พระองค์เจ้าปฤษฎางค์-ชีวิตลับที่ทรงเผยไม่ตลอด

[NAVARAT.C]

และหน้าที่ ๓ สำหรับ ๙-๑๐-๑๑-๑๒

[เพ็ญชมพู]

หน้าที่ ๑

๑.                  กรุงเทพฯ    วันที่ ๓ พฤษภาคม ถึง
                     โกเบ        วันที่ ๑๖ สิงหาคม ร.ศ. ๑๐๙

ข้าพระพุทธเจ้า
        ขอพระราชทานกราบบังคมทูลแด่ สมเดจพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงษ กรมพระภาณุพันธุวงษวรเดช  แล ทรงทราบฝ่าลอองพระบาท ด้วยตั้งแต่ข้าพระพุทธเจ้าได้รับความเล่าเรียน ได้ลืมตาขึ้นเห็นแสงสว่างแล้ว ข้าพระพุทธเจ้ามิได้วายคิดถึงพระเดชพระคุณพระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัว ข้าพระพุทธเจ้า....ตัว

๒. อยู่เสมอว่าพระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ไปเล่าเรียน จึงได้มีช่องโอกาษรับราชการแผ่นดิน มีชื่อเสียงแล....ประกอบไปด้วยความศุขสบายแลความบริบูนตามสมัยที่ชอบทุกอย่าง ผิดกับหม่อมเจ้าชั้นข้าพระพุทธเจ้า ถ้าหาไม่ข้าพระพุทธเจ้าก็จะยิ่งกว่าประวิชฤๅเจริญ....ข้าพระพุทธเจ้าเสียอีก ข้าพระพุทธเจ้ารู้สึกตัวอยู่เสมอดังนี้ จึงถือว่าพระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าให้ข้าพระพุทธเจ้าเกิดใหม่ มีพระเดชพระคุณยิ่งบิดามารดา เพราะ

๓. ทรงพระกรุณาให้เกิดใหม่ ผิดกับตระกูลของข้าพระพุทธเจ้าแลรู้ผิดชอบดีชั่ว แลมีสิลปวิทยาการความรู้  ดีกว่าบิดามารดาข้าพระพุทธเจ้าได้ให้แก่ข้าพระพุทธเจ้า แลได้พระ..กรุณาชุบ.. ต่อมาจนกาลบัดนี้ พระราช..ยิ่งบิดามารดาเปนอันมาก ข้าพระพุทธเจ้ามิได้คิดอย่างหนึ่งอย่างใด นอกจากรู้สึกตัวว่าเปนข้าใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทพระองค์เดียว แม้ว่าชีวิตรของข้าพระพุทธเจ้าจะเปนนีฉลองพระเดชพระคุณได้เวลาใด ข้าพระพุทธเจ้ายอมถวายเวลานั้น

๔.     ตั้งแต่ข้าพระพุทธเจ้าได้..ราชการฉลองพระเดชพระคุณมาแล้วจน......... ข้าพระพุทธเจ้าจะได้ทำการคดโกงฉ้อราชบังหลวง ฤๅประพฤติตัวให้เสื่อมเสียราชการ ฤๅเอาใจใส่เผื่อแผ่ผู้ใด ให้เสียราชการไป ฤๅไม่..ตัวประพฤติตัวให้สมกับตำแหน่งอันใดให้เสื่อมเสีย.....ยศก็ไม่มี ผู้ใดที่ได้ทำราชการร่วมด้วยข้าพระพุทธเจ้า ๆ อ้างไป.....ใดทั้งสิ้น
       การสิ่งใดซึ่งข้าพระพุทธเจ้าทำเปนราชการกำกับของข้าพระพุทธเจ้าเอง ไม่ผิดกันเลย ข้าพระพุทธเจ้า...

[NAVARAT.C]

ขอบคุณครับ ขอบคุณ

แรกเริ่มเลย โปรดสังเกตว่าหนังสือฉบับนี้ลงวันที่ ๓ พฤษภาคม ถึงวันที่ ๑๖ สิงหาคม ร.ศ. ๑๐๗ แสดงว่าทรงใช้เวลาเขียนถึง ๓ เดือนเศษ จึงจะได้รวมกัน ๒๙ หน้ากระดาษ แล้วยังมีแถมอีก ๕ หน้ากระดาษที่ทูลถวาย

ท่านอ่านไปคิดไปด้วยนะครับ เจ้านายจะทรงอ่านเอง หรือจะทรงทนอาลักษณ์อ่านถวายให้ฟังจนครบทุกหน้าหรือไม่

[เพ็ญชมพู]

                            กรุงเทพฯ    วันที่ ๓ พฤษภาคม ถึง
                     โกเบ        วันที่ ๑๖ สิงหาคม ร.ศ. ๑๐๙

แรกเริ่มเลย โปรดสังเกตว่าหนังสือฉบับนี้ลงวันที่ ๓ พฤษภาคม ถึงวันที่ ๑๖ สิงหาคม ร.ศ. ๑๐๗ แสดงว่าทรงใช้เวลาเขียนถึง ๓ เดือนเศษ จึงจะได้รวมกัน ๒๙ หน้ากระดาษ แล้วยังมีแถมอีก ๕ หน้ากระดาษที่ทูลถวาย

ถ้าเหตุการณ์นี้อยู่ใน พ.ศ. ๒๔๓๓ จะตรงกับ ร.ศ. ๑๐๙

[NAVARAT.C]

ถูกแล้วครับ ร.ศ. ๑๐๙

[เอื้องหลวง]

ทำการบ้านมาเรียบร้อย พร้อมฟังเลคเชอร์อาจารย์แล้วค่ะ 

[NAVARAT.C]

ขอบคุณบรรดาอสุรผัดที่เข้ามาทักทาย ตั้งแต่แรกจนเมื่อวาน และวันต่อๆไปด้วยนะครับ

ผมไม่ทราบว่าคุณหมอเพ็ญชมพูจะแกะตัวอักษรต่อให้ครบทุกหน้าไหวไหม ผมจะขอเดินหน้าไปเรื่อยๆก่อนก็แล้วกัน ถ้ามี จะทยอยลงภายหลังก็เชิญตามสะดวกนะครับ

[NAVARAT.C]

หน้า ๑ ถึง ๓ นั้น พระองค์เจ้าปฤษฎางค์ เริ่มเท้าความแต่ต้นที่ได้รับพระมหากรุณา ได้ทรงชุบเลี้ยงให้ได้รับการศึกษาเล่าเรียน เพื่ออนาคตที่ดีซึ่งรออยู่ข้างหน้า ผิดกับพี่ชายทั้งสององค์ เอ่ยพระนามว่า ประวิชและเจริญ จึงมีความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอยู่ สามารถถวายชีวิตฉลองพระเดชพระคุณได้
 
ทรงกล่าวว่าตั้งแต่รับราชการมา จะได้คดโกงฉ้อราษฎร์บังหลวง หรือประพฤติตัวเสื่อมเสียราชการ ฯลฯ ก็หาไม่ ผู้ที่ทำงานร่วมกันสามารถเป็นพยานได้ทั้งสิ้น ไม่เคยเอาเปรียบทางราชการ แม้จะเดือดร้อนคับแค้นก็ไม่ทิ้ง ถือบุญถือกรรม ไม่รักสิ่งใดเท่า “ออเนอร์” และความสัตย์จริงเลย ถ้าจะต้องตายอย่างมีเกียรติแล้วก็ยินดี ไม่กลัวความตาย เสียดายชีวิตเพียงอย่างเดียวหากจะต้องตายด้วยความชั่วมาพัวพัน

ตั้งแต่ทรงรับราชการมา ก็ตั้งใจโดยเต็มกำลังทุกอย่าง ราชการก็สำเร็จตลอดมา ไม่เหมือนบางคนที่ได้รับความชอบ พระองค์ท่านถือตัวว่าได้ทำทุกอย่างตามสัตย์จริง คิดแต่จะหาชื่อเสียงแต่ในทางความดีความชอบ นับตั้งแต่ไปเล่าเรียน ก็ตั้งใจให้ได้ความรู้จริง และการคบเพื่อนฝูงก็ดีก็ได้เลือกคบแต่ผู้แสวงหาความดี รักพระเจ้าอยู่หัวและแผ่นดินจริง หาได้คบคนมียศมีตระกูลหรือทรัพย์สิน มีหน้ามีตาเป็นคนสอพลอ

ความดีในทางราชการก็ทรงฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว
ในความสวามิภักดิ์ต่อพระเจ้าอยู่หัวนั้น ก็เคยทรงได้รับไว้วางพระราชหฤทัย ทำให้ทรงมีความปิติยินดี มีน้ำใจที่จะฉลองพระเดชพระคุณ ตั้งใจโดยสัตย์จริง ที่จะแสดงความจงรักภักดีต่อพระเจ้าอยู่หัวทุกอย่าง
 
ที่ต้องมีเคราะห์กรรม ก็เพราะบังเอิญคิดจะฉลองพระเดชพระคุณให้เป็นการเจริญใหญ่สืบพระราชวงศ์ และรักษาพระราชอำนาจให้มีความสุขความเจริญยืดยาวไปชั่วกาลนาน ทำให้พูดจาเรื่องราชการแผ่นดิน แสดงความคิดเห็นเรื่องการเจริญและไม่เจริญในพระเจ้าอยู่หัว เกินไปกับความที่ต้องด้วยพระราชดำริ เพราะท่านเป็นคนหาสติมิได้ คิดอย่างไรก็เขียนไปอย่างนั้น เข้าใจตนเองว่าเป็นข้าพระบาทที่ทรงไว้พระทัยแล้ว ก็มีสิทธิ์ที่จะพูดได้ แม้ว่าจะไม่ต้องด้วยพระราชดำริแล้ว ผู้ที่เป็นเพื่อนร่วมน้ำสบถกันก็คงจะช่วยตักเตือน และพระเจ้าอยู่หัวก็คงจะสั่งสอนชี้ผิดชี้ชอบ หรือลงพระอาญาตามโทษานุโทษ แล้วก็คงจะทรงเห็นได้บ้างว่า หาใช่เหตุใช่ธุระหรือเพื่อความสุขของตัวท่าน ที่จะพูดจาให้ขุ่นเคืองใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท นอกจากพูดเพราะเชื่อจริงเห็นจริงว่าเป็นการมีคุณประโยชน์ ซึ่งพระเจ้าอยู่หัวก็คงจะทรงเห็นใจท่านบ้าง
แต่หลังจากนั้นมา ท่านได้ทรงสังเกตพระราชอัธยาศัย เห็นว่าท่านไม่เป็นที่วางพระราชหฤทัยเสียแล้ว ครั้นต่อมาเจอเรื่องชวนเจ้าปานรับราชการด้วยแล้ว พระเจ้าอยู่หัวก็เลยทรงพิโรธ

หน้านี้จบลงพร้อมทิ้งข้อสงสัยว่าใครคือเจ้าปาน เจ้าปานคือใครคุณหมอเพ็ญชมพูอาจจะหาเจอได้

[NAVARAT.C]

อนึ่ง เพื่อนร่วมน้ำสบถที่ทรงกล่าวถึง หมายความว่าเพื่อนร่วมน้ำสาบาน ที่มีเจ้านายและผู้ใกล้ชิดพระยุคลบาทจำนวน ๗ ท่าน ไปประชุมกันที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามเป็นกรณีย์พิเศษ  ทำการถือน้ำพิพัฒน์สัตยามีใจความสำคัญว่า จะตั้งใจทำราชการสนองพระเดชพระคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ให้สำเร็จตามพระราชประสงค์ทุกสิ่งทุกประการ และ จะตั้งใจช่วยกันทำนุบำรุงพระราชโอรสของพระเจ้าอยู่หัวได้สืบสันตติวงศ์ต่อไป  มาตรว่าจะมีผู้อื่นซึ่งมิใช่เป็นพระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวขึ้นมาปกครองแผ่นดินและบ้านเมืองแล้ว จะมิยอมทำราชการด้วยเป็นอันขาด
 
ผู้ร่วมเข้าพิธีมีดังนี้ คือ
 
๑.   พระองค์เจ้าเทวัญอุทัยวงษ์   (กรมหมื่นเทวะวงษ์วโรประการ)
๒.   หม่อมทวีวงศ์ถวัลยลาภ   (กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์)
๓.   เจิม เจ้าหมื่นไวยวรนาถ (เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี)   
๔.   พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ   (กรมพระสวัสดิวัตนวิศิษฏ์)
๕.   หม่อมเจ้าปฤษฎางค์ (พระองค์เจ้า)
๖.   เล็ก  (เจ้าหมื่นศรีสรรักษ์)
๗.   บุศร  (นายเสน่ห์หุ้มแพร)

[NAVARAT.C]

หน้า ๔ ครับ

[NAVARAT.C]

ขยายท่อนที่ ๑๓

[NAVARAT.C]

๑๔

[NAVARAT.C]

๑๕

[NAVARAT.C]

๑๖

[เพ็ญชมพู]

ผมไม่ทราบว่าคุณหมอเพ็ญชมพูจะแกะตัวอักษรต่อให้ครบทุกหน้าไหวไหม

เดิมทีตั้งใจว่าจะแกะตัวอักษรทั้งสามหน้า แต่เมื่อมาพิจารณาดูแล้ว จดหมายทั้งหมดมีถึง ๒๙ + ๕ หน้า คงจะเหลือกำลังที่แกะตัวอักษรได้ทุกหน้า แลเมื่อเห็นความที่คุณนวรัตนถอดออกมา การถอดความลักษณะนี้น่าจะมีประโยชน์มากกว่า สำหรับจดหมายหน้า ๑ ที่แกะอักษรมานั้น อย่างน้อยก็มีประโยชน์เป็นตัวอย่างให้เห็นสำนวนของท่านที่เยิ่นเย้อเสียเหลือเกิน

หน้านี้จบลงพร้อมทิ้งข้อสงสัยว่าใครคือเจ้าปาน เจ้าปานคือใครคุณหมอเพ็ญชมพูอาจจะหาเจอได้

นั่นน่ะสิ เจ้าปานคือใคร