พืชผลชื่อ มะ.... กับเมนูทำกิน

[Anna]

ขอส่งมะม่วงหาวมะนาวโห่เข้าร่วมประชันความเปรี้ยวค่ะ  

[เทาชมพู]

มะม่วงหาวมะนาวโห่  หน้าตาไม่เหมือนทั้งมะม่วงและมะนาว

[เพ็ญชมพู]

สดจากสวน

[Jalito]

มีญาติอยู่แถวย่านหนามแดง ริมคลองสำโรง สมุทรปราการ
แถวนั้นเมื่อก่อนน่าจะมีต้นหนามแดงอยู่เยอะ
ท่านกวีสุนทรภู่คงเคยผ่านแถวนี้ ตอนไปเมืองแกลง
เขาว่าหนามแดงเป็นอีกชื่อของมะม่วงหาวมะนาวโห่
เรียนท่านผู้รู้ช่วยเสริมด้วย

[เทาชมพู]

ใช่ค่ะ  เป็นอีกชื่อของมะม่วงหาวมะนาวโห่
ที่บ้าน ไปหามาปลูกไว้เหมือนกัน   เพราะชอบเวลาออกลูกแดงสดเต็มต้น    แต่สูงแค่ศอกเดียว
กว่าจะเป็นต้นโตออกลูก อีกกี่ปีก็ไม่รู้

[เพ็ญชมพู]

เคยได้ยินอีกชื่อหนึ่งคือ "มะม่วงไม่รู้หาว มะนาวไม่รู้โห่" มีข้อมูล (๑. หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เขียนโดย ศาสตราจารย์เต็ม สมิตินันทน์  ๒. สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล) ว่าจริง ๆ แล้วเป็นคนละต้นกัน

"มะม่วงไม่รู้หาว" เป็นชื่อพ้องของมะม่วงหิมพานต์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anacardium occidaenate  ส่วน "มะนาวไม่รู้โห่" เป็นชื่อพ้องของต้นไม้ ๒ ชนิดคือ หนามแดง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Carissa carandas และ มะนาวเทศ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Triphasia trifolia

[Jalito]

สรุปตรงนี้ได้ ๓ ประเด็น
  ๑ มะม่วงหาวมะนาวโห่ = หนามแดง
  ๒ มะม่วงไม่รู้หาว = มะม่วงหิมพานต์
  ๓ มะนาวไม่รู้โห่ = หนามแดง,  มะนาวเทศ

   รายการโทรทัศน์ของคุณปัญญา นิรันดร์กุล เคยนำช่ือไม้พันธุ์มะม่วง-มะนาวนี้มาเป็นปริศนา
   ถึงตอนเฉลย ได้เฉลยแบบคุณเพ็ญชมพู คือ แยกเป็น ๒ พันธุ์  ๑ มะม่วงหิมพานต์   ๒ หนามแดง
   เลยจำติดหัวมาแบบนี้

[naitang]

ผมเคยได้ยินแต่ที่เรียกว่า "มะม่วงไม่รู้หาว มะนาวไม่รู้โห่"  แล้วก็คิดว่าเป็นชื่อเรียกต้นไม้ต้นนั้นๆ ทั้งๆที่เคยได้ยินว่าแยกออกเป็นคนละพันธุ์กัน 

เมื่อไม่กี่ปีมานี้ ต้นไม้นี้ได้แทรกตัวเข้าไปเป็นหนึ่งในไม้กระถางจัดสวน ชื่อก็ยังคงเรียก - มะม่วงไม่รู้หาวมะนาวไม่รู้โห่   จากไม้จัดสวนลูกสวยๆ ก็พัฒนาเข้าไปสู่การเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลาย  แล้วจู่ๆชื่อก็เปลี่ยนไปเป็น "มะม่วงหาว-มะนาวโห่"  แล้วก็พัฒนาจะไปเป็นการปลูกเป็นพืชไร่พืชสวน เปลี่ยนจากที่เอาผลมาแจกในหมู่เพื่อนให้ลองกินทั้งในแบบผลสดและแช่อิ่ม เป็นการเอาผลมาวางขายในท้องตลาด    ต่อไปก็คงจะมีการพัฒนาสายพันธุ์และเข้าไปสู่การเป็นพืชเศรษฐกิจชุมชน

ผมคิดว่าน่าจะมีเมนูอาหารอยู่บ้างที่นำเอาผลของมันมาเป็นส่วนประกอบอยู่ในกับข้าวจานนั้นๆ    ไม่ทราบว่ามีบ้างหรือไม่ครับ ?
     

[naitang]

ระหว่างรอไขข้อข้องใจ  ก็จะขอย้อนกลับไปเรื่องของมะขามเทศสั้นๆ

มะขามเทศ เป็นไม้ที่ขึ้นได้ทั่วไปในทุกสภาพสิ่งแวดล้อม แต่ที่เราพบเห็นมากที่สุดจะอยู่ในพื้นที่ๆดูแห้งและแล้ง  จะกินในรูปของความเป็นผลไม้ก็ได้ หรือจะเอามาทำอาหารก็ได้   

ที่เอามาทำอาหารนั้น เห็นมีเมนูนิยมอยู่ 2 เมนู เท่านั้น  คือ แกงส้ม และ แกงคั่ว    ผมเคยได้กินในเมนูอื่นนอกเหนือไปจากแกง แต่นึกไม่ออกเลยว่าเมนูอะไร 

[เทาชมพู]

เจอแต่ว่าเอามาทำน้ำสมุนไพร มะม่วงหาว มะนาวโห่ ค่ะ

[เทาชมพู]

แกงคั่วมะขามเทศ

[naitang]

แกงคั่วมะขามเทศ...ทันใจจริงๆครับ   

แกงนี้ได้กลายไปเป็นของหาทานยากไปเสียแล้ว   ตัวน้ำแกงนั้นทำไม่ยาก แต่ตัวมะขามเทศนั้นซิครับ ต้องไปตะลอนหาตามตลาดชุมชน ในช่วงแถวๆเดือนมีนาคม-เมษายน  แล้วก็ยังไม่รู้อีกด้วยว่า วันใหนจะมีแม่ค้าเอามาวางขาย   ผมไม่เคยเห็นมีขายใน Super market เลย

แกงคั่วมะขามเทศน่าจะจัดได้เป็นอาหาร vegetarian แทนการใช้โปรตีนจากถั่วเหลืองที่อร่อยมาก เนื้อมะขามเทศนั้นมันเคี้ยวได้หนึบๆ (chewy) คล้ายเนื้อสัตว์เลยทีเดียว       

[naitang]

ขอนอกคอกไปนิดนึงครับ

กล่าวถึงช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม  เลยทำให้นึกถึงช่วงเวลาของฝนเมื่อแรกตกได้สองสามครั้ง  ชาวบ้านก็จะไปหาเห็ดเผาะกัน   ในภาคเหนือจะนิยมเอามาแกงกับใบส้มป้อง (คล้ายใบชะมวง แต่ต้นเป็นเถา)  บ้างก็เอามาต้มกับใบมะขาม ใส่เกลือ แล้วเอามาจิ้มน้ำพริก   ในภาคอิสาน ก็เอามาทำคล้ายๆกับคนในภาคเหนือ นึ่งกินกับน้ำพริก หรือแกงกับใบผักติ้ว ใส่ปลาร้า   คนในภาคกลางชายฝั่งทะเล เอามาใส่ในแกงคั่วไข่แมงดาทะเล 

ผมเอามาต้มเค็มหวานกับหมูสามชั้น โขลกรากผักชี กระเทียม พริกไทย ผัดหมู ใส่น้ำตาลปึก เกลือ ซีอิ้ว   

เป็นเห็ดที่มีราคาสูงไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าเห็ดโคน   ปัจจุบันนี้ก็ราคาแถวๆ 4-600 บาท/กก.     

[naitang]

ผลไม้เปรี้ยวแบบตาหยีอีกอย่างหนึ่ง คือ มะหลอด   ลูกสีชมพูแดงสดใส มีทั้งพันธุ์เปรี้ยวและพันธุ์หวาน    พันธุ์เปรี้ยวนั้นเปรี้ยวได้ถึงใจจริงๆ

มะหลอดเป็นผลไม้ที่พบเห็นอยู่ในภาคเหนือตอนบน

[เทาชมพู]

มะหลอด หรือสลอดเถา