พระองค์เจ้าปฤษฎางค์-ชีวิตลับที่ทรงเผยไม่ตลอด

[NAVARAT.C]

เดิมทีตั้งใจว่าจะแกะตัวอักษรทั้งสามหน้า แต่เมื่อมาพิจารณาดูแล้ว จดหมายทั้งหมดมีถึง ๒๙ + ๕ หน้า คงจะเหลือกำลังที่แกะตัวอักษรได้ทุกหน้า แลเมื่อเห็นความที่คุณนวรัตนถอดออกมา การถอดความลักษณะนี้น่าจะมีประโยชน์มากกว่า สำหรับจดหมายหน้า ๑ ที่แกะอักษรมานั้น อย่างน้อยก็มีประโยชน์เป็นตัวอย่างให้เห็นสำนวนของท่านที่เยิ่นเย้อเสียเหลือเกิน

เห็นด้วยครับ ผมได้พยายามแล้ว และจบด้วยเหตุผลเดียวกัน เดี๋ยวพอไปอีกสักพักเหตุผลดังกล่าวก็ยิ่งจะชัดเจนขึ้น

[NAVARAT.C]

บรรยายความในหน้า ๔

ไม่ทราบว่าท่านเป็นคนชวนเจ้าปานมารับราชการ หรือพระเจ้าอยู่หัวทรงชวน แล้วเจ้าปานไปเพ็ดทูลอะไรเรื่องท่าน พระเจ้าอยู่หัวจึงทรงพิโรธถึงขนาดตรัสว่า  เขาเลี้ยงสุนัขก็ยังดีกว่าที่ทรงชุบเลี้ยงท่าน ทำให้ท่านเศร้าโศกเสียพระทัยมาก ปิ่มว่าจะสิ้นพระชนม์ ภายหลังทราบสาเหตุที่ถูกพิโรธก็เลยคลายความทุกข์ลง เพราะท่านไม่มีความผิดในเรื่องดังกล่าว คนเอาเรื่องไม่จริงไปเพ็ดทูลฝ่ายเดียวโดยทรงไม่มีโอกาสโต้แย้ง และที่ยังทนรับราชการอยู่ เพราะทรงคิดว่าความจริงคงจะปรากฏภายหลัง
 
เสียดายแทนท่านที่ไม่ได้เปิดเผยว่าเรื่องที่ทรงถูกใส่ร้ายเป็นเรื่องอะไร คนกลางอย่างเราๆท่านๆเลยไม่รู้กันพอดีว่าใครถูกใครผิด

ดูรูปการณ์แล้วก็คือเรื่องที่ทรงถูกกล่าวหาว่ายักยอกเงินหลวงของกรมไปรษณีย์ไปต่อเติมบ้านที่ได้รับพระราชทานนั่นเอง

[NAVARAT.C]

เริ่มเข้าสู่ใจความที่ทุกคนรอคอย

แต่ต่อมาก็ไม่สิ้นเคราะห์ เพราะไปเกี่ยวข้องกับผู้ที่มีเรื่องราวกันอยู่ คือได้เคยเป็นผู้ร่วมน้ำสาบานกับเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ซึ่งแต่แรกเข้าใจว่าเป็นเรื่องดีกลับเป็นเรื่องร้าย เนื่องจากการติดต่อไปมาหาสู่ทำให้ได้ไปรักชอบเข้ากับแม่ศรีพี่สะใภ้ของเพื่อน จนกลายเป็นว่าท่านทำความชั่วประพฤติตนเป็นชู้สาวกัน สุดท้ายเกิดเป็นการแตกแยกระหว่างเจ้าพระยาสุรศักดิ์กับพี่สะใภ้ และตัวท่าน การสิ่งใดที่ทรงทำโดยความซื่อตรงจงรักต่อเพื่อน กับแม่ศรีที่เป็นเพื่อนเหมือนกันนั้น ก็กลับกลายเป็นกลอุบายคดโกง ย้อนยอกอวดฉลาด และเป็นคนเจ้าสติปัญญาความคิด ดูถูกมนุษย์ไปหมดว่าเขาจะไม่รู้ทัน ท่านกับพี่ศรีกลายเป็นคนมารยาสามานย์ ชั่วร้ายเป็นอย่างยิ่งที่จะหาผู้ชั่วเสมอมิได้

ตรงที่ว่า เป็นกลอุบายคดโกง ย้อนยอกอวดฉลาด และเป็นคนเจ้าสติปัญญาความคิด ดูถูกมนุษย์ไปหมดว่าเขาจะไม่รู้ทันนั้น ไม่ทราบว่า ท่านพูดถึงที่เจ้าพระยาสุรศักดิ์ได้กล่าวหาท่าน หรือว่าท่านกำลังกล่าวหาเจ้าพระยาสุรศักดิ์

[NAVARAT.C]

คุณหญิงศรี เป็นภริยาพระยาสุนทรสงคราม เจ้าเมืองสุพรรณบุรี ท่านผู้นี้เป็นพี่ชายของเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี บางครั้งคนสับสนไปเรียกท่านว่าพระยาสุพรรณ์บ่อยๆ
ผมค้นไม่เจอว่าพระยาสุนทรสงครามถึงแก่อนิจกรรมเมื่อใด ทำไมคุณหญิงศรีจึงต้องมาอาศัยอยู่ที่บ้านเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีด้วย

[เทาชมพู]

คุณหญิงศรี สุนทรสงคราม มาจากสกุลบุนนาค ค่ะ

[warisa]

....เข้ามาแอบอ่านด้วยคนค่ะอาจารย์...

[NAVARAT.C]

ไม่ต้องแอบอ่านเลยครับ เอาขึ้นมาวางโจ้งๆไปเลย ตำรวจไม่จับหรอก

[เทาชมพู]

ขอตั้งข้อสังเกต  ว่าพระองค์เจ้าปฤษฎางค์กับพี่สะใภ้เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี เห็นทีจะเป็นคนกันเอง      ท่านจึงเรียก" แม่ศรี" แทนที่จะเรียกว่า คุณหญิงศรี ภรรยาพระยาสุนทรสงคราม  ในหนังสือกราบทูลเจ้านาย ที่ควรเป็นพิธีรีตองกว่านี้

อาจเป็นได้ว่าพระยาสุนทรสงครามกับเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีปลูกบ้านอยู่ในที่ดินผืนเดียวกัน   ตามแบบเครือญาติโบราณที่อยู่รวมกัน   เมื่อพี่ชายถึงแก่กรรม   พี่สะใภ้กับลูกๆยังอาศัยอยู่ในเขตบ้านเดียวกับเจ้าพระยาสุรศักดิ์      เป็นเหตุให้พระองค์เจ้าปฤษฎางค์มีโอกาสพบปะทำความสนิทสนมคุ้นเคย  จนเกิดเรื่องเข้าใจผิดกันไปใหญ่โต

[ประกอบ]

      เป็นเหตุให้พระองค์เจ้าปฤษฎางค์มีโอกาสพบปะทำความสนิทสนมคุ้นเคย  จนเกิดเรื่องเข้าใจผิดกันไปใหญ่โต

ดูจากที่ท่านอาจารย์ใหญ่กว่าว่ามา  ผมว่าจะไม่ใช่แค่เรื่องเข้าใจผิดหนะสิครับ

[NAVARAT.C]

ไปต่อหน้า ๕ กัน

[NAVARAT.C]

๑๗

[NAVARAT.C]

๑๘

[NAVARAT.C]

๑๙

[NAVARAT.C]

ทรงกล่าวอีกครั้งหนึ่งว่า ข้าพเจ้าเป็นผู้รักความสัตย์จริงแลถือสัตย์ตลอดชีวิต ไม่คิดถึงความทุกข์ยากและเสียประโยชน์ตนแต่อย่างไร ก็ขอกราบทูลบ้าง  พอให้ทรงเข้าใจได้ว่าใจของท่านนั้นเป็นอย่างไร ถ้าหากว่าท่านไม่รักสัตย์แล้ว ก็พอจะเอาตัวรอดได้เหมือนคนอื่นเหมือนกัน แต่นิสัยของท่านนั้น เป็นคนรักสัญญา ไม่ว่าจะสัญญาไว้กับคนชนิดใด ก็ยอมตายดีกว่าจะเสียสัตย์ เพราะเหตุนี้จึงทิ้งและตัดทางไมตรีที่ได้เป็นเพื่อนน้ำสบถกับพี่ศรีไม่ได้ ท่านจึงตกเป็นคนชั่ว ก็เพราะความข้อเดียว ที่ไม่ยอมเสียวาจาสัตย์เท่านั้น

ท่านเสียใจอย่างหนึ่งที่เพื่อนมนุษย์ด้วยกัน คิดอย่างไรก็หาได้พูดตามที่คิดโดยใจจริงไม่ คิดแต่ให้ถูกอารมณ์ประจบประแจงกันไป แหงนดูแต่ฟ้าไม่เหลียวมาหาแผ่นดินบ้างเลย เพราะเรื่องคบหาชู้สาวที่จริงแล้ว ใครๆก็เห็นได้ว่า ท่านชอบสาวๆ เด็กๆ จนแตกหักกับภรรยาเพราะเหตุอันนี้อย่างหนึ่ง เดี๋ยวนี้ท่านก็มีภรรยาถึง ๓ คน พี่ศรีก็เป็นคนที่ใครๆก็รู้อยู่ด้วยว่า ไม่ยอมเป็นเมียน้อยด้วยแน่ (ต้นฉบับบอกว่าไม่ยอมมีเมียน้อยด้วยแน่ ถ้าไม่ทรงเขียนผิดแบบที่ผมแก้ ก็จะต้องตกคำว่าให้ คือไม่ยอมให้มีเมียน้อยด้วยแน่)  ก็ยังพากันลงเอาเป็นปากเดียวกันไปได้(สำนวนนี้ไม่ทราบแปลว่ากระไร) จนถึงกับจี้คุณหญิงเปลี่ยนไปพูดว่าได้มาอยู่กินกับท่านที่แพแล้ว ท่านรู้สึกพิศวงในเรื่องนี้เป็นอย่างยิ่ง

(คุณหญิงเปลี่ยน เป็นพี่น้องกับพระยาสุนทรสงครามและเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี แต่งงานกับเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ พร บุนนาค ญาติฝ่ายคุณหญิงศรี)

เมื่อความเล่าลือกันจนท่านและพี่ศรีเสียผู้เสียคนไปแล้ว ความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท จนเป็นที่หวาดหวั่นพระราชหฤทัย และทรงเห็นจริงตามความที่คนนำไปกราบบังคมทูล เชื่อว่าท่านชั่วจริงที่ไปคบชู้สู่สาว ไม่ซื่อตรงต่อเพื่อนฝูง ที่สุดจนที่ตั้งพระทัยจะให้เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ รับท่านไว้ทำราชการให้เป็นประโยชน์ต่อแผ่นดิน ก็ให้เป็นอันระงับไป เพราะความข้อเดียวที่ท่านเป็นผู้ถือสัตย์ ถึงแม้จะรู้ตัวว่า คบผู้ใดที่ให้สัตย์ไว้ต่อกัน ถ้าไม่ได้เสียสัตย์หรือมาทำอันตรายต่อท่านก่อน จะเดือดร้อนอย่างไรก็จะไม่สามารถทำให้ท่านเสียสัตย์ได้

[NAVARAT.C]

สำนวนข้างบนนี้ ผมจะขัดเกลาให้อ่านไม่สะดุดก็ย่อมได้ แต่จะเสียอรรถรสแท้ของต้นฉบับ ที่เราจะช่วยกัน ค่อยๆทำการวิเคราะห์ต่อไป