนี้คือ"ความรอบรู้"ซึ่งต้องมีคู่กับ"ความรู้" ครูได้แบ่งกลุ่มให้หัวข้อนักเรียนไปศึกษาหาความรู้แล้วมาพูดหน้าชั้น(ซึ่งสมัยนั้นไม่ง่ายเลยเพราะไม่มี internet) เช่นเรื่อง นามสกุล งานศพ การแต่งงาน การตั้งชื่อ ขุนนางของไทย เป็นต้น พวกเราจึงได้ฟังและซักถามกันอย่างสนุกสนานทำให้จำได้ติดหัว นอกจากนี้ยังต้องเรียนเรื่องที่(คิดว่า)น่าเบื่อหน่ายเช่นวรรณคดีไทย อย่างเรื่อง ลิลิตตะเลงพ่าย สามก๊ก ขุนช้างขุนแผน และอื่นๆ วิชาเหล่านี้เป็นประโยชน์ได้จริงเมื่อมาทำงานทำให้มีความรอบรู้กว้างขวาง มีเรื่องจริงที่ขำไม่ออกเรื่องหนึ่งเกิดขึ้นเมื่อมีผู้ไปโอนที่ดินมรดกแปลงหนึ่งเจ้าของในโฉนด สมมุติ ชืี่อ นางอัคราชเดโชโสภณ(แย้ม บางบอน) เจ้าหน้าที่ได้ถามว่านางอัคราชฯ กับ แย้ม บางบอน นี่เป็นคนคนเดียวกันหรือไม่ ทำไมชื่อยาวและไม่มีนามสกุล มีใบเปลี่ยนชื่อหรือไม่ ตอบว่าเป็นชื่อบรรดาศักดิ์ไช้ตามสามี ชื่อในวงเล็บคือชื่อเดิมก่อนใช้ชื่อบรรดาศักดิ์... บรรดาศักดิ์คืออะไร?...9ล9 เลยย้ำให้ดูในคำสั่งศาล เจ้าหน้าที่ก็นำเรื่องพร้อมคำสั่งศาลไปหารือกับหัวหน้าๆตัดสินว่าคำสั่งศาลเขียนอย่างไรให้ทำตามนั้นเรื่องถึงจบ คำถามพวกนี้ไม่ใช่เขาโง่นะครับเขาไม่รู้จริงๆ เพราะไม่มีใครเคยสั่งสอนและจะไม่เกิดขึ้นเลยถ้าเขาได้เรียนวิชาต่างๆที่เป็นรากเง่าของเราตามที่ยกตัวอย่างไปแล้ว

[Kiangsak loekaudom]

ขอบคุณทุกๆความเห็นครับ ผมถามแล้วไม่ใครทราบเลยครับ กลายเป็นปริศนากันต่อไปครับ ลูกหลานรุ่นถัดมาคงไม่รู้แล้วว่า 2 สกุลคือสกุลเดียวกันครับ