ตามหารูปสมัยรบฮ่อ

[cinephile]

ผมยังงงๆอยู่นะครับคุญ Siamese ที่ว่าหลวงเทเพนทร์ตายศักราช ๑๒๔๘ (พศ. ๒๔๒๙)จากราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๓ แผ่นที่ ๑๘ หน้า ๑๔๑ วันอาทิตย์ เดือนเก้า ขึ้นสองค่ำ ปีจออัฐศก ๑๒๔๘

แต่ตอนรศ.๑๑๐ มีหลักฐานระบุว่าหลวงเทเพนทร์เป็นข้าหลวงเมืองศรีธันดร
พฤติการณ์ของฝรั่งเศสตามที่ปรากฏในรายงานแต่ละฉบับ กรมหลวงพิชิตปรีชากรทรงมีความเห็นว่า ฝรั่งเศสมุ่งคุกคามหัวเมืองชายแดน โดยใช้กำลังข่มขู่ไทยมากยิ่งขึ้น จึงทรงเตรียมป้องกันชายแคน โดยทรงจัดข้าหลวงไปประจำตามด่านต่าง ๆ และโปรดให้เตรียมเสบียงอาหารไว้เพียงพอแก่ความต้องการ ดังมีรายละเอียดต่อไปนี้
๑.   ให้หลวงเทเพนท์ไปจัดตั้งป้อมค่ายและเป็นผู้จัดการด่านชั้นในที่แก่งหลี่ผี
๒.   ให้ท้าวเพี้ยเมืองสีทันดร ไปปลูกยุ้งฉางและปลูกพลับพลาที่เมืองสีทันดร
๓.   ให้หลวงธนสารสุทธารักษ์ (หว่าง) ไปจัดซื้อข้าวขึ้นฉางที่เมืองสุรินทร์
๔.   ให้นายสุดจินดา (เลี่ยม ณ นคร) ไปจัดซื้อข้าวและประจำราชการเมืองกาฬสินธ์
๕.   ให้พระศรีพิทักษ์ ข้าหลวงขุขันธ์ ไปต่อสายโทรเลขและตรวจราชการเมืองเสียมราฐ และให้กรมการเมืองขุขันธ์ ตัดทางเพื่อต่อสายโทรเลข ตั้งแต่เมืองขุขัณธ์ไปจนถึงเมืองอุบลราชธานี

  กจช. ม. ๖๒.๑/๓๒ ใบบอกที่ ๖ พระประชาฯ คดีกิจ กราบทูล กรมพระพิชิตปรีชากร ลงวันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ร.ศ. ๑๑๐

หรือว่ามีหลวงเทเพนทร์หลายคน คุณSiamese มีความเห็นอย่างไรครับ

[Koratian]

ตามรอยหลวงเทเพนทร์

[Koratian]

แผนที่การรบสมรภูมิดอนสม รศ.112   (13-22 July 1893)

[Koratian]

หลวงเทเพนทร์ น่าจะเสียชีวิตในที่รบ ค่ายดอนสม เช้าวันที่ 20 กรกฎาคม ร.ศ. 112 ครับ

[Koratian]

ตามรอยหลวงเทเพนทร์ต่อครับ
น่าจะอายูมากกว่าพระประชาคดีกิจเล็กน้อยครับ (เป็นตุณหลวงก่อน)


โปรดเกล้า ฯ ให้พระพิศณุเทพ (ช่วง) ข้าหลวงที่ ๒ ขึ้นไปเปลี่ยนพระยามหาอำมาตย์ (หรุ่น) ณเมืองนครจำปาศักดิ แลโปรด ให้หลวงสุเทพนุรักษ์ หลวงเทเพนทรเทพ หลวงบุรินทามาตย์ หลวงเทพนเรนทร์ ขุนมหาวิไชย ขุนวิชิตชลหาร เปนข้าหลวงผู้ช่วยไปด้วยพระพิศณุเทพ ๆ กับข้าหลวงผู้ช่วยไปถึงนครจำปาศักดิ เมื่อมิถุนายน ร.ศ. ๑๐๙

พระยามหาอำมาตย์ (หรุ่น) มอบราชการเสร็จแล้ว ได้เดินจากนครจำปาศักดิ กลับมาเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทณกรุงเทพ ฯ เมื่อเดือนกรกรฎาคม ร.ศ. ๑๐๙

[เทาชมพู]

ได้ความรู้เพิ่มจากกระทู้เก่าอีกนิดหน่อย ว่า 
๑ หลวงเทเพนทร์ (ถนอม อินทุสูต)กับคุณนายนวม ภรรยา มีบุตรสาวคนหนึ่งชื่อจำเริญ ต่อมาสมรสกับพระยาโบราณราชธานินทร์    คุณหญิงจำเริญได้รับพระราชทานเครื่องราชจุลจอมเกล้าชั้นตติยจุลจอมเกล้าฯ  มีบุตรธิดากับพระยาโบราณฯด้วยกัน ๕ คน
๒  ยังมีหลวงเทเพนอีกคนหนึ่งชื่อเดิมว่า หง มีบ้านอยู่ตรงกับประตูช่องกุดทาง ทิศตวันออกเฉียงเหนือ

จะพยายามรวบรวมให้ว่า มีหลวงเทเพนทรฯ กี่คนกันแน่ ค่ะ

[NAVARAT.C]

ได้มาอีกภาพหนึ่ง เผื่อท่าน cinephile จะยังไม่เคยเห็น

[เทาชมพู]

เมื่อวานนี้ ด้วยความประมาท  พิมพ์ลงช่องข้อความแทนที่จะพิมพ์ลง notepad   คลิกผิดทีเดียว หายหมด กู้คืนไม่ได้
ต้องก้มหน้าก้มตาพิมพ์ใหม่


หน้าที่การงานของหลวงเทเพนทร์ คือ เจ้ากรมมหาดไทยตำรวจภูบาล ฝ่ายขวา คู่กับหลวงธรเณรท์ เจ้ากรมมหาดไทยตำรวจภูบาล ฝ่ายซ้าย

หลวงเทเพนทร์ เท่าที่รวบรวมได้ คือ
หลวงเทเพนทร์คนที่ ๑   ประวัติงานแย่มาก   เห็นข้าศึกใกล้เข้ามายังไม่ทันรบ ก็ใจฝ่อหนีเอาดื้อๆ  ท่าน cinephile ไม่ได้บอกว่าเป็นการรบครั้งไหน   รู้ว่าอยู่ในรัชกาลที่ ๕
หลวงเทเพนทรคนที่ ๒   อยู่ที่เมืองจำปาศักดิ์ ออกเดินทางไปตรวจทางโทรเลขที่เมืองขุขันธ์   ป่วยเป็นไข้ถึงแก่กรรม เมื่อพ.ศ. ๒๔๒๙
สองคนนี้อาจเป็นคนเดียวกัน  คือจบบทบาทไปตั้งแต่พ.ศ. ๒๔๒๙

ต่อมาก็เริ่มบทบาทของหลวงเทเพนทรเทพ  เป็นหนึ่งในผู้ป้องกันเมืองสีทันดร ตอนรศ.๑๑๒  (พ.ศ. ๒๔๓๖)
เช่นตอนที่ฝรั่งเศสยกพลขึ้นบกที่ดอนสาคร หลวงเทเพนทรเทพก็มีบทบาทในการสู้รบกับฝรั่งเศส
หลวงเทเพนทร(เทพ) (น่าจะ) เสียชีวิตเมื่อ ร.ศ. ๑๑๒  (พ.ศ. ๒๔๓๖)
หลวงเทเพนทร(เทพ)  เป็นพ่อตาของพระยาโบราณราชธานินทร์  ชื่อเดิมว่า ถนอม อินทุสูต

[เทาชมพู]

บรรดาศักดิ์ เทเพนทร  และ เทเพนทรเทพ น่าจะเป็นบรรดาศักดิ์เดียวกัน   มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา    เดิมเป็นแค่ขุน  ในสมัยหลังจึงเป็น "หลวง"

คุณศรีสรรเพชญเคยเล่าไว้ในกระทู้เก่าว่า

คำว่า 'เจ้าขุนหลวง' ยังพบในพระตำราบรมราชูทิศ เรื่องกัลปนาวัดในเมืองพัทลุง เมื่อปีจอ พ.ศ.๒๑๕๓ รัชสมัยพระเจ้าทรงธรรมครับ
โดยมีการระบุชื่อขุนนางที่ได้ปรากฏตัวอยู่ตอนทำพระตำรา ซึ่งกล่าวถึงบรรดาศักดิ์ของสมุหพระกลาโหมว่า เจ้าขุนหลวงมหาอำมาตยาธิบดีศรีรักษาองคสมุหพระกลาโหม
และบรรดาศักดิ์ของสมุหนายกคือ  เจ้าขุนหลวงมหาเสนาบธิดีศรีองครักษสมุหนายก (บางฉบับเขียนแค่ เจ้าขุน เข้าใจว่าน่าจะเขียนตกไป)

'สํมเด็จบรมบพิตร(มี)พระราชบันทูล ตรัสแก่ออกพระศรีภูริปรีชญาธิราชเสนาบดีศรีสาลักษณ์ ให้ทำพระดำราแลตราพระราชโองการนี้ต่อหน้าออกพระเสดจสุรินทรราชาธิบดีศรีสุปราช  เจ้าขุนหลวงมหาอำมาตยาธิบดีศรีรักษาองคสมุหพระกลาโหม  เจ้าขุนหลวงมหาเสนาธิบดีศรีองครักษสมุหนายก  ออกพระอินทราธิราชภักดีศรีธรรมราชพระนครบาล  ออกพระบุรินายกราชภักดีศรีรัตนมณเทียรบาล  ออกพระพลเทพราชเสนาบดีศรีไชยนพรัตนเกษตราธิบดี  ออกพระศรี(อัค)ราชอำมาตยานุชิตพิพิทรัตนราชโกษาธิบดี  ออกพระธรรมราชภักดีศรีสมุหสังการีย ออกพระศรีพิพัทราชโกษาธิบดี  พขุนสุเรนธรเทพเสนาบดีศรีกาลสมุดสมุหพระดำรวจ  พขุนสุรินทรราชเสนาบดีศรีเทพณรายสมุหพระดำรวจ  พขุนธรเนนทราเทพพระดำรวจ  พขุนเทเพนทรเทพพระดำรสจ พขุน(พิศ)นูเทพพระดำรวจ  พขุนภาสุเทพพระดำรวจ  พขุนมหามนตรีศรีองครักสมุหพระดำรวจ  พขุนมหาเทพเสบกษัตรพระดำรวจ  พขุนมงคลรัตนราชมนตรีศรีสมุหพระสรรพากร  พขุนอินทรมนตรีศรี(จัน)ทรกุมารสมุหพระสรรพากร  พขุนอินทราทิตยพิพิทรักษาสมุหพระสนม  พขุนจันทราทิพพิพิทรักสาสมุหพระสนม  หัวหมีนหัวพันนายแวงกรมแดงนักมุขทังหลายนงงในวันเดียวนั้น'

[cinephile]

ขอบคุณมากครับทุกท่าน แต่บังเอิญตอนนี้ผมกำลัง tour โรงพยาบาลอยู่ครับ เริ่มจาก
ลูกสาวที่เป็นสโตรค ตามด้วยพี่เขยคุณทวีศักดิ์ หัวใจวาย แล้วภรรยาสรพงค์เลือดออก
ในกระเพาะอาหาร ตามมาด้วยลูกสะไภ้ที่เป็นมะเร็งเต้านม และผมเองเข้ามาตรวจในโรงพยาบาล
ครับ
จะคุยต่อเมื่อมีเวลาครับ

[NAVARAT.C]

ขอเอาใจช่วยให้ผ่านไปด้วยดีครับ

[cinephile]

สถานการณ์ชายแดนของไทยในตอนนี้จึงอยู่ในสภาพคับขัน กรมหลวงพิชิตปรีชากรโปรดให้จหมื่นวิไชยยุทธ์
คุมกำลังทหารจากอุบล 1,000 คน ยกไปตั้งรับฝรั่งเศสที่เมืองเขมราฐ และโปรดให้เกณฑ์กำลังเมืองคำทองใหญ่
ไปตั้งรับฝรั่งเศสที่ฝั่งแม่น้ำเซบังเหียน 500 คน (กจช. ฝ.๑๘.๑/๒ สำเนาโทรเลขลับ ล.ค) ปัญหาเฉพาะหน้าซึ่งกรม
หลวงพิชิตปรีชากรเผชิญอยู่ในขณะนี้คือ กองทัพขาดอาวุธ และขาดประสิทธิภาพในการรบ ดังปรากฎในโทรเลขกรม
หลวงพิชิตปรีชากร ดังนี้ “ข้าศึกมาสองทางคือทางคอนดอน และทางสองคอน คนก็เสียใจด้วยไม่มีอะไรจะต่อสู้ หม่อม
ฉันขอถวายชีวิตสิ้นความคิดอยู่แล้ว” (กจช. ฝ. ๑๘.๒/ สำเนาโทรเลขลับ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ทูลกรมหมื่นดำรงราชานุภาพ
ลงวันที่ ๓๐ พฤษภาคม ร.ศ.๑๑๒) อีกฉบับส่งมาติดๆ กันมีความว่า “ขอให้ส่งกองทัพอาวุธจากกรุงเทพไปช่วย” กรมหลวงพิชิต
ปรีชากรทรงบรรยายความด้อยสมรภาพของทหารพื้นเมืองไว้ดังนี้ “—-ให้ไปรบแพ้ไมกลับมาเพราะกลัวถูกฆ่า เกรงจะเป็นไส้ศึก”
“—-อนึ่งการอันตรายแก่ราชการครั้งนี้ก็มีนายไพร่ จะไม่ตั้งใจจะต่อสู้กับข้าศึกเหมือนอย่างหลวงเทเพนทร์กับนายร้อยโทเล็ก เห็น
ข้าศึกใกล้เข้ามาก็ทิ้งไพร่หนีเสีย ราชบุตรสารคาม แลท้าวบุตตะวงษ์ ข้าศึกมาไม่ต่อสู้ไม่หนี ยอมให้จับทั้งนายไพร่ ให้มันเอาปืนหลายร้อย”
(กจช. ฝ. ๑๘.๑/๙ สำเนาโทรเลขลับ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ทูลกรมหมื่นดำรงราชานุภาพ ลงวันที่ ๑๑ มิถุนายน ร.ศ. ๑๑๒

อันนี้พอจะตอบคำถามของคุณหญิงได้หรือเปล่าครับ พแเดาออกไหมครับว่าหลวงเทเพนทรืท่านนี้เป็นใคร

[cinephile]

ขอบคุณคุณ Navarat มากครับ

[เทาชมพู]

ขอเอาใจช่วยให้ทุกท่านที่เจ็บไข้ได้ป่วยอยู่ตอนนี้ อาการดีขึ้นจนหายในเร็ววันค่ะ

พอทราบว่าหลวงเทเพนทรฯหนีข้าศึกเป็นเหตุการณ์เกิดขึ้นในร.ศ. 112  (พ.ศ. 2436)   ก็ต้องมาเรียงลำดับกันใหม่

ก่อนหน้าร.ศ. 112  ย้อนหลังไป 7 ปี ตรงกับพ.ศ. 2429  มีข้าราชการคนหนึ่งชื่อหลวงเทเพนทร   ชื่อตัวว่ากระไรไม่ทราบ อาจเป็นได้ว่าชื่อหง ที่มีบ้านอยู่หน้าประตูช่องกุดในกรุงเทพ  
คุณหลวงป่วยไข้ถึงแก่กรรมระหว่างทางที่ไปตรวจทางโทรเลขที่เมืองขุขันธ์  

เมื่อคุณหลวงคนเดิมตาย  ข้าราชการคนอื่นก็ได้เลื่อนตำแหน่งและบรรดาศักดิ์เป็นหลวงเทเพนทรฯ แทน  
ดังนั้นเหตุการณ์ในปีหลังจาก 2429  ถ้ามีชื่อหลวงเทเพนทรฯเข้าไปเกี่ยวข้อง ขอให้รู้ว่าเป็นคุณหลวงคนใหม่

[เทาชมพู]

     เมื่อพ.ศ. 2434  ก่อนหน้าเหตุการณ์ร.ศ. 112  สองปี   พระเจ้าน้องยาเธอกรมหลวงพิชิตปรีชากร ทรงได้รับตำแหน่งข้าหลวงใหญ่หัวเมืองลาวกาว   ก็เสด็จไปประจำอยู่ที่นครจำปาศักดิ์   หลวงเทเพนทร์เป็นหนึ่งในขุนนางที่ไปประจำอยู่ทางนั้นด้วย
     หลวงเทเพนทร์ได้รับตำแหน่งเป็นข้าหลวงเมืองศรีธันดร(สีทันดร)  ต่อมาเมื่อศึกกับฝรั่งเศสเริ่มคุกรุ่นขึ้นในหัวเมืองชายแดน   กรมหลวงพิชิตปรีชากร จึงทรงเตรียมป้องกันชายแดน โดยทรงจัดข้าหลวงไปประจำตามด่านต่าง ๆ และโปรดให้เตรียมเสบียงอาหารไว้เพียงพอแก่ความต้องการ
     ในปี 2434 (ร.ศ. 110) หลวงเทเพนท์ได้รับมอบหมายให้ไปจัดตั้งป้อมค่ายและเป็นผู้จัดการด่านชั้นในที่แก่งหลี่ผี  พูดง่ายๆว่าไปเป็นขุนศึกเตรียมพร้อมรบกับฝรั่งเศส