พระตำหนักหนองประจักษ์ สร้างในสมัยไหน

[chakad77]

ข้อมูลใน wiki บอกว่า

พระตำหนักหนองประจักษ์ สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเพื่อเป็นที่ประทับของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เมื่อครั้งที่พระองค์มาทรงงานที่มณฑลอุดรธานี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมเสด็จมาประทับ ณ พระตำหนักแห่งนี้บางโอกาสเมื่อเสด็จมา ณ มณฑลอุดร หลังจากที่พระองค์สิ้นพระชนม์ก็ไม่ปรากฏว่ามีการมาประทับอีก จนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันพระองค์ได้เสด็จมาประทับ2ครั้งคือ เมื่อตอนเสด็จไปจังหวัดหนองคาย และในปี2525 และไม่ปรากฏว่าไม่มีพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์ใดเสด็จมาประทับอีกแต่เดิมนั้นพระตำหนักหลังนี้เคยเป็นจวนผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานีมาก่อน ต่อมาเมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินมาประกอบพระราชกรณียกิจที่จังหวัดอุดรธานี ทางจังหวัดเห็นว่าพระองค์ไม่มีที่ประทับจึงได้ให้พระองค์เสด็จมาประทับ ณ พระตำหนักหลังนี้

ภายในพระตำหนัก
พระตำหนักเป็นแบบ2ชั้นทาสีขาว ด้านข้างพระตำหนักมีทางรับรถอยู่ด้านซ้าย มีเฉลียงบริเวณชั้น2 ภายในประกอบด้วย
ท้องพระโรง
ห้องเสวย
ห้องพระบรรทม
ห้องรับแขก
บริเวณส่วนกลางพระตำหนักเป็นที่ตั้งของเฉลียงสำหรับเสด็จออกให้เข้าเฝ้าและเป็นที่ตั้งของเสาธงในปัจจุบัน ด้านหน้าพระตำหนักมีสระน้ำอยู่และมีศาลากลางน้ำและปลูกไม้ดอกไม้ประดับนานาชนิด ด้านข้างพระตำหนักเป็นที่ตั้งของอาคารอเนกประสงค์สำหรับจัดงานต่างๆ ด้านหลังเป็นบ้านพักของผู้ดูแลพระตำหนัก บ้านพักข้าราชบริพาร

ภาพในอดีต


ภาพปัจจุบัน


แต่เท่าที่ทราบ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม พักที่วังตรอกเจ้าขาว หรือเรือนรับรองที่ประทับของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ซึ่งปัจจุบันตัวตำหนักก็ยังอยู่หลัง สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุดรธานี กลายเป็นเหล่ากาชาติจังหวัด

ภาพตำหนักวังตรอกเจ้าขาว ในอดีต cr.Jarthurong Chaiwong,อดีตวันวานอุดรธานี


ภาพตำหนักวังตรอกเจ้าขาว ในปัจจุบัน


สรุป พระตำหนักหนองประจักษ์ข้างบน ใช่ตำหนักของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม หรือไม่

ดูจากสถาปัตยกรรมจากภาพ เก่าก่อนถูกเปลี่ยนแปลง ถ้าให้เก่าที่สุด เหมือนสมัยรัชกาลที่ 7 มากกว่าที่จะสร้างสมัยรัชการที่ 5  ซึ้งคล้ายๆกับ ตำหนักของพระองค์เจ้าอัพภันตรีปชา ที่สวนนอก ดังรูปด้านล้างนี้ Cr.ปัณณพัทธิ์ คำนึง จาก เวียงวังและคลังประวัติศาสตร์

[siamese]

เจอแผนผัง พ.ศ. 2479 ในวงแดงน่าจะเป็นวังเก่าของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

[Lonelybankz]

ใช่ๆไม่ใช่ๆไม่รู้ ครับ แต่ คห. ส่วนตัว ผมมองว่าดูยังไงๆ ก็ไม่มีความคล้ายตำหนักพระองค์เจ้าอภันตรีประชา เลยสักนิด ดูเก่ากว่าเยอะมาก น่าจะถึงยุค ร5  เลยกระมั้ง จากแผนที่ของพี่หนุ่มสยาม ถ้าเทียบเคียงกับตำแหน่งปัจจุบันในวงกลมสีแดง คือ ตำแหน่งของที่ตั้งจวนผู้ว่าราชการจังหวัดในปัจจุบัน ส่วนอาคารทีอยุ่ในสำนักงานสาธารณสุข จ อุดรธานี นั้นน คห.ส่วนตัวคิดว่าดูเป็นไปได้มากกว่า ที่จะเคยเป็น ตำหนักที่ประทับของ  พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ซึ่งสอดคล้อง กับประวัติของ วัดมัชฌิมาวาส ซึ่งเดิมเป็นโบราณสถาน ร้าง เมื่อ กรมกลวงประจักษ์ฯ เสด็จฯมาประทับ ได้มีการสร้างพระตำหนักขึ้นที่ริมต้นโพธิ์ใหญ่ และบูรณะโบราณสถานเก่า ตรงข้ามที่ประทับ และ ประทานนามวัดแห่งนี้ว่่า วัดมัชฌิมาวาส ซึ่งตำแหน่งของอาคารเก่าในภาพขาวดำและภาพสีที่คุณ chakad77 แนบมานั้น อยุ่ตรงกันข้ามกับ วัดมัชฌิมาวาส พอดี ซึ่งคือ อาคารเก่า ในบริเวณ สำนักงานสาธณสุข จ อุดรธานี ในปัจจุบัน ส่วนตำหนักหนองประจักษ์ คห ส่วนตัวอีกเช่นกัน คิดว่าน่าจะสร้างเพื่อใช้เป็นที่ประทับ คราวพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยุ่หัว รัชกาลปัจจุบันเสด็จฯ เมื่อ พ.ศ.2498  อนึ่ง คำว่าหนองประจักษ์ พึ่งมามีขึ้นภายหลังเพื่อเป็นเกียรติ์แด่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม จากการที่ทรงเป็นผู้พัฒนาเมืองอุดร รวมถึง หนองนาเกลือ แห่งนี้ด้วย ( ชื่อเดิมของหนองประจักษ์) และ มีการพัฒนาเป็นอ่าง เก็บน้ำหนองประจักษ์ เมื่อปี พใศ.2496 และทำสวนสาธารณะโดยรอบเมื่อปี พ.ศ. 2530  จากภาพที่คุณ chakad 77 นำมาลง ซึ่งเป็นการเสด็จฯ มาประทับที่ตำหนักหนองประจักษ์ เลยมองว่าน่าจะเป็นการสร้างตำหนักขึ้นใหม่ พร้อมๆกับโครงการชลประทาน อ่างเก็บน้ำหนองประจักษ์

ภาพในวงกลมสีแดงคือจุดเดียวกับที่พี่หนุ่มสยามวง ส่วนวงกลมเหลืองคือ บริเวณที่อาจเป็นตำหนักเดิมตรงข้าม วัดมัชฌิมาวาส  ซึ่งอาคารที่คาดว่าเป็นตำหนักเดิม ยังคงมีอยุ่ในพื้นที่ของสาธารณสุขจังหวัด ในปัจจุบัน