มีข้อสงสัยหลายอย่าง ในงานพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์

[siamese]

เครื่องสังเค็ดแจกให้กับชาวต่างประเทศและเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ โปรดเกล้าให้หม่อมเจ้าขจรทำครอบทำรูปสัตว์ หม่อมเจ้ายินดีหุ้มทองคำ ซึ้งครอบในที่นี้ก็คือครอบแก้วกระจก มีทั้งทรงสีเหลี่ยมและทรงผลฝักผ่าครึ่ง

[siamese]

"วันจันทร์ ขึ้น ๓ ค่ำเดือน ๑๐ จุลศักราช ๑๒๔๒ (พุทธศักราช ๒๔๒๓)  เสด็จออกมุขเด็จพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ทอดพระเนตรพระญวนสวดพิธีกงเต๊กที่ลานพระมหาปราสาท เวลาค่ำเลิกสวด ทรงโปรยผลมะนาวผลละ ๑ เฟื้อง ๔๐๐ ผล ฉลากพระยาโชฎึกจัดของ ๔๐๐ ผลเป็นฉลากของจีน ฉลากพระยานรรัตน์ ๑๖๐ ผลเป็นสลากของไทย และโปรดเกล้าให้พระเจ้าน้องยาเธอพระองค์เจ้าสวัสดิโสภณไปทิ้งทานที่โรงกงเต๊ก มะนาวผลละ ๑ เฟื้อง ๖๐๐ ผล ฉลากขนม ๒๕๐ ผล"

จะเห็นได้ว่าการโปรยทานสมัยก่อนจะเอามะนาวผ่าแล้วเอาเงินยัดเข้าไป ในส่วนของสิ่งของเช่น เสื้อ ผ้า ร่ม แจกกัน ก็จะทำสลากกระดาษบอกไว้แล้วไปขึ้นไปแลกของที่จับผลมะนาวได้

[เพ็ญชมพู]

ในพ.ศ. ๒๔๒๓  ดุ๊กออฟเยนัวแห่งตูรินได้เสด็จพระราชดำเนินมาเยือนสยาม และเป็นปีเดียวกับที่สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวีสิ้นพระชนม์ด้วยอุบัติเหตุเรือพระประเทียบล่ม ณ ตำบลบางพูด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าหญิงกรรณาภรณ์เพชรรัตน์ โสภางคทัศนิยลักษณ์ อัครวรราชกุมารี พระราชธิดา และพระราชบุตรในพระครรภ์ซึ่งยังไม่ทราบว่าเป็นพระราชโอรสหรือพระราชธิดาอีกด้วย รัชกาลที่ ๕ ทรงต้อนรับเป็นอย่างดียิ่ง ก่อนเสด็จกลับ พระราชทานของที่ระลึกให้ดุ๊กออฟเยนัวหลายชิ้น หนึ่งในนั้นคือ ของที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพ็ชรรัตน์

ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ปราสาท Aglie' (Castello di Aglie') เมืองตูริน ประเทศอิตาลี

[เพ็ญชมพู]

เครื่องสังเค็ดแจกให้กับชาวต่างประเทศและเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ โปรดเกล้าให้หม่อมเจ้าขจรทำครอบทำรูปสัตว์

หม่อมเจ้าจรนี้คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ อธิบดีบัญชาการช่างสิบหมู่ ต่อจากพระองค์เจ้าประดิษฐวรการ ปรากฏอยู่ในหน้า ๑๓ จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน ภาค ๑๐ พระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, ๒๔๗๘

รูปหล่อกวางทองในสวนจำลองที่ตูริน ก็คงเป็นฝีมือของหม่อมเจ้าจรนี้เอง 

[เพ็ญชมพู]

ที่โรงหล่อ "พัฒนช่าง" ย่านบ้านช่างหล่อ ของตระกูลพัฒนางกูร ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากพระองค์เจ้าประดิษฐวรการ นายช่างหลวงคนสำคัญแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พบตัวหนังสือบนแม่พิมพหินสบู่ ๒ ชิ้น ชิ้นหนึ่งว่า “การพระสพสมเดจพระนางเจ้าสุนันทากุมา (รี) รัตนแลสมเดจพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพชรรัตน ปี,จุลศักราช ๑๒๔๒” อีกชิ้นหนึ่งข้อความขาดหายไปบางส่วนเนื่องจากแม่พิมพ์แตกหัก ระบุว่า “ในการพระสพสมเดจพระนาง…แลสมเดจพระเจ้าลูกเธอเจาฟ้า…”

ป้ายตัวอักษรด้านล่างของครอบรูปกวางทอง ก็น่าจะเป็นผลงานของพระองค์เจ้าประดิษฐวรการนี่เอง

ข้อมูลจาก มติชน

[เพ็ญชมพู]

ตู้สังเค็ดจากงานเดียวกัน

ภาพโดย คุณหนุ่มสยาม

[werachaisubhong]

ขอบคุณสำหรับคำตอบจากท่านผู้ใหญ่ใจดีทุกๆท่านครับ ได้ความรู้อีกเยอะครับ