เดือยใต้ฐาน พระแก้วมรกต จริงหรือไม่...ใคร่สนทนา

[siamese]

รับทราบเรื่องราวหนึ่งที่อยู่ในเฟสบุ๊ค และมีการสนทนาและต่างพากันเชื่อกันอย่างกว้างขวางกับเดือยใต้ฐานองค์พระแก้วมรกต จึงยกกระทู้ขึ้นเพื่อเชิญสนทนาความกันครับผม

ข้อความจากเฟสบุ๊คที่แชร์กันดังนี้ -

"พระแก้วมรกต" นั้นเป็นแท่งหินหยกทั้งก้อน
 ไม่ได้เป็นองค์พระอย่างเดียว แต่เป็นแท่งหินหยกที่แกะสลักเฉพาะส่วนบน
 ส่วนต่ำกว่าบริเวณขาลงไปเป็นแท่งหินขนาดเท่ากับองค์พระที่ไม่ได้แกะสลัก

 มีลักษณะเป็นเดือย สวมลงไปในตัวของบุษบกทั้งแท่ง
เมื่อจะเคลื่อนย้าย ด้านหลังองค์พระจะมีเชือกปอฟั่นเส้นใหญ่ๆ
 ตั้งแต่ครั้ง ร.1 แขวนห้อยอยู่กับเพดาน
 ก็เอาเชือกมัดกับฐานองค์พระ แล้วสาวเชือกชักรอก ถอนขึ้นมาทั้งแท่ง

 เมื่อสมัย ร.5 เคยเกิดเหตุไฟไหม้ที่ปราสาทเทพบิดร
 ร.5 ทรงเสด็จมาชักพระแก้วมรกตออกด้วยพระองค์เอง
 เชิญไปประทับที่พระที่นั่งอัมรินทร์ฯ จนเหตุเรียบร้อย
 ถึงทำบุญสมโภชแล้วยกกลับไปที่เดิม

 ที่มา : รายการคลายฉงน
 แก้ไขเพิ่มเติม Link
สำหรับผู้ที่สนใจข้อมูลเพิ่มเติมครับ

[siamese]

จากบทความเวปกาญจานาภิเษก
"งานซ่อมบูรณะที่มีปัญหา มากอีกชิ้นหนึ่งคือ การซ่อมบูรณะบุษบกทรงพระ แก้วมรกต ซึ่งจากการสำรวจพบว่าพื้นพระอุโบสถ มีการทรุดตัวเล็กน้อย เพราะน้ำหนักบุษบกและ ฐานชุกชีลงที่มุมทั้งสี่มากกว่าที่อื่น  เป็นเหตุให้เกิดรอยร้าวที่ฐานชุกชี ตัวฐาน ชุกชีปูนยุ่ยต้องซ่อม องค์บุษบกนั้นทรุดโทรมเสา ที่รับเครื่องบนผุกร่อนจนน่ากลัวอันตราย ขณะ มีรถยนต์แล่นผ่านเสาบุษบกจะไหวอยู่ตลอด เวลา 
เครื่องยอดบุษบกนั้นหนักมาก เสาแต่ละต้น รับน้ำหนักไม่เท่ากัน ทำให้เสียการทรง ตัว เสาด้านหลังทางขวาขององค์พระแก้วมรกต  (ด้านตะวันตกเฉียงใต้) รับน้ำหนักมาก ที่สุด คันทวยตัวกลางทางด้านซ้ายขององค์ พระแก้วมรกต (ด้านตะวันตกเฉียงเหนือ) ไม้ ข้างในผุหมดสภาพเหลืองแต่ทองที่หุ้มอยู่  เหล่านี้เป็นต้น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยาม บรมราชกุมารีจึงมีพระราชบัญชาให้ดำเนินการ เรื่องความมั่นคงเป็นการด่วน แต่ต้องไม่ให้ เสียหายทางศิลปะด้วย บุษบกนั้นถอดได้เป็น ชิ้น การซ่อมจะต้องนำบุษบกลงมาและต้อง เชิญองค์พระแก้วมรกตออกจากบุษบก    เรื่องการ นำบุษบกลงจากฐานชุกชี ผู้เขียนได้เล่าไว้ แล้วในตอนต้น และเป็นเหตุให้ผู้เขียนไม่ กล้าทำสิ่งใดอันเป็นการเสี่ยงให้องค์ประธาน ต้องทรงลำบากพระทัยเช่นนั้นอีก    เมื่อจำ เป็นต้องเชิญองค์พระแก้วมรกตลงมา ผู้เขียน จึงกราบทูลขอพระราชทานพระมหากรุณาธิ คุณให้ประทับอยู่ด้วย หากเกิดมีปัญหาใดจะ ได้ขอรับพระราชทานพระราชวินิจฉัยได้ทัน ท่วงที และที่สำคัญคือขอพระบารมีเป็นมิ่งขวัญ  เป็นกำลังใจแก่ช่างผู้ปฏิบัติงาน เพราะงานซ่อม บูรณะสิ่งเหล่านี้ มิใช่ความรู้ทางงานช่าง แต่อย่างเดียว หากต้องคำนึงถึงความเลื่อมใสศรัทธา ความ เหมาะสมและประเพณีด้วย ก็ทรงพระกรุณาเสด็จมา ประทับอยู่ในพระอุโบสถด้วยตลอดเวลา 3 ชั่วโมง  ที่ช่างดำเนินการ เริ่มด้วยการชะลอเลื่อนองค์พระ แก้วมรกต ไปประดิษฐานไว้ที่บุษบกจำลองในพระอุโบสถ นั้นแล้วผู้เขียนได้ลงไปสำรวจใต้ฐานชุกชี เพื่อดูความมั่นคง พบว่ามีพื้นไม้ถูก ไฟไหม้เป็นรูใหญ่ ช่างแต่ก่อนได้ซ่อมโดย ใช้ปูนโบกปิดไว้ เคร่าไม้ที่รับน้ำหนัก องค์พระแก้วมรกตนั้น ของเดิมคงจะใช้ไม้ หลายชิ้น เพราะมีร่องวางตงไว้ แต่พบว่า มีไม้หน้า ๑ คูณ ๒ นิ้วอยู่เพียงอันเดียว  ซึ่งเป็นอันตรายมาก จึงได้เปลี่ยนไม้เคร่าและไม้ พื้นใหม่ให้แข็งแรงสมบูรณ์พร้อมทั้งฉีดยากัน ปลวกภายใต้ฐานโดยเรียบร้อย    ย้อนกลับมา เรื่องพระปรีชาสามารถในศิลปะการบริหารงานของพระ องค์ท่านกับงานบูรณะปฏิสังขรณ์ วัดพระศรีรัตน ศาสดารามและพระบรมมหาราชวัง งานบูรณะครั้งนั้น นับเป็นการชุมนุมช่างผู้เชี่ยวชาญและนักวิชา การด้านสถาปัตยกรรมไทยที่ยิ่งใหญ่ที่สุด จึงเป็น ผลพลอยได้ให้พระองค์ท่านได้ทรงแสดงพระ ปรีชาสามารถด้านการบริหารอย่างยอดเยี่ยมอีกด้วย เพราะ ในฐานะองค์ประธานคณะกรรมการอำนวยการหรือแม่กอง งานบูรณะปฏิสังขรณ์ เมื่อผู้เชี่ยวชาญทั้งหลายมีความ เห็นแตกต่างกัน ก็ทรงประนีประนอม ยึดทางสายกลาง ทรงนำความคิดที่ดี ๆ ของแต่ละคน มารวมกัน ไม่ทรงเลือกของคนใดคนหนึ่ง  และที่สำคัญคือโปรดที่จะเสด็จมาทรงตรวจ งานอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง เสด็จมาทั้งเช้า สาย  บ่าย เย็น สุดแต่จะทรงปลีกเวลามาได้ครั้ง ละ 3-๔ ชั่วโมง ผู้ปฏิบัติงานทั้งหลาย มีโอกาสได้เฝ้าฯ โดยใกล้ชิด เพราะจะทรง ซักถามทรงรับฟังข้อเท็จจริง และทรงติด ตามผลการปฏิบัติ ฉะนั้นเมื่อมีบุคคลภายนอกผู้ หวังดีวิพากย์วิจารณ์งานของช่างด้วยถ้อยคำ ที่ออกจะรุนแรงให้ช่างต้องเสียน้ำใจ  จึงทรงออกพระโอษฐ์ได้เต็มที่ว่า


"ฉันเป็นคน สั่งให้เขาทำ ถ้ามีอะไรผิด ฉันขอรับ ผิดชอบเอง"   
 

[siamese]

เห็นรายการหนึ่งกล่าวว่าองค์พระแก้วมรกตมีเดือยยาวลึกลงไปในบุษบก จะขอทำความชี้แจงให้ทราว่า
1. ฐานองค์พระแก้วมรกตมีเดือยลึกจริง แต่...ลีกเพียง 29 ซม. เท่านั้นซึ่งปัจจุบันฐานกลีบบัวคว่ำบัวหงายทองคำได้หุ้มอยู่ (พื้นที่สีเขียวที่ทำกราฟฟิคไว้ เป็นแท่งหินที่เป็นเดือย)

2. ความสูงองค์พระแก้วสูง 54 ซม. รวมฐานเดือยที่ลึกลงไปสูง 29 ซม. รวมหินหยกสูง 83 ซม.


 3. อาจารย์แพนกล่าวไว้ถูกแล้วว่ามีเดือยลึกลงไป
4. รายการทีวีทำกราฟฟิคลึกเกินไปทำให้คนทั้งหลายอาจเข้าใจผิดได้ครับ
5. การอัญเชิญพระแก้วมรกตออกมาประดิษฐานในวาระต่างๆนอกพระอุโบสถในสมัยรัชกาลที่ 1-3 ก็มีการยกออกมา

[naitang]

จากบทความเวปกาญจานาภิเษก
"งานซ่อมบูรณะที่มีปัญหา มากอีกชิ้นหนึ่งคือ การซ่อมบูรณะบุษบกทรงพระ แก้วมรกต.................

ข้อความและเรื่องราวทั้งหมดที่เขียนบรรยายนั้น เกือบจะเป็นการถอดบันทึกคำพูดที่ได้มีการสนทนากันที่วัดบวรฯในช่วงบ่ายก่อนเลิกงานของวันหนึ่ง

ผมจำเรื่องที่สนทนาในวันนั้นได้ก็เพราะเป็นเรื่องที่ไม่เคยรู้มาก่อน และต้องให้ความเห็นในบางเรื่องในวงสนทนานั้นด้วย