เจ้าจอม ม.ร.ว. จรวย (ปราโมช) ในรัชกาลที่ 5

[azante]

สมเด็จ.....  น่าจะเป็นสมเด็จพระบรมนะครับ

แกะข้อความว่าอยากแล้ว   การตีความหมายให้เข้าใจก็ยากเหมือนกัน

[V_Mee]

น่าจะเป็นสมเด็จทรงกรมมากกว่าครับ

[azante]

คงจะเป็น "เจ้าชายอุรพงษเปนผู้ได้รับคำบ่น" ตามที่คุณเพ็ญชมพูอ่านออกมา เพราะพระองค์เจ้าชายอุรุพงษ์ตามเสด็จประพาสยุโรปด้วย

http://oknation.nationtv.tv/blog/panuwat838084/2010/04/06/entry-1

ส่วนที่คิดว่า เป็น สมเด็จพระบรมเจ้าจอม น่าจะหมายถึง สมเด็จพระบรมราชินีนาถ  สมเด็จพระบรมราชเทวี

[เพ็ญชมพู]

ยกข้ามหน้ามาเพื่อประกอบการวินิจฉัย  

[เพ็ญชมพู]

เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับในรัชกาลที่ ๕ เล่าเกี่ยวกับการเรียกชื่อคนในวังของคนังว่า มีเจ้าจอมหลายท่านที่คนังใช้คำว่า "อ้าย" นำหน้า แต่เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์จรวยเป็นผู้หนึ่งซึ่งรอดจากการถูกเรียกเช่นนี้ไปได้

ในหนังสือ "ศรุตานุสรณ์"



บทความ "เรื่องของนายคนังมหาดเล็ก" เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับในรัชกาลที่ ๕ เรียบเรียง เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๓

เรียกเจ้าจอมเอิบ เจ้าจอมเอื้อนว่า "อ้ายเอิบ" "อ้ายเอื้อน" เรียก เจ้าจอมเอี่ยมว่า "อ้ายหมอนวด"

ผู้ที่คนังไม่เรียกอ้ายเลยก็มีเหมือนกัน เช่น เรียกเจ้าจอมจรวยว่า "นางรวย" เรียกเจ้าจอมมารดาวาดว่า "ปลาไหล” ส่วนเจ้าจอมสมบูรณ์ คนังเรียกว่า "ท่านบุญอาคุณ”  สำหรับตัวข้าพเจ้าเองคนังเรียกว่า "ดาบ" ไม่มีอ้ายไม่มีท่าน

[เทาชมพู]

ขอบคุณทั้งสองท่านอย่างสูงค่ะ
พอถอดความออกมาได้แล้ว   ใครพอจะตีความได้บ้างคะ  ว่าทรงหมายถึงใครหรืออะไร

[เทาชมพู]

ในหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพม.ร.ว.จรวย   ม.จ.พูนพิสมัยทรงระบุถึงพระราชหัตถเลขาฉบับที่สอง ที่ทรงมีถึงเจ้าจอมท่านนี้ 
น่าเสียดาย ฉบับที่ถ่ายเอกสารน่าจะตัดส่วนนี้ออกไป เลยไม่รู้ว่าพระราชหัตถเลขามีใจความว่าอย่างไร

[siamese]

อ่านได้ว่า "สมเด็จทรงกรม" ครับผม

[เพ็ญชมพู]

พ...รม   

[azante]

ส่วนที่คิดว่า เป็น สมเด็จพระบรมเจ้าจอม คือลองเดาใจความว่า พระองค์คงคิดถึงเจ้าจอมจรวยเนื่องจากไม่ผู้ดูแลพระองค์ท่าน  เพราะเจ้าจอมจรวยเป็นเจ้าจอมอยู่งาน มีหน้าที่ถวายปรนนิบัติรับใช้ทุกวัน ตั้งแต่ตื่นบรรทมจนเสวย ไม่เหมือนบาทบริจาริกาชั้นสูงเช่น เจ้าจอมที่เป็นชั้นเจ้าคุณ(ในขณะนั้นก็มีเพียงเจ้าคุณจอมมารดาแพ ) หรือที่เป็นถึงชั้นสมเด็จพระบรมเช่นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ  สมเด็จพระบรมราชเทวี ซึ่งไม่ได้ถวายปรนนิบัติใกล้ชิด

[azante]

ส่วนที่คิดว่า เป็น สมเด็จพระบรมเจ้าจอม คือลองเดาใจความว่า พระองค์คงคิดถึงเจ้าจอมจรวยเนื่องจากไม่มีผู้ดูแลพระองค์ท่าน  เพราะเจ้าจอมจรวยเป็นเจ้าจอมอยู่งาน มีหน้าที่ถวายปรนนิบัติรับใช้ทุกวัน ตั้งแต่ตื่นบรรทมจนเสวย ไม่เหมือนบาทบริจาริกาชั้นสูงเช่น เจ้าจอมที่เป็นชั้นเจ้าคุณ(ในขณะนั้นก็มีเพียงเจ้าคุณจอมมารดาแพ ) หรือที่เป็นถึงชั้นสมเด็จพระบรมเช่นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ  สมเด็จพระบรมราชเทวี ซึ่งไม่ได้ถวายปรนนิบัติใกล้ชิด

พิมพ์ตกไปครับ   ไม่มีผู้ดูแลพระองค์

[เทาชมพู]

ขอบคุณค่ะ  คุณ azante

ในการเสด็จประพาสยุโรปทั้งสองครั้ง  ข้าราชบริพารที่ตามเสด็จเป็นผู้ชายทั้งหมด   ไม่มีฝ่ายในตามเสด็จไปเลย   ก็เดาว่าการรับใช้ในเรื่องส่วนพระองค์ ผู้ชายคงทำได้ไม่ประณีตถี่ถ้วนเท่าผู้หญิง     จึงทรงคิดถึงเจ้าจอมจรวยผู้ทำงานถวายอยู่ทุกวัน    คงจะคล่องแคล่วรู้งานดีทุกอย่าง   

หน้าที่ของเจ้าจอมจรวยไม่ได้มีแค่เฉพาะตอนเช้า   ในตอนค่ำ  ก็ต้องขึ้นไปตั้งเครื่องเสวยมื้อเย็น  แล้วอยู่รับใช้ไปจนเข้าบรรทมเวลาตีห้าถึงตีหก   เพราะเจ้านายในยุคนั้นใช้เวลากลางคืนแทนกลางวัน  แปลว่าเจ้าจอมจรวยก็ต้องตื่นอยู่ทั้งคืน
หน้าที่พิเศษเพิ่มเติมคืออ่านหนังสือถวาย   หน้าที่นี้เป็นหน้าที่ประจำของเจ้าจอมมารดาเลื่อน  แต่คืนไหนเจ้าจอมมารดาติดขัดด้วยเรื่องอะไรก็ตาม เจ้าจอมจรวยก็ต้องอ่านถวายแทน
หน้าที่อีกอย่างคือ เมื่อทรงแปลตำรากับข้าวฝรั่งเป็นภาษาไทย  เจ้าจอมจรวยก็มีหน้าที่จดลงไว้     ความจริงเป็นหน้าที่ของราชเลขานุการิณีคือสมเด็จเจ้าฟ้านิภานภดล  แต่ถ้ายังไม่เสด็จขึ้นมา  เจ้าจอมจรวยก็มีหน้าที่จดลงแทน    แสดงว่าการอ่านเขียนภาษาไทยของท่านเก่งทีเดียว
และเมื่อทรงประกอบอาหารตามตำรา  เจ้าจอมจรวยก็ต้องอยู่เฝ้าในเวลานั้นด้วย   จะกลับลงมาที่พักได้ก็ต่อเมื่อเจ้าจอมที่เข้าเวรขึ้นไปทำหน้าที่แล้ว
ฟังๆดูก็เป็นงานประจำที่ใกล้ชิดพระเจ้าอยู่หัวมากทีเดียว  และเป็นงานหนักด้วย

[เทาชมพู]

  ม.จ.พูนพิศมัย ดิสกุลผู้นิพนธ์ประวัติของเจ้าจอมจรวยกล่าวถึงท่านว่า "เป็นคนอ่อนหวานนุ่มนวล  เข้ากับคนได้ทุกชั้นทุกเหล่า จึงเป็นที่โปรดปรานของเจ้านายทุกพระองค์ตลอดมา"  
  อ่านแล้วก็พอเข้าใจได้ว่า งานของเจ้าจอมจรวยเป็นงานรับใช้ ในเรื่องส่วนพระองค์ที่จะต้องละเอียดลออพิถีพิถัน   คนที่จะทำงานนี้ได้อย่างดีติดต่อกันทุกวัน ยาวนานเป็นปีๆ จะต้องเป็นคนใจเย็น อดทนและประณีต    เป็นคนที่ประสานงานกับคนอื่นๆได้เรียบร้อยได้เรื่องได้ราว
   เมื่อสิ้นรัชกาลที่ 5   บรรดาพระมเหสีเจ้านายส่วนใหญ่ย้ายออกจากพระบรมมหาราชวังมาประทับที่ภายนอก     พระวิมาดาเธอฯก็เป็นเจ้านายองค์หนึ่งที่ย้ายออกมาข้างนอก     เจ้าจอมจรวยก็ติดตามออกมาอยู่ด้วย จนพระวิมาดาฯ สิ้นพระชนม์ เมื่อพ.ศ. 2472 ในรัชกาลที่ 7
    เมื่อสิ้นพระวิมาดาฯ   ข้าหลวงในวังก็แยกย้ายกระจัดกระจายกันไป     เจ้าจอมจรวยย้ายไปพำนักกับท่านป้า ม.จ.คอยท่า ปราโมช  จนท่านป้าสิ้นชีพิตักษัยในพ.ศ. 2483   เจ้าจอมจรวยก็ย้ายมาพึ่งบุญพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าอาทรทิพยนิภาที่วังตำหนักทิพย์

[เทาชมพู]

เจ้าของตำหนักทิพย์  พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทรทิพยนิภา เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประสูติแต่เจ้าจอมมารดาชุ่ม จากสกุลไกรฤกษ์
ตัวตำหนักเป็นสถาปัตยกรรมแบบทิวดอร์ของอังกฤษ  ยังมีมาจนปัจจุบันนี้   เมื่อสิ้นพระชนม์แล้ว ตำหนักเป็นมรดกแก่ทายาทของคุณพูนเพิ่ม ไกรฤกษ์ อดีตเลขาธิการพระราชวัง และท่านผู้หญิงกุณฑี ไกรฤกษ์ (สุจริตกุล)

[เทาชมพู]

พระองค์เจ้าอาทรทิพยนิภาสิ้นพระชนม์เมื่อพ.ศ. 2501   เจ้าจอมม.ร.ว. จรวยก็ยังอยู่ในตำหนักต่อมาอีกถึง 10 ปี   จนถึงแก่กรรมด้วยโรคชราเมื่ออายุได้ 84 ปี 5 เดือน ในพ.ศ. 2511