พระองค์เจ้าปฤษฎางค์ กับงานบุกเบิกทางการทูตของสยามในยุโรป

[Naris]

อาจารย์ครับ จากคำกราบบังคมทูล ที่ว่า  

"The King of Siam, my August Sovereign,..."

คำว่า August ในประโยคนี้ หมายถึงอะไรครับ ในกรณีนี้ คงไม่ได้หมายถึงชื่อเดือนกระมังครับ ?

[NAVARAT.C]

แหะ ๆ
รอท่านอาจารย์ใหญ่เทาชมพู ท่านหายไข้แล้วเข้าตอบก็แล้วกันนะครับ

ขอตัวแว็บ  ฟิ๊ววววว

[เพ็ญชมพู]

August มีความหมายในสองสิ่ง
คือเดือนสิงห์คุณนริศคิดความหมาย
คือสูงส่งน่าเคารพนบนอบกาย
August Sovereign หมาย "บรมราชา" น่าจะตรง

[Naris]

ขอบพระคุณครับ
ถ้าอย่างนั้น ผมสันนิษฐานว่า มาจากชื่อเจ้าของเดือน August คือ Augustus Caesar (63 B.C.–A.D. 14)

[superboy]

ความรู้ใหม่เอี่ยมเลย ขอบคุณอาจารย์ใหญ่ทุกท่านครับ

[NAVARAT.C]

ย่องกลับเข้ามานั่งเป็นนักเรียนมั่ง

เท่าที่หาเจอในเน็ทมีพระจักรพรรคิ์แห่งญี่ปุ่นเท่านั้น ที่ฝรั่ง(อเมริกัน)ใช้คำว่า August Sovereign of Japan
อาจารย์หมอเพ็ญพอจะหากษัตริย์พระองค์อื่นที่ทรงใช้ August Sovereign ได้อีกไหมครับ

[NAVARAT.C]

ความหมายของ august ที่ใช้เป็น adjective คือ
noble, great, kingly, grand, excellent, imposing, impressive, superb, distinguished, magnificent, glorious, splendid, elevated, eminent, majestic, dignified, regal, stately, high-ranking, monumental, solemn, lofty,

น่าทึ่งอยู่เหมือนกันกับคนที่ประดิษฐ์คำๆนี้มาประกอบพระนามพระเจ้าแผ่นดินสยาม ซึ่ง(ผมว่า)ไม่เกี่ยวกับ Augustus Caesarแต่อย่างใด
เพียงแต่หลีกเลี่ยงไม่ใช้คำ เช่น Great Sovereign หรือ Glorious Sovereign ฯลฯ ซึ่งอาจจะฟังว่ายกพระองค์จนเกินไป

บางที อาจจะนำความคิดมาจากการที่นายพลเรือเพอรรี่ ใช้คำๆนี้กับสมเด็จพระจักรพรรดิ์ญี่ปุ่นในสนธิสัญญาเปิดประเทศ ซึ่งถือเป็น case studyในสมัยนั้น และผ่านตาคนไทยอยู่ จึงนำมาใช้บ้าง

[Koratian]

ความรู้ใหม่สำหรับผมเหมือนกันครับ

"the august sovereign of ..." น่าจะแปลว่าเจ้าเหนือหัว
ลงค้นดู ... มีตั้งแต่

Spain Siam China German England France ไปจนถึง Mosquito 
 

[NAVARAT.C]

การแต่งตั้งหม่อมเจ้าปฤษฎางค์เป็นราชทูตพิเศษ และอัครราชทูตผู้มีอำนาจเต็ม

เมื่อกลับจากแผ่นดินใหญ่ยุโรปมาถึงลอนดอนแล้ว ทรงได้รับคำสั่งจากกรุงเทพว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้าฯให้ท่านเป็นราชทูตพิเศษประจำทุกราชสำนักในยุโรปและสหรัฐอเมริกา มีหนังสือของเจ้าพระยาภานุวงศ์มหาโกษาธิบดีกำกับมาว่า พระเจ้าอยู่หัวได้มีพระราชบัญชายังตัวท่านให้แจ้งความมาทูลให้ทราบว่า ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ท่านเป็นราชทูตพิเศษ และอัครราชทูตผู้มีอำนาจเต็ม พระสยามธุระพาหะเป็นเลขานุการต่างประเทศ หลวงนายเดชเป็นเลขานุการ ขุนปฏิภาณพิจิตรกับนายร้อยเอกเพียรเป็นผู้ติดตาม บุคคลเหล่านี้กำลังเดินทางมาสมทบ ส่วนงานของท่านอันเกี่ยวกับการขอแก้ไขสัญญาว่าด้วยการค้าสุรานั้น ก็ตามที่ได้เคยทรงมีพระราชกระแสรับสั่งกับท่านไว้แล้ว

เอกสารประจำตัวที่จะต้องนำขึ้นถวายยังราชสำนักต่างๆนั้น ได้ถูกจัดส่งมากับหลวงนายเดชและคณะที่มาจากกรุงเทพ ซึ่งมากันเป็นคณะใหญ่เพราะโปรดเกล้าฯให้นำนักเรียนไทยอีก ๘ คน มาเรียนต่อในยุโรปด้วย

[NAVARAT.C]

หน้าที่ของราชทูตสมัยนั้นจึงรวมไปถึงการเป็นผู้ปกครองเด็กไปด้วยเป็นงานฝาก จึงถือว่าหม่อมเจ้าปฤษฎางค์ทรงเป็นผู้ดูแลนักเรียนไทยประจำยุโรปองค์แรกด้วย  ทรงจัดการให้นักเรียนคณะนั้นเข้าเรียนใน ๔ ประเทศ ได้แก่ อังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมัน และออสเตรีย ในอังกฤษนั้น ทรงจ้างครูคนหนึ่งให้ตระเวนเยี่ยมนักเรียนซึ่งมีอยู่มากคนแล้ว เพื่อประเมินผลการเรียนและให้คำแนะนำต่างๆกับเด็กในด้านการศึกษาเล่าเรียน

[NAVARAT.C]

พระบรมราชโองการแต่งตั้งราชทูตพิเศษ และอัครราชทูตผู้มีอำนาจเต็มทำให้กงสุลใหญ่สยามในอังกฤษไม่พอใจ นายเมสัน (D.K Mason) หรือพระสยามธุระพาหะ ต่อมาได้เป็นพระยา ผู้ที่เคยเป็นพ่อค้าและมีห้าง ชื่อห้างเมสันตามชื่อของตนเองนี้แหละ ทำมาค้าขายอยู่ในกรุงเทพตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๔ ต่อมาทรงจ้างให้ไปเป็นกงสุลของสยามประจำอยู่ในลอนดอน แต่ห้างนั้นก็ยังคงดำเนินการต่อ

นายเมสันถือว่าเป็นคนเก่าแก่ แต่ตำแหน่งใหม่ที่เขาได้รับคือเลขานุการต่างประเทศนั้นกระจ๋อนเกินไป ไม่สมศักดิ์ศรี จึงทำหนังสือขอเกษียณทางทางราชการ อ้างว่าชราภาพแล้ว ขอรับพระราชทานบำนาญอยู่กินกับบ้านดีกว่า
ท่านทูตปฤษฎางค์ก็ทรงเข้าใจเป็นอันดี แต่ทรงขอร้องให้เขาอยู่ช่วยท่านในระยะเริ่มต้นนี้ก่อน โดยจะแต่งตั้งตำแหน่งให้ใหม่เป็นที่ปรึกษา ซึ่งนายเมสันก็พอใจ

[NAVARAT.C]

มีเรื่องปวดหัวประดังมาแทรกซ้อน

คณะของหลวงนายเดชผู้จะมาเป็นเลขานุการสถานทูต ได้นำข้าราชการและนักเรียนทั้งแปดไปหลงทางเสียตั้งแต่ลงจากเรือที่ยุโรป แต่แรกนั้นท่านทูตปฤษฎางค์รับสั่งให้มองซิเออร์ เกรออง กงสุลสยามในฝรั่งเศสไปรอรับคณะที่ท่าเรือเมืองมาร์แซย์  แต่คณะคนไทยนี้ไปลงเสียที่เนเปิล  ต้องโทรเลขไปๆมาๆกันหลายตลบกว่าจะได้ความว่า ณ จุดสุดท้ายที่ติดต่อกันนั้น  ทั้งหมดได้ขึ้นรถไฟจากเนเปิลไปแล้ว มุ่งหน้าจะไปลงที่เวียนนา ท่านทูตปฤษฎางค์จึงทรงสั่งการให้กงสุลฝรั่งที่นั่นไปคว้าตัวมาให้ได้ แล้วให้ประกบขึ้นรถไฟมาที่โดเวอร์ และลงเรือข้ามฟากมาลอนดอนด้วย

สุดท้ายหลวงนายเดชก็มาถึงที่หมายได้ และนำหนังสือของกรมหมื่นเทววงศ์ ราชเลขาธิการส่วนพระองค์ทรงมีถึงมองซิเออร์ เกรออง กงสุลสยามในฝรั่งเศส แจ้งเรื่องที่สยามได้จัดตั้งสถานอัครราชทูตขึ้นในลอนดอน และขอให้กงสุลที่ฝรั่งเศสคอยรับรองและช่วยเหลือในกิจการที่ท่านทูตจะพึงมีในอนาคต

แน่นอน เมื่อเรื่องนี้ถึงมือ มองซิเออร์ เกรออง ก็ไม่พอใจ

[NAVARAT.C]

กรมหมื่นเทววงศ์ทรงได้รับหนังสือตอบจากมองซิเออร์ เกรออง แสดงความไม่เห็นด้วยที่จะให้หม่อมเจ้าปฤษฎางค์จะจัดตั้งสถานทูตในลอนดอนแทนที่จะเป็นปารีส เพราะฝรั่งเศสเป็นประเทศมหาอำนาจยิ่งใหญ่ ถ้ามีสถานทูตในอังกฤษโดยไม่มีในฝรั่งเศสด้วยก็เท่ากับดูถูกกัน

กรมหมื่นเทววงศ์ทรงตอบกลับไปอย่างเรียบๆว่า สยามเป็นประเทศเล็กๆ ที่ยังไม่สามารถจะมีสถานทูตหลายๆแห่งได้

หม่อมเจ้าปฤษฎางค์จึงได้ทรงเป็นอัครราชทูตไทยองค์แรกประจำราชสำนักเซนต์เจมส์  เข้าถวายพระราชสาส์นตรงตั้งต่อพระนางเจ้าวิกทอเรียที่พระราชวังวินเซอร์ ในวันที่ ๑๕ กรกฎาคม ๑๘๘๒ แต่กว่าจะได้เข้าพบประธานาธิบดีฝรั่งเศส ก็ล่วงเลยไปจนในวันที่ ๙ ธันวาคม ๑๘๘๒  อย่างไรก็ตาม ในเวลาประมาณสองปีให้หลัง สยามจึงจำเป็นต้องจัดตั้งสถานทูตขึ้นในปารีสด้วย

[Anna]

กรมหมื่นเทววงศ์ทรงได้รับหนังสือตอบจากมองซิเออร์ เกรออง แสดงความไม่เห็นด้วยที่จะให้หม่อมเจ้าปฤษฎางค์จะจัดตั้งสถานทูตในลอนดอนแทนที่จะเป็นปารีส เพราะฝรั่งเศสเป็นประเทศมหาอำนาจยิ่งใหญ่ ถ้ามีสถานทูตในอังกฤษโดยไม่มีในฝรั่งเศสด้วยก็เท่ากับดูถูกกัน

[/b][/u][/b][/u]

อ่านมาถึงตรงนี้แล้วปรี๊ดเลย...เจตนาจะหาเรื่องชัดๆ ในกรมฯท่านก็คงต้องอดกลั้นน่าดูเลยนะคะ

[NAVARAT.C]

ใจเย็นๆครับ เรื่องมันผ่านไปแล้ว