รู้ไหม? ไฟฟ้าเข้ามาในไทยก่อน พ.ศ. 2427 หลายปี

[สมบัติ สุขุมาลย์]

พิธีเปิดสำนักงานหลังใหม่นี้ ได้ถูกนำมาลงข่าว ดังนี้

                          ออฟฟิศบริษัทไฟฟ้าสยาม
         เมื่อวันที่ ๑ เดือนนี้ เปนวันที่บริษัทไฟฟ้าสยามทำพิธีการเปิดออฟฟิศใหม่
ในบริเวรตึกใหม่ ได้ประดับประดาด้วยธงทิวและมีโคมไฟฟ้าเปนอักษรพระบรมนามาถิธัย ว.ป.ร.
ประดับตามรั้วบริเวณออฟฟิศ ส่วนที่พระปรางค์วัดราชบุรณบริษัทได้ติดโคมไฟฟ้าเปนสี่สาย
และมีอักษร ว.ป.ร. ติดอยู่บนพระปรางค์ด้วย นับว่าการตกแต่งงดงามทั่วไปทุกแห่งในบริเวณของบริษัท
                                   
                                    คนดู
          ตั้งแต่เวลาบ่าย ๑ โมง มีมหาชนหญิงชายผู้ใหญ่เด็กได้พากันขึ้นรถและเดินล้นหลาม
ไปทางถนนจักรเพชรถนนตรีเพชร์มิได้หยุดหย่อน จนถึงเวลาบ่าย ๔ โมง คนยิ่งแน่นเข้าทุกที
จนเจ้าหน้าที่ต้องห้ามมิให้มหาชนพวกดูเดินผ่านน่าบริษัท
                               
                                เวลาบ่าย ๔ โมง
          บรรดาแขกซึ่งบริษัทได้เชิญไปในการพิธีได้พากันขึ้นรถยนต์รถม้าหนุนเนื่องไปตามกันเปนอันมาก

                                เวลาบ่าย ๕ โมง
          พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จโดยรถยนต์พระที่นั่งประทับออฟฟิศบริษัท
มิศเตอร์กรุดผู้อำนวยการบริษัทได้อ่านคำถวายไชยมงคลและขอให้ทรงเปิดออฟฟิศบริษัทเปนปฐมฤกษ์
เมื่อมีพระราชดำรัสตอบเสร็จแล้วได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรห้องที่ทำการของบริษัทเสร็จแล้ว
ได้ทรงเปิดสะวิทไฟฟ้าซึ่งล่ามไปติดต่อกับเรือนที่บริษัทได้ปลูกไว้สำหรับเปนที่สมมุตว่าเพลิงไหม้
เมื่อเพลิงได้ติดเรือนนี้ขึ้นแล้ว หวีดโรงไฟฟ้าได้เปิดสัญญา เพลิงไหม้พอเวลาประมาณ ๔ นาที
บรรดารถและคนดับเพลิงของบริษัทที่ได้จัดไว้ได้พากันไปถึงที่ดับเพลิง
พวกดับเพลิงได้ทำการโดยแคล่วคล่องว่องไว ประมาณ ๑๐ นาทีเพลิงสงบหมด

                                  ความเสียหาย
           ไฟไหม้เรือนที่บริษัทได้ปลูกไว้ประมาณราคา ๔๐๐ บาทเศษ รั้วทางน่าวัดกับรั้วทาง
โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยได้พังลงมาเล็กน้อย ทับคนดูเจ็บป่วยไปตามกันหลายคน
           พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จประทับอยู่จนเวลาสมควร จึงได้เสด็จพระราชดำเนินกลับ
           งานนี้ได้จัดทำสำเร็จไปโดยเรียบร้อยทุกประการ

จากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ รหัสเอกสาร ม.ร.6น/241 เล่ม8/13 เลขที่ 24

[สมบัติ สุขุมาลย์]

ได้ลงข่าวเมื่อวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๔๕๙ อีกว่า

                        พระราชดำรัสตอบในการเปิดสถานที่ทำการใหม่ของบริษัทไฟฟ้าสยาม

                                                     ดูกรท่านทั้งหลาย
              เรามีความยินดีที่ได้รับเชิญมาในการพิธีที่บริษัทไฟฟ้าสยามเปิดสถานที่ทำการใหม่ บริษัทนี้ได้ตั้งมานาน
จนถึงกาลบัดนี้ได้กระทำการเปนตัวอย่างอันดีมาก คือได้ทำการติอต่อกับรัฐบาลของเราเปนที่ปรองดองเรียบร้อยโดยไมตรี
ทั้งได้ทำการสม่ำเสมอตลอดมามีความพอใจใช้คนไทยเปนลูกจ้าง แลมีชื่อเสียงว่าใจดีต่อลูกจ้าง แม้ลูกจ้างที่ได้ทำการมา
นานแล้วมีความชราภาพ บริษัทก็มิได้ลืมเสีย ได้ให้เงินเลี้ยงชีพต่อมาดังนายกรุดได้กล่าวแล้วนั้น ความประพฤติเช่นนี้จึงเปน
สิ่งอันควรสรรเสริญเปนตัวอย่างอันดีแห่งบริษัทในกรุงสยาม เพราะเหตุนี้เราขอชมเชยผู้อำนวยการแลบรรดากรรมการของ
บริษัทที่ทำให้การดำเนินมาโดยเรียบร้อย เรามีความยินดีแลพอใจอย่างยิ่ง เมื่อที่ทำการนี้เปิดทำการต่อไป ขอให้บริษัท
ทำมาค้าขึ้นสืบไป เพื่อจะได้เปนเครื่องบำรุงไมตรีระหว่างชาวสยามกับชาวต่างประเทศที่มาทำการหาเลี้ยงชีพอยู่ในเมืองนี้
             บัดนี้เราของแสดงว่าสถานที่ทำการใหม่นี้ เปนอันได้เปิดเพื่อทำการตั้งแต่นี้เปนต้นไป.
จากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ รหัสเอกสาร ม.ร.6น/241 เล่ม8/13 เลขที่ 24

[สมบัติ สุขุมาลย์]

หนังสือพิมพ์อีกฉบับหนึ่งได้ลงข่าวถึงการส่งเสด็จกลับ ความว่า

... ครั้นได้เวลาเสด็จกลับ กองดับเพลิงจึงออกมายืนเรียงตัวส่งเสด็จแลโห่ร้องถวายพระพรไชยมงคล
ในมือถือสายดับเพลิงแลปล่อยน้ำฉีดขึ้นไปสูงราวกับน้ำพุ ดูงามมาก ในเวลาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ได้เสด็จออกไปจากโรงไฟฟ้า ที่โรงไฟฟ้าได้จุดพลุฝรั่ง ๒๑ ลูก เปนการส่งเสด็จ...

จากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ รหัสเอกสาร ม.ร.6น/241 เล่ม8/13 เลขที่ 24

[สมบัติ สุขุมาลย์]

ข้อมูลการเสด็จพระราชดำเนินโรงไฟฟ้าของพระมหากษัตริย์ ที่ได้พบมา (ได้กล่าวมาบ้างแล้วบางส่วน)

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕
   ๓ กันยายน พ.ศ. ๒๔๓๘ เสด็จโรงไฟฟ้าสำหรับรถรางไฟฟ้าของบริษัท บางกอกแตรมเว จำกัด ที่สะพานเหล็ก (จากหนังสือพิมพ์กุมารวิทยา ฉบับที่ 3)
   ๑๗ มกราคม พ.ศ. ๒๔๓๘ เสด็จโรงไฟฟ้าหลวงที่วัดราชบุรณะ (วัดเลียบ) (ต่อมาเป็นของบริษัท ไฟฟ้าสยาม จำกัด) (จากหนังสือพิมพ์กุมารวิทยา ฉบับที่ 21)

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖
   ๑๙ ธันวาคม ๒๔๕๘ เสด็จโรงไฟฟ้าหลวงสามเสน (จากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ รหัสเอกสาร มร.6น/323 เลขที่ 47 หน้า 1685 เล่ม 13/13)
   ๑ กันยายน ๒๔๕๙ เสด็จทรงเปิดที่ทำการแห่งใหม่ของบริษัท ไฟฟ้าสยาม จำกัด (จากหอจดหมายเหตุแห่งชาติ รหัสเอกสาร ม.ร.6น/241 เล่ม8/13 เลขที่ 24)

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗
   ๔ สิงหาคม ๒๔๖๙ เสด็จโรงไฟฟ้าหลวงสามเสน (จากหอภาพยนตร์แห่งชาติ ศาลายา (ต้องติดต่อขอชมภาพยนตร์))

[สมบัติ สุขุมาลย์]

โรงไฟฟ้าหลวงสามเสน
ใช้แกลบเป็นเชื้อเพลิงหลัก

[สมบัติ สุขุมาลย์]

โรงไฟฟ้าหลวงสามเสน (ต่อ) จัดเต็มครับ 

[สมบัติ สุขุมาลย์]

โรงไฟฟ้าหลวงสามเสน (ต่อ)
 

[สมบัติ สุขุมาลย์]

โรงไฟฟ้าหลวงสามเสน (ต่อ)

[สมบัติ สุขุมาลย์]

ไฟฟ้าหลวงสามเสน (ต่อ)
คำอธิบายต่างๆ เช่น ท่อเกลียวหมูลำเลียงแกลบ (สกรูลำเลียง) ห้องแบตเตอรี่ เครื่องกลไฟฟ้า เส้นทางสายส่งไปโรงปูนซีเมนต์บางซื่อ คอยหน่อยครับ

[สมบัติ สุขุมาลย์]

ดีทีสุดคือทำความจริงให้ปรากฎ 

มาที่โรงไฟฟ้าวัดเลียบของบริษัทไฟฟ้าสยามจำกัดครับ
ตัวโรงไฟฟ้าไม่ติดกับคลองหรือแม่น้ำ บริษัทต้องขุดคลองขึ้นมาเอง เพื่อขนแกลบทางเรือ
แผนที่นี้เขียนเมื่อปี พ.ศ.2441

[สมบัติ สุขุมาลย์]

ต่อมามีการสร้างอาคารสำนักงานขึ้นมาใหม่ ตามที่กล่าวถึงพิธีเปิดครับ
ตามแผนที่ใหม่นี้ ส่วนล่างเป็นที่ตั้งอาคารสำนักงาน ส่วนบนเป็นที่ตั้งโรงไฟฟ้า

[สมบัติ สุขุมาลย์]

พื้นที่ทั้งหมดเป็นการเช่าที่วัดราชบุรณะ (วัดเลียบ)
ขอเอาภาพถ่ายทางอากาศเมื่อมีสะพานพุทธฯแล้วมาลงครับ จะได้เข้าใจกันมากขึ้น

[สมบัติ สุขุมาลย์]

สงครามโลกครั้งที่ 2 โรงไฟฟ้าวัดเลียบถูกเครื่องบินทิ้งระเบิด
แถบล่างสุดคือกุฎิพระเสียหายด้วย
ตรงกลางลานโล่ง คือ รร.เพาะช่างในปัจจุบัน
ริมขวาสุด กลางส่วนบน คือบ้านหม้อ

[สมบัติ สุขุมาลย์]

สรุป รูปภาพโรงไฟฟ้าที่พระมหากษัตริย์ได้เสด็จพระราชดำเนิน (ได้ลงในกระทู้ไปแล้ว)
                      1. โรงไฟฟ้าสำหรับรถรางไฟฟ้าของบริษัท บางกอกแตรมเว จำกัด ที่สะพานเหล็ก
                      2. โรงไฟฟ้าหลวง (โรงไฟฟ้าวัดเลียบ) ซึ่งต่อมาเป็นของบริษัท ไฟฟ้าสยาม จำกัด)
                      3. โรงไฟฟ้าหลวงสามเสน

[สมบัติ สุขุมาลย์]

ช่วงเทศกาลสงกรานต์ได้ลงรูปภาพตามความคิดเห็นที่ 139-143 จำนวน 20 ภาพ
อัลบั้มรูปภาพนี้ที่เป็น original ขนาด A4 ได้มอบไว้ให้แก่หอจดหมายเหตุแห่งชาติเพื่อเป็นสมบัติของชาติ ให้อยู่ในสถานที่ที่ควรจะอยู่ รวมกับซีดีภาพที่เกี่ยวข้องกับกิจการไฟฟ้าในไทย รวมแล้วประมาณ 80 ภาพ
ปัจจุบันไม่ทราบว่าถูกนำมาเปิดให้บริการแล้วหรือยัง