ว่าด้วยเรื่องเสื้อคลุมแมนจูแบบพื้นฐาน

[han_bing]

ว่าด้วยเรื่องเสื้อคลุมแมนจูแบบพื้นฐาน

ภาพต่อไปนี้เป็นภาพของหลิงเฟย （令妃） พระสนมของพระเจ้าเฉียนหลง ที่ถูกวาดขึ้นในลักษณาการที่ปัจจุบันนี้เรียกว่า "แอบถ่าย"
เป็นส่วนหนึ่งในภาพชุดขนาดมโหราฬของพระเจ้าเฉียนหลงขณะเสด็จไปล่าสัตว์
จะสังเกตได้ว่าชุดของนางในนั้นจะเป็นเสื้อคลุมยาว ลายมังกร สีเหลืองอร่าม แต่ก่อนที่เราจะเข้าไปสู่เรื่องการแต่งกายของนางในเรามาทำความเข้าใจพื้นฐานของเสื้อคลุมตามประเพณีนิยมของชาวแมนจูกันก่อน

เมื่อชาวแมนจูมาครองแผ่นดินจีน สิ่งหนึ่งที่ชาวแมนจูทำคือบังคับให้ชาวจีนทั้งปวงแต่งกายตามแบบธรรมเนียมดั้งเดิมของชาวแมนจู การแต่งการดั้งเดิมแบบชาวแมนจูที่ว่านั้นจะเป็นชุดคลุมยาว มีลักษณะพิเศษดังนี้

๑. ไม่มีคอ

๒. ชายแขนเสื้อยาวลงมาจนคลุมมือ ทำเป็นรูปกีบม้าเรียกว่า “หม่าที่ซิว” (马蹄袖) ปรกติถ้าขี่ม้าหรือออกกลางแจ้งจะพับลงมาปิดมือเพื่อป้องกันมือจากแสงแดดอันแผดเผา ถ้าอยู่เฉยๆไม่ได้ทำอะไรก็พับไว้

๓. คอเสื้อเป็นแบบป้ายไปทางซ้าย ไม่ได้ผ่ากลางแบบจีนทั่วไป

๔. เสื้อตรงเอวเข้ารูป มีจุดประสงค์เพื่อรักษาความอบอุ่นในร่างกาย

๕. ชายเสื้อคลุมผ่าสี่จุด นึกภาพไม่ออกให้หนึ่งถึงเสื้อคลุมกี่เพ้าที่ผ่าด้านข้างสองด้าน นั้นแหละ แต่ผ่าตรงกลางหว่างขาด้วย รวมเป็นสี่ เพื่อความสะดวกในการเดินเหิน อย่างไรก็ตามภายหลังเริ่มมีกฎว่า เสื้อคลุมจะผ่าสี่ด้านได้นั้นจะต้องเป็นเสื้อคลุมของฮ่องเต้และเชื้อพระวงศ์เท่านั้น นอกนั้นขุนนางประชาชนผ่าได้แค่ข้างๆ อย่าได้ผ่าตรงกลางเชียว

ดังนั้นที่ทุกท่านเห็นทำไมนางในในภาพถึงมีอะไรมาคลุมมือ คำตอบง่ายๆคือปลายเสื้อคลุมนั้นเอง เนื่องจากออกกลางแจ้งล่าสัตว์ นางในทั้งปวงจึงต้องป้องกันไม่ให้ผิวอันบอบบางต้องบอบช้ำจากแสงแดด ส่วนคอเสื้อก็เริ่มได้รับอิทธิพลจากจีนฮั่นที่ตนมาปกครอง แต่หลายส่วนก็ยังเป็นชาวแมนจูดั้งเดิมอยู่ อาทิ เสื้อป้ายซ้าย แขนเสื้อเป็นเหมือนกีบม้า

ภาพพระสนมหลิงเฟย กับลักษณะแขนเสื้อแบบกีบม้าของชาวแมนจู

[han_bing]

ส่วนลายละเอียดเรื่องมังกรบนลายเสื้อนั้นมีมากมาย แต่พื้นฐานคือ เสื้อลายมังกรจะเป็นเสื้อคลุมทางการ ฮ่องเต้ เจ้านาย ขุนนางล้วนใส่เสื้อลายมังกร ต่างกันเพียงจำนวนมังกร และสีสันบนเสื้อผ้า พื้นฐานลายมังกรบนเสื้อมีดังนี้

๑. มังกรห้าเล็บใช้ได้เฉพาะฮ่องเต้ กับผู้ที่ฮ่องเต้โปรดปราน พระราชทานเสื้อคลุมที่มังกรมีห้าเล็บให้

๒. มังกรสี่เล็บใช้เป็นเสื้อคลุมข้าราชการ เชื้อพระวงศ์ ต่างกันแค่สี่ที่ใช้ กับจำนวนมังกรบนเสื้อ ถ้าขุนนางระดับต่ำมาก อาจจะไม่มีก็ได้

๓. สตรีบรรดาศักดิ์ หรือนางในก็ใส่เสื้อคลุมมังกรได้เช่นกัน ไม่ได้ต่างผู้ชาย จำนวนมังกรมากน้อยต่างกันตามยศ

จริงๆมังกรสามเล็บที่เขาว่าเป็นของสามัญชน จริงๆ ไม่ค่อยจะได้เคร่งครัดเท่าไรนัก ก่อนราชวงศ์หยวน มังกรมีสามเล็บตลอด หลังๆ เลยกลายเป็นแนวคิดว่าเล่าสืบ ฮ่องเต้เป็นมังกรห้าเล็บ เชื้อพระวงศ์มังกรสี่เล็บ ขุนนางมังกรสามเล็บ แต่เอาเข้าจริง จำนวนเล็บที่ขุนนางเชื้อพระวงศ์ใช้ในเสื้อผ้าล้วนเป็นสี่เล็บ ฮ่องเต้ และผู้ที่ฮ่องเต้โปรดปรานพระราชทานให้เป็นพิเศษจึงจะมีมังกรห้าเล็บบนเสื้อ

ตัวอย่างฉลองพระองค์ฮ่องเต้

[han_bing]

เสื้อคลุมมังกร หรือ "หลงเผ่า" (龙袍) ใช้เรียกเสื้อคลุมฮ่องเต้เท่านั้น แต่เสื้อคลุมลายมังกรที่เจ้านายขุนนางสวมใส่จะเลี่ยงไปเรียกว่า "หมางเผ่า" (蟒袍) แปลว่าเสื้อคลุมพญางู หรืองูเหลือมนั้นเอง นัยว่าโบราณถือว่ามังกรต้องห้าเล็บ สี่เล็บไม่ใช่มังกร เป็นงูใหญ่

ถึงจะเรียกว่างูใหญ่ แต่เอาเข้าจริงก็คือมังกร ไม่ใช่งูเหลือมที่ไหน สันนิษฐานว่าที่ไม่เรียกว่าหลงเผ่า หรือเสื้อคลุมมังกรเพราะต้องการเลี่ยงการเทียมบารมีฮ่องเต้

อาจจะไม่ได้กลัวเสนียดกินหัวเท่านั้น อาจจะเพราะกลัวไร้หัวด้วย

ฉลองพระองค์แบบจีนของสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเป็นชุดขุนนางแบบจีน

[han_bing]

ชุดเสื้อคลุมแมนจูแบบต่างๆ

[Mr.Fame]

 .....
รบกวนสอบถามคุณ han_bing

โดยขออนุญาตออกนอกเรื่องจากเรื่องเสื้อคลุมครับ

คืออยากทราบว่า เครื่องประดับศีรษะของเจ้านายสตรีสมัยราชวงศ์ชิงมีกี่แบบครับ เพราะเห็นบางทีก็สวมหมวกมียอดคล้ายของจักรพรรดิแต่มีการประดับประดามากกว่า แต่บางทีก็เห็นบางองค์สวมเป็นคล้ายๆ พัดแต่เป็นรูปสี่เหลียมคางหมูประดับด้วยลวดลายดอกไม้บ้าง มังกรบ้าง หงส์บ้าง

แล้วเครื่องประดับศีรษะเหล่านี้บ่งบอกสถานะ หรือลำดับชั้นของผู้สวมหรือไม่อย่างไรครับ

ที่นำมาถามเนื่องจากผมเป็นคนชอบดูซีรี่จีนมาก โดยเฉพาะซีรี่อิงประวัติศาสตร์สมัยชิงจะชอบดูมากเป็นพิเศษ  เลยชอบหลายๆ กระทู้ที่คุณ han_bing โพสต์ ให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์จีน พอย้อนกลับไปดูซีรี่จีนหลายๆ เรื่อง ทำให้ดูสนุกขึ้น และเข้าใจมากขึ้น โดยเฉพาะเรื่องลำดับยศศักดิ์ และกฎเกณฑ์ต่างๆ ในวังต้องห้าม

ปล. ผมอยากให้คุณ han_bing โพสต์กระทู้นี้ต่อน่ะครับ อยากบอกว่ามีคนสนใจอ่านสาระความรู้นี้อยู่นะครับ เพียงแต่อาจจะนิสัยเสียที่แอบอ่านอยู่เงียบๆ ไม่ยอมเผยตัวมาให้กำลังใจ แต่คราวนี้เห็นหายไปนานเลยรีบออกมาแสดงตัวกลัวเสียกูรูที่ให้สิ่งดีๆไปครับ แฮะๆ
................................................................................
 

[เทาชมพู]

 

[เทาชมพู]

 

[เทาชมพู]

ปล. ผมอยากให้คุณ han_bing โพสต์กระทู้นี้ต่อน่ะครับ อยากบอกว่ามีคนสนใจอ่านสาระความรู้นี้อยู่นะครับ เพียงแต่อาจจะนิสัยเสียที่แอบอ่านอยู่เงียบๆ ไม่ยอมเผยตัวมาให้กำลังใจ แต่คราวนี้เห็นหายไปนานเลยรีบออกมาแสดงตัวกลัวเสียกูรูที่ให้สิ่งดีๆไปครับ แฮะๆ
................................................................................
 

อยากฝากไปถึงท่านอื่นๆที่เข้ามาอ่านเงียบๆ  ช่วยส่งเสียงกระแอมกระไอบ้าง   ไหนๆก็สมัครสมาชิกเข้ามาแล้ว
จะเป็นกำลังใจแก่คนโพสกระทู้มากทีเดียวค่ะ

[ประกอบ]

แค่ก แค่ก แค่ก  อะจ๊าก อะจ๊าก คร่อกกก คร่อกกกกกกกก  ฟื้ดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดด


แวะมาให้กำลังใจคุณหาญครับ ตามอ่านทั้งในนี้ทั้งในเพจ
อ้อ ผมมีข้อสงสัยนิดนึง เวลาดูหนังผีดิบจีนสมัยก่อน ที่ผีกระโดดดึ๋งๆ ไปมา ผีมักจะแต่งตัวเป็นขุนางจีน ทำไมถึงเป็นแบบนั้น หรือมีธรรมเนียมฝังศพต้องแต่งแบบนั้นหรืออย่างไรกันครับ

[NAVARAT.C]

ของผมแค่อะจ๊ากเดียวก็แล้วกัน

[Anna]

มาช้าไป ไม่เหลือมุขให้เล่นแล้ว

[เทาชมพู]

คุณแอนนาร้องโฮๆ ก็ใช้ได้แล้วค่ะ

ยกขนมจีนน้ำยาปูมาเสิฟ แก้ไอ

[Jalito]

เมนูโปรดแบบนี้ ขอส่งเสียง ซี้ด... จากหลังห้อง

[เทาชมพู]

เอ  อยู่ในชั้นเรียนเยอะเหมือนกันนี่  ค่อยๆยกมือขึ้นมาทีละคน

[naitang]

ยกมือโบกว่าอยู่แถวหลังสุดของห้องครับ 
 
กำลังนั่งเหม่อลอยนึกถึงว่า เสื้อผ้าของผู้หญิงในยุคปัจจุบันเป็นระบบขวาทับซ้าย ส่วนของผู้ชายเป็นระบบซ้ายทับขวา   ซึ่งต่างจากในอดีตที่ทั้งชุดของหญิงหรือชายจะเป็นระบบซ้ายทับขวาเกือบจะทั้งหมด และซึ่งก็ดูเหมือนว่าจะเป็นเฉพาะชุดที่เป็นเสื้อชุดยาวเท่านั้น แต่ซึ่งหากเป็นชุดแยกส่วน ท่อนล่างของชุดชายจะใช้ระบบขวาทับซ้าย ส่วนท่อนบนจะเป็นระบบซ้ายทับขวา 

ก็ยังสับสนอยู่ว่าเป็นดังที่ผมลำดับภาพหรือไม่   สำหรับเหตุผลของระบบซ้ายทับขวานั้น พอจะทราบว่ามันเป็นเรื่องของความสะดวกในการซ่อนและการพกพา รวมถึงการดึงเอาอาวุธออกมาใช้  และรวมถึงพัด และอื่นๆที่ต้องเหน็บเอว (เป็นคำอธิบายของญี่ปุ่นนะครับ) 

แมนจูคิดอย่างไรเรื่องนี้ครับ