ที่เห็นอยู่นี่ใช่ "โรงช้างต้น" หรือเปล่าครับ

[สิงหเดช]

ผมไปเห็นภาพนี้จากเว็บไซต์ ebay เขาอธิบายว่าเป็นภาพ "โรงช้างต้น" ก็เลยอดสงสัยไม่ได้ว่า โรงช้างต้นสมัยก่อนนี่อยู่ใกล้กับพระที่นั่งอนันตฯ ขนาดนี้เลยเหรอครับ...

[NAVARAT.C]

ไม่ใช่ครับ เป็นโรงช้างที่อยู่ในสวนสัตว์ดุสิต หรือเขาดินนั่นแหละ

[เพ็ญชมพู]

จำได้ว่าเมื่อสี่สิบกว่าปีมาแล้วเคยไปเยี่ยมช้างที่เขาดิน ณ โรงช้างแห่งนี้ พระเศวตอดุลยเดชพาหน ช้างเผือกช้างแรกในรัชกาลปัจจุบันก็ประจำการอยู่ที่นี่  ในภาพน่าจะมีคุณพระฯอยู่ด้วย  โรงช้างนี้น่าจะเรียกว่า "โรงช้างต้น" ได้กระมัง

[สิงหเดช]

ตกลงว่าคือเขาดินหรือโรงช้างต้นอ่ะ

[สิงหเดช]

เขาดินหรอกเหรอเนี่ย

[เพ็ญชมพู]

โรงช้างต้นที่เขาดิน 

[สิงหเดช]

 

[Namplaeng]

ผมเคยได้ฟังมัคคุเทศก์ที่พาเที่ยวพระที่นั่งวิมานเมฆว่า พิพิธภัณฑ์ช้าง เดิมเป็นโรงช้างต้นครับ

[siamese]

บทความเกี่ยวกับโรงช้างต้นชั่วคราวที่สวนสัตว์ดุสิต ดังนี้

รัชกาลปัจจุบัน ครั้นถึง พ.ศ. 2502 ได้มีช้างเผือกมาสู่พระบารมี จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์โรงช้างต้นซึ่งพระเศวตวชิรพาหฯ เคยยืนโรงขึ้นเป็นการชั่วคราว เพื่อเป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างเผือกเชือกแรกในรัชกาลโปรดพระราชทานนามว่า พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างโรงช้างต้นขึ้นในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เพื่อให้โรงช้างต้นอยู่ในเขตพระราชฐานใกล้ที่ประทับ ระหว่างที่กำลังก่อสร้างโรงช้างต้นนั้น โปรดให้นำพระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ ไปยืนโรงที่เขาดินวนาเป็นการชั่วคราว เมื่อโรงช้างสร้างเสร็จแล้ว จึงได้ไปยืนโรง ณ โรงช้างต้น ในพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน

โรงช้างต้นเดิมในพระราชวังดุสิต ชำรุดทรุดโทรมลงมาตามกาลเวลา เมื่อรัฐบาลขอบริเวณรัฐสภา เนื่องจากพระที่นั่งอนันตสมาคมได้เป็นที่ทำการรัฐสภา ตั้งแต่ พ.ศ. 2475 สืบมาจนถึง พ.ศ. 2517 อาคารโรงช้างต้นชำรุดทรุดโทรมลงตามกาลเวลา เมื่อรัฐบาลสร้างอาคารรัฐสภาขึ้นใหม่ ด้านหลังพระที่นั่งอนันตสมาคม รัฐสภาขอความเห็นชอบสำนักพระราชวังรื้อโรงช้างต้นออกจากบริเวณรัฐสภา สำนักพระราชวังได้ร่วมกันปรึกษากับ กรมศิลปากรได้พิจารณาเห็นว่าโรงช้างต้นนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ โดย เฉพาะอาคารมความสำคัญทางด้านสถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และประเพณีที่เกี่ยวกับช้างเผือก ซึ่งเหลืออยู่เพียงแห่งเดียวในประเทศไทย จึงดำเนินการขออนุรักษ์รักษาไว้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ และจารีตประเพณี วันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2517 ได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถาน

ข้อมูลจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติช้างต้น

[เพ็ญชมพู]

จำได้ว่าเมื่อสี่สิบกว่าปีมาแล้วเคยไปเยี่ยมช้างที่เขาดิน ณ โรงช้างแห่งนี้ พระเศวตอดุลยเดชพาหน ช้างเผือกช้างแรกในรัชกาลปัจจุบันก็ประจำการอยู่ที่นี่  ในภาพน่าจะมีคุณพระฯอยู่ด้วย  โรงช้างนี้น่าจะเรียกว่า "โรงช้างต้น" ได้กระมัง

โรงช้างต้น (ชั่วคราว) ที่เขาดิน ถ่ายเมื่อเดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๑๖  เห็นคุณพระฯ เป็นภาพมัว ๆ อยู่ข้างใน

[siamese]

นี่คุณเพ็ญหรอเปล่าเนี่ย 

[Naris]

ก่อนผมเกิดอีกนะนั่น 

[Namplaeng]

จำได้ว่าเมื่อสี่สิบกว่าปีมาแล้วเคยไปเยี่ยมช้างที่เขาดิน ณ โรงช้างแห่งนี้ พระเศวตอดุลยเดชพาหน ช้างเผือกช้างแรกในรัชกาลปัจจุบันก็ประจำการอยู่ที่นี่  ในภาพน่าจะมีคุณพระฯอยู่ด้วย  โรงช้างนี้น่าจะเรียกว่า "โรงช้างต้น" ได้กระมัง

จำได้ว่า ที่สวนสัตว์ดุสิต มีโรงเรือนสำหรับ ช้าง ที่ผมเรียกตามความเข้าใจประสาผมในเวลานั้นว่า ช้างนายหลวง เป็นเอกเทศ ใกล้สะพาน และกรงยีราฟ

ส่วนช้างธรรมดา ที่มีหลายเชือกจะแยกต่างหากไปอีกมุมหนึ่งของสวนสัตว์ ใกล้กรงวัวแดงและกระทิง ทางด้านพระที่นั่งอนันต์ครับ

[NAVARAT.C]

ที่คุณNamplaengกล่าวน่ะ ถูกต้อง
โรงช้างต้นน่ะอยู่ตรงแถวกรงยีราฟ คุณพระเศวตยืนโรงอยู่ช้างเดียว  ส่วนช้างทั่วไปอบู่ในโรงใหญ่ ใกล้คอกกระทิงนั่น

แต่ก็มีบางช่วงที่โรงช้างต้นทำการซ่อมแซม เขาจึงย้ายคุณพระมาอยู่กับช้างเชือกอื่นเป็นการชั่วคราว ดังที่คุณดอกไม้สีชมพูไปยืนถ่ายรูปเก๋ไก๋
ฉะนั้นจะไปเรียกโรงช้างดังกล่าวเป็นโรงช้างต้นไปด้วย ผมก็ลังเลอยู่ จึงเรียกโรงช้างธรรมดา ใครจะเรียกว่าโรงช้างต้นในขณะที่คุณพระยีนโรงอยู่ก็คงไม่ผิด หรือผิดแบบเล็กน้อยพอผ่านๆไปได้ไม่ต้องเถียงกัน
พอดีคุณNamplaengเข้ามาจึงมีโอกาสอธิบาย

อนึ่ง ลักษณะนามของช้างแต่ละชนิดเรียกไม่เหมือนกันครับ

ช้างเผือกและช้างทรงเรียกเป็น "ช้าง"
ช้างบ้านเรียกเป็น "เชือก"
ช้างป่าเรียกเป็น "ตัว"
ดีที่คนในเรือนไทยเรียกไม่ผิด

 

[เพ็ญชมพู]

๒ เสียงว่าโรงช้างของคุณพระอยู่ใกล้ ๆ คอกยีราฟก็ต้องฟัง  

มีเกร็ดเกี่ยวกับโรงช้างต้นใกล้คอกยีราฟมาเสริม

(พ.ศ. ๒๕๐๒) เมื่อช้างพลายสำคัญได้ยืนโรงช้างหลวงในพระราชวังดุสิตครบ ๗ วัน ให้นำช้างสำคัญไปเลี้ยงไว้ในสวนสัตว์ดุสิตพระราชทานเงินสร้างโรงช้างพลายสำคัญโดยเงินงบประมาณชองสำนักพระราชวังเป็นเงิน ๑๕๐,๐๐๐ บาท แล้วพระราชทานเงินส่วนพระองค์สร้างโรงช้างบริวารไว้สองข้าง ด้านละ ๒ ช่องเป็นเงิน ๑๙๐,๐๐๐ บาท รวม ๓๔๐,๐๐๐ บาทและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถพระราชทานค่ากล้วยอ้อยเลี้ยงพระเศวตฯ อีกเดือนละ ๑๕๐ บาท ทุกเดือน

จน พ.ศ. ๒๕๒๑ สำนักพระราชวังนำพระเศวตฯ ไปยืนโรงที่พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน

ตอนหนึ่งจากหนังสือ ปัจฉิมลิขิต... ชีวิตที่กำหนดเอง โดย คุณพิเชษฐ พันธุ์วิชาติกุล