ห้วยขาแข้ง เมื่อ '14 '15

[naitang]

มาถึงเรื่องของไก่ต่อ

เมื่อใดที่เห็นชาวบ้านกระเตงตะกร้าทรงมนยาวรี แล้วเห็นไก่ตัวผู้ขนาดประมาณไก่กระทงอยู่ในนั้น  นั่นแหละครับ เขากำลังจะไปต่อไก่ด้วยไก่ต่อตัวที่สะพายบ่าไปนั้น  แต่หากไก่นั้นตัวใหญ่ มันก็คือไก่ชน 

เท่าที่ทำงานมาในหลายพื้นที่ ผมเห็นว่าคนนิยมใช้ไก่ต่อกันในพื้นที่ด้านตะวันตกของภาคกลางมากกว่าในพื้นที่อื่นๆ  ในพื้นที่ภาคเหนือมีน้อยมากและมักใช้วิธีดักจับด้วยแล้ว ในภาคอีสานส่วนมากจะเป็นการต่อนกคุ่มและนกกระทาดง

[naitang]

ไก่ต่อนั้น มีทั้งการเลี้ยงไว้ในลักษณะเพื่อจับไก่ตัวอื่นมากิน และเลี้ยงไว้ในลักษณะสัตว์เลี้ยง ของหายาก ของที่ใช้อวดโชว์ และของที่มีค่า

ไก่ต่อแต่ละตัวจะมีลักษณะและมีความสามารถเฉพาะตัวในเรื่องต่างๆกัน คุณสมบัติเบื้องต้นที่มันต้องมีพอที่จะทำให้มันได้รับการดูแลเป็นพิเศษ ก็คือ เสียงดี เสียงดัง เสียงใส มีสร้อยคอไม่ลาย นิ่ง (ไม่ตกใจกับเสียงดังใดๆ) 

เมื่อไปถึงที่ๆจะทำการต่อไก่ ซึ่งจะเป็นบริเวณที่ว่างโล่ง เนื้อที่เล็กๆ (ที่เด่น)  มันก็จะถูกนำออกมา เอาปลายเชือกด้านหนึ่งผูกขาข้างหนึ่งไว้ และอีกปลายหนึ่งผูกกับหลักไม้ที่ปักอยู่  พอเจ้าของหลบออกไปแอบเข้าซ่อนได้แล้ว ไก่ต่อมันก็จะทำหน้าที่ทันที บางตัวก็หนักไปทางขัน (บริเวณนี้ใครใหญ่ ขอดูตัวหน่อย) บางตัวก็มีสลับร้องต๊อกๆๆๆ (หนุ่มใหญ่รูปหล่อมาแล้วจ้า สาวๆทั้งหลาย)   บางตัวผู้ที่มาเยือนกลับมิใช่ไก่ แต่กลายเป็นเสือไปเสียฉิบ (ไก่พวกที่มีสร้อยคอลายพร้อยทั้งหลาย)     

[naitang]

ไก่ต่อเก่งๆนั้น พอตัวผู้เจ้าของเขตอาณาเข้ามา  เคยเห็นบางตัวก็เป็นนักเลงใหญ่จริงๆ พอถูกท้าก็บินเข้ามาเลย    แต่ส่วนมากจะเป็นการเดินเข้ามา แบบช้าๆ มองซ้ายมองขวา นัยว่าถูกหรอกอะไรหรือไม่ พอได้ยินเสียงผิดปรกติเท่านั้นก็จะหันหลังกลับไปเลย  เจ้าไก่ต่อตัวที่เก่งๆจริงๆ ก็จะไม่รีรอให้ไปใหนไกล รีบขันเรียกเสียงขรม ท้าเหยงๆเลย  ทำเอาเจ้าถิ่นต้องกลับมาตามคำท้า  เป็นภาพที่น่าดูดีครับ

ไก่ต่อก็จึงกลายเป็นสัตว์เลี้ยงที่คนรัก คล้ายกับการเลี้ยงสุนัข เลี้ยงแมว และสัตว์อื่นๆ  มันจึงมีมาตรฐานที่ชาวบ้านเขายอมรับกันเป็น norm ครับ ก็ไม่ต่างไปจากเรื่องของคนรักสัตว์อื่นๆ   ผมจำไม่ได้ว่าไก่ต่อดีๆจะต้องมีลักษณะอย่างไรบ้าง ที่แน่ๆก็คือ ดังที่ผมเล่ามา แล้วก็มีเรื่องเดือย เรื่องสี เรื่องขนาด ฯลฯ เยอะเอาการอยู่ทีเดียว 

หากขับรถขึ้นเหนือเลยตัว จ.นครสวรรค์ ขึ้นไปจนถึง หนองเบน แยกซ้ายตามถนนเข้าไปสักพัก ก็จะถึงบ้านศาลเจ้าไก่ต่อ  ก็คงจะพอเห็นภาพนะครับว่า ไก่ต่อนั้นเป็นหนึ่งเรื่องที่สังคมของคนไทยในภาคกลางได้ให้ความสำคัญอยู่ไม่น้อยเลยทีเดียว 

[เทาชมพู]

อ่านแล้วอยากรู้ว่าไก่ต่อเป็นยังไง   เคยได้ยินแต่ "นกต่อ" ค่ะ
ไปหารูปมาจากครูกุ๊ก  ได้รูปนี้มา  สวยเชียวตัวนี้

[เทาชมพู]

มีเสียงไก่ต่อขันด้วยค่ะ
เหมือนอย่างที่คุณตั้งเคยได้ยินไหมคะ

[naitang]

ภาพที่ อ.เทาชมพู นำมาลงนั้น แสดงว่าเจ้าของเขาคงชอบเลี้ยงไก่พวกนี้   ไก่ต่อมีความสวยสง่างามดังภาพครับ เราจะเห็นความสอาดและความคมเข้มในตัวของมันเปล่งประกายออกมา ไก่ต่อจะมีมาดขรึม เชื่องและไม่กลัวอะไร

ไก่ตัวนี้มีการเอื้อนเสียงเมื่อเปล่งเสียงขันอีกด้วย ผมก็เพิ่งเคยได้ยินการเอื้อนแบบนี้ เจ้าของเขาคงชอบเสียงเอื้อนนี้จึงเลี้ยงมันเพื่อความเพลิดเพลินมากกว่าที่จะนำไปต่อจริงๆครับ  เสียงขันของไก่ต่อที่ใช้งานจริงๆจะไม่มีลูกคอ ใส (ไม่แหบเหมือนมีสเลดอยู่ในลำคอ) เปล่งออกมาต่อเนื่องครับ

[naitang]

ไก่ต่อตัวที่เจ๋งจริงๆนั้น มันมีสมองคิดได้อีกด้วยนะครับ  มันรู้หน้าที่และสิ่งที่มันจะต้องทำ  ไก่ตัวที่ฉลาดพวกนี้เมื่อขันเรียกไก่ป่าอื่นออกมาให้แสดงตัวแล้ว มันก็จะพยายามกวักเรียกให้เข้ามาหาตัวมัน มันจะไม่เดินออกไปหา ไม่แสดงอาการกระเหี้ยนกระหือรือว่าจะต้องออกไปตีกับเขาให้ได้  ไก่ที่ถูกล่อมาก็คงงง ก็จะยืนนิ่งๆ เจ้าของไก่ต่อก็เลยสามารถจัดการกับเป้านิ่งได้อย่างสดวก เสียงปืนดังเปรี้ยง มัน (ไก่ต่อ) ก็จะคงยืนดูอยูเฉยๆ ไม่มีอาการตกใจใดๆ

ผมไม่รู้ว่า เมื่อเสือเข้ามาแทนที่จะเป็นไก่ พวกไก่ต่อจะมีอาการอย่างไร   ผมเดาเอาว่าน่าจะต้องแสดงอาการหงอ เงียบๆไม่ส่งเสียงใดๆ  อาศัยเหตุผลข้างๆคูๆจากเรื่องของนักเลงไก่ชนสมัยเก่าก่อนนั้นว่า เขาจะใช้น้ำมันเสือทางที่ตัวไก่ ซึ่งจะทำให้คู่ต่อสู้ลดความฮึกเหิมลงไป

น้ำมันเสือ จะมีมากน้อยเพียงใดก็ไม่ทราบนะครับ จะจริงหรือไม่ก็ไม่รู้ เพราะเสือนั้นดูจะมีไขมันน้อย   แล้วจะได้มามากพอที่จะเอามาใช้เป็นน้ำมันตะเกียงที่ใช้ในการตีกล้อง (ดูด) ฝิ่นเชียวหรือ ?? (สำหรับพวกขี้ยาระดับผู้มั่งมี) 

[naitang]

ได้กล่าวถึงผู้แสดงซึ่งมีคนกับไก่แล้ว แล้วก็ได้กล่าวไปถึงเสือด้วย   

คราวนี้ก็ลองมาดูเรื่องราวที่โยงใยเกี่ยวพันกันระหว่าง คน ไก่ต่อ ไก่ป่า เสือ และสัตว์เลี้ยง (สุนัข วัว)   

เรื่องนี้เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงที่ผมทำงานในป่าในพื้นที่ป่าแม่วงก์

[naitang]

วันหนึ่งก็เดินทางเข้าพื้นที่ป่าแม่วงก์ ว่าจะตั้งแคมป์ 4-5 วันบนที่ราบริมห้วยแม่วงก์ เลยช่องเขาขาดลึกเข้าไป  ก็ไปพบแคมป์ของชาวบ้านจาก บ.ลาดยาว มีกันหลายคน มีเกวียน 2 เล่ม วัวก็ 4 ตัว และสุนัขอีกประมาณ 4 ตัว พวกเขาเข้าไปหาของป่ากัน   เนื่องจากพื้นที่จำกัด ก็เลยต้องตั้งแคมป์อยู่ในพื้นที่เดียวกัน ห่างกันประมาณ 20 ม.

เมื่อทักทายกันพอรู้ความว่าต่างคนต่างจะมาทำอะไรกันในพื้นที่นี้  ผมก็ได้รับคำเตือนเลยว่า ให้ระวังเสือลำบาก เขาบอกว่าเมื่อ 2-3 วันมานี้ มีเสือได้รับบาดเจ็บอยู่ตัวหนึ่ง อยู่ในพื้นที่ละแวกใกล้ๆนี้เอง  เอาละซีครับ ชาวบ้านเขามีตัวช่วยระวังภัยเป็นสุนัข และวัว แล้วพวกเขาก็นอนบนเกวียน  ส่วนพวกผม ก็ดังที่เล่ามา ใช้ผ้าเต็นท์ผืนหนึ่งปูพื้นนอนและอีกผืนหนึ่งทำหลังคา มีปืนลูกซองแฝดของหลวงอยู่กระบอกนึง แล้วก็พอมีความรู้อยู่ว่า เสือเป็นสัตว์หนังบาง ว่องไวและมีแรงปะทะสูง .....<censor>.... 

[naitang]

ก็พอจะเดาได้ว่า ในพื้นที่ลักษณะภูมิประเทศและลักษณะป่าเช่นนั้น เสือตัวนั้นน่าจะโดนยิงในลักษณะของการป้องกันตัวมากกว่าการไล่ล่าของพราน    (แม้ว่าการยิงด้วยปืนลูกเดี่ยวของชาวบ้าน_ปืนแก็ป_เพื่อให้เสือบาดเจ็บและล้มตายเอง จะเป็นวิธีการของการล่าเสืออีกวิธีการหนึ่งก็ตาม)    ในช่วงเวลานั้น เฉพาะราคาของหัวกะโหลกเสือที่มีฟันครบก็มีราคาไม่ต่างไปจากเงินเดือนของผมทั้งปีแล้วครับ

ตั้งแคมป์เสร็จ เตรียมการรับมือกับเสือลำบากเสร็จ (เท่าที่คิดได้ไปตามตรรกะ โดยไม่มีความรู้จริงว่าควรจะทำเช่นใด) ก็ไปคุยกับชาวบ้านหารายละเอียดเพิ่มเติม   ได้ความว่ามีการมาต่อไก่ป่ากัน จึงก็คงจะมาจากต้นเหตุนี้แหละ   

ครับ เรื่องต่อไก่ป่าแล้วเสือเข้านี้ ผมได้ยินเรื่องราวนี้ทั่วทั้งป่าทางตะวันตกของเรา เป็นเรื่องที่ได้ฟังทั้งจากผู้ที่ประสบจริงและที่เล่าขานเกี่ยวกับผู้หนึ่งผู้ใด  ทั้งหลายยืนยันเหมือนกันว่า ใช้ไก่ต่อสร้อยคอลายให้ระวังเสือเข้า   

ผมเคยไปกับชาวบ้านเพื่อดูการต่อไก่ ซึ่งก็มีแต่มีดกับปืนแก็ป (ผมเรียกว่า เสือตบตูด) เท่านั้นที่เขานำพาติดตัวไป   น่าจะเป็นเรื่องสนุกนะครับ เปล่าเลย เป็นไปในทางเครียดเสียมากกว่า เพราะดูคล้ายกับว่าต้องใช้ประสาทสัมผัสเท่าที่มีไปในการระวังเสือเสียมากกว่าการติดตามดูไก่ป่าที่จะเข้ามา

[naitang]

ตกประมาณ 4 ทุ่ม เสือลำบากก็ย่างกรายเข้ามาจริงๆ แต่จะใกล้มากน้อยเพียงใดนั้นไม่รู้ครับ

เริ่มต้นด้วย วัวของชาวบ้านลุกขึ้นยืน หันก้นเข้ากลุ่มคน หันหน้าออกมองไปยังทิศหนึ่ง เสียงลมหายใจเสียงดังฟุดฟิด กระสับกระส่าย    สุนัขเดินหางตกมาอย่างรวดเร็วจากที่ตั้งเกวียนของชาวบ้าน เข้ามาอยู่ใต้ชายคาเต็นท์ของผม ร้องอี๊ดๆๆๆ แสดงความกลัวอะไรสักอย่าง  พวกผมก็จากเปลี่ยนจากท่านอน มาเป็นท่านั่ง แล้วก็ปรับมาอยู่ในท่าพร้อมที่จะเคลื่อนไหวไปในรูปแบบต่างๆ ในมือถือไฟฉาย  แล้วก็ขยับเข้าไปใกล้ๆกองไฟที่สุมเอาไว้   

ก็ทำอะไรได้ไม่มากไปกว่าที่เล่ามานี้หรอกครับ  ก็สับปะโงกกันไปมาจนรุ่งเช้าฟ้าสว่างรำไร

[walai]

อ่านตอนนี้จบแล้ว ..รำลึกนึกว่ากำลังอ่านเรื่อง..ล่องไพร..
กำลังสนุกค่ะ รอตอนต่อไป ขอบคุณนะคะ

[Jalito]

รีบเข้ามาอ่าน นึกว่า  ห้วยขาแข้ง...เปิดรอบเช้าวันหยุด
ถ้าศักดิ์ สุริยัน กับระพินทร์ ไพรวัน มาช่วยกันเล่าเรื่องป่าดง ก็ยังไม่เห็นภาพและบรรยากาศเท่าอาจารย์naitangเล่านะ  ลีลาของอ.naitangสนุกคนละแบบกับท่านNAVARAT.C

[naitang]

ขอบคุณที่ได้ตามอ่านครับ

หากเป็นการเล่าเรื่องราวในวงสนทนา ก็น่าจะสนุกกว่านี้ครับ  เพราะไม่ต้องไปคอยพะวงกับการสื่อความและภาษา 

ผมพยายามเล่าเรื่องหลายเรื่องที่ปนเปกันอยู่ เพื่อสะท้อนให้เห็นภาพในอดีตของไทยในมิติต่างๆ รวมทั้งวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นในพื้นที่ต่างๆ  จึงมีเรื่องของ survival เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย   ก็มีมากมายหลายเรื่องที่เล่าขานในทางสาธารณะไม่ได้ 

[เทาชมพู]

มารอตอนต่อไปค่ะ คุณตั้ง ไพรวัลย์