ท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร

[Methawaj]

แอบมาด้อม ๆ มอง ๆ รับความรู้จากอาจารย์หลายหน วันนี้ขออนุญาตเข้าชั้นเรียนนะครับ

ขอบพระคุณอาจารย์มากครับ...

[เทาชมพู]

     ยุคนั้นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์   ในฐานะปลัดทูลฉลอง พระยาจักรปาณีฯก็ต้องเข้านอกออกในวังของกรมหลวงราชบุรีฯเป็นประจำ   เป็นโอกาสให้เอกภรรยาของท่านได้เข้าวังไปด้วย     ท่านได้มีโอกาสเข้าเฝ้าเจ้านายฝ่ายในคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าอัจฉรพรรณีรัชกัญญา  เชษฐภคินีของกรมหลวงราชบุรีฯ  จนเป็นที่คุ้นเคยกัน
    เมื่อคุ้นเคยกัน  พระองค์เจ้าอัจฉรพรรณีฯก็ทรงนำท่านผู้หญิงกลีบ (ซึ่งขณะนั้นยังไม่ได้เป็นคุณหญิง)เข้าไปในพระบรมมหาราชวัง ให้ได้เข้าเฝ้าสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในฐานะที่เป็นภรรยาของขุนนางชั้นผู้ใหญ่     ทำให้ท่านผู้หญิงกลีบได้พบกับเจ้านายฝ่ายในพระองค์อื่นๆรวมทั้งพระองค์เจ้าประดิษฐาสารีด้วย
     พระองค์เจ้าประดิษฐาสารีถึงกับตกพระทัย   ไม่คิดว่าเด็กสาวที่บิดาพาหนีไปจากตำหนักเมื่อ 10 ปีก่อน จะกลับมาเข้าเฝ้าอีกครั้ง    ในฐานะภรรยาของขุนนางชั้นผู้ใหญ่ระดับปลัดทูลฉลอง
    เรื่องนี้ก็เห็นจะอธิบายด้วยคำอื่นไม่ได้ นอกจากวาสนาของท่านผู้หญิงกลีบ เป็นเช่นนั้น

[เทาชมพู]

ชีวิตราชการของพระยาจักรปาณีหรือเจ้าพระยามหิธร ช่วงนี้เรียกได้ว่าโชติช่วงชัชวาล มีแต่ความก้าวหน้า      เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ทรงขยายความเจริญของกรุงเทพออกไปทางทิศเหนือของพระบรมมหาราชวัง   ไปสร้างพระราชวังสวนดุสิต   บริเวณใกล้เคียงซึ่งในยุคนั้นเป็นสวนผลไม้นอกเมือง ก็เจริญขึ้นเป็นลำดับ      บุคคลสำคัญในยุคนั้นก็พากันไปหาที่อยู่ใหม่กันแถวนั้น  เมืองก็ขยายออกไปอีก

พระยาจักรปาณีได้ย้ายบ้านจากตึกแดงที่มีกาฬโรคระบาดไปอยู่ที่ใหม่  ท่านซื้อที่ดินตรงถนนราชวิถี ไปปลูกบ้านใหม่อยู่ใกล้พระราชวังดุสิต   และใกล้กับบ้านเจ้าจอมมารดาชุ่ม  ธิดาของพระมงคลรัตน์ราชมนตรี (ช่วง ไกรฤกษ์)   เป็นญาติลูกพี่ลูกน้องกับพระยาจักรปาณี   
เจ้าจอมมารดาชุ่มผู้นี้เป็นเจ้าจอมสำคัญท่านหนึ่งในรัชกาลที่ 5    นอกจากเป็นเจ้าจอมมารดาของพระองค์เจ้าอาทรทิพยนิภา และพระองค์เจ้าหญิงสุจิตราภรณีแล้ว    ท่านเป็นเจ้าจอมคนโปรดเพราะพูดภาษาอังกฤษเก่ง  แต่งกายแบบแหม่มได้งามมาก  พระเจ้าอยู่หัวโปรดฯให้ตามเสด็จชวาถึง 2 ครั้ง
นับเป็นโชคดีของท่านผู้หญิงกลีบที่ได้มีโอกาสทำความรู้จักจนสนิทสนมคุ้นเคยกับเจ้าจอมมารดาชุ่ม      เจ้าจอมมารดาชุ่มก็เมตตาด้วยดี  ถึงกับกราบบังคมทูลเบิกตัวเข้าเฝ้าพระเจ้าอยู่หัว ในฐานะเป็นน้องสะใภ้ของท่าน

[เพ็ญชมพู]

พระยาจักรปาณีได้ย้ายบ้านจากตึกแดงที่มีกาฬโรคระบาดไปอยู่ที่ใหม่  ท่านซื้อที่ดินตรงถนนราชวิถี ไปปลูกบ้านใหม่อยู่ใกล้พระราชวังดุสิต   และใกล้กับบ้านเจ้าจอมมารดาชุ่ม  ธิดาของพระมงคลรัตน์ราชมนตรี (ช่วง ไกรฤกษ์)   เป็นญาติลูกพี่ลูกน้องกับพระยาจักรปาณี   

[NT]

พระยาจักรปาณีได้ย้ายบ้านจากตึกแดงที่มีกาฬโรคระบาดไปอยู่ที่ใหม่  ท่านซื้อที่ดินตรงถนนราชวิถี ไปปลูกบ้านใหม่อยู่ใกล้พระราชวังดุสิต   และใกล้กับบ้านเจ้าจอมมารดาชุ่ม  ธิดาของพระมงคลรัตน์ราชมนตรี (ช่วง ไกรฤกษ์)   เป็นญาติลูกพี่ลูกน้องกับพระยาจักรปาณี   

เรียนถามท่านอาจารย์ต่างๆ ว่าพื้นที่บริเวณบ้านบ้านพระยาพิพิธ บ้านพระยาไชยยศสมบัติ และบ้านเจ้าพระยามหิธร ปัจจุบันเป็นอะไรครับ ผมเคยไปเดินสำรวจแถวนั้นแต่ไม่คุ้นเลยครับ อีกฝั่งหนึ่งจำได้ว่าวังเสด็จพระองค์อาทรฯ ยังเป็นบ้านสกุลไกรฤกษ์ บ้านพระยาประสิทธิ์ฯ กลายเป็นคอนโดมิเนียม และบ้านพระยาบุรุษฯ คือสำนักงานตรวจบัญชีกองทัพบก

[เพ็ญชมพู]

คุณ NT ลองอ่านกระทู้นี้ก่อน

บ้านเศรษฐีสยามที่งามราวกับวังเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน

หากมีข้อสงสัยสามารถถามต่อในกระทู้นั้นได้ 

[NT]

คุณ NT ลองอ่านกระทู้นี้ก่อน

บ้านเศรษฐีสยามที่งามราวกับวังเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน

หากมีข้อสงสัยสามารถถามต่อในกระทู้นั้นได้ 

ขอบคุณอาจารย์เพ็ญชมพูครับ และขออภัยที่เบี่ยงประเด็นออกจากท่านผู้หญิงกลีบฯ

เรียนเชิญต่อครับ 

[เพ็ญชมพู]

ท่านซื้อที่ดินตรงถนนราชวิถี ไปปลูกบ้านใหม่อยู่ใกล้พระราชวังดุสิต  

ข้อมูลอีกทางหนึ่งว่าทีดินผืนนี้เป็นที่ดินพระราชทานแก่เจ้าพระยามหิธร

ที่ดินผืนนี้ ตั้งแต่ริมถนนสามเสนเลียบถนนราชวิถี ถนนขาว(คั่นกลางระหว่างวัดราชผาติการาม) และถนนที่คั่นระหว่างวชิรพยาบาลนี้ เป็นที่ดินที่พระราชทานแก่พระยาบุรูษรัตนราชพัลลภ และพี่น้องในสกุลไกรฤกษ์ ฝั่งตรงข้ามทางถนนราชวิถีนั้นพระราชทานเจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) ผู้เป็นลูกผู้พี่

ตัวบ้านไม้สักหลังใหญ่ก็สร้างด้วยเงินพระราชทานจากรัชกาลที่ ๖

ข้อมูลจาก ลัดเลาะคลองสามเสน โดย ปราณี กล่ำส้ม วารสารเมืองโบราณ

[เพ็ญชมพู]

ปัจจุบันบ้านเจ้าพระยามหิธรเป็นที่ตั้งของหน่วยสันติภาพสหรัฐอเมริกา (Peace Corps)

[เพ็ญชมพู]

ตัวบ้านยังอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์

[เพ็ญชมพู]

 

[เทาชมพู]

ท่านผู้หญิงดุษฎีมาลาเขียนไว้ว่า

 "เจ้าพระยามหิธรได้ซื้อที่ที่ถนนซังฮี้นอก ซึ่งบัดนี้เรียกว่าถนนราชวิถี  และไปปลูกสร้างบ้านเรือนใหม่ขึ้นที่นั่น"

บ้านที่พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้าฯพระราชทาน  คือบ้านของพระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ  (นพ ไกรฤกษ์) และพระยาประเสริฐศุภกิจ (เพิ่ม ไกรฤกษ์) น้องชายของเจ้าจอมมารดาชุ่ม อยู่ในละแวกเดียวกัน
ไม่ได้พระราชทานพระยาจักรปาณีฯ(ละออ ไกรฤกษ์)

[เทาชมพู]

  ชะตาท่านผู้หญิงกลีบในช่วงนี้  เหมือนภาพสะท้อนในตอนหนึ่งในมหาเวสสันดรชาดก ที่ว่า "สามีมีอยู่แล้ว เสมือนหนึ่งฉัตรแก้วอันกั้นเกศ งามหน้างามเนตรทุกเวลา"   ในฐานะของภรรยาปลัดทูลฉลอง  ท่านได้รับพระมหากรุณาธิคุณ รับพระราชทานผลไม้จากพระราชวังสวนดุสิตอยู่หลายครั้ง   
  เมื่อเสด็จพระราชดำเนินเยือนต่างประเทศ  ท่านผู้หญิงก็ได้รับของที่ระลึกพระราชทาน  หลายครั้งหลายคราว เช่นได้รับผ้าคลุมไหล่ตราจ.ป.ร. ถึง 2 ผืน  สีแดงและเทา เมื่อเสด็จกลับจากชวน   เมื่อเสด็จกลับจากยุโรปก็ได้รับพระราชทานกระเป๋าร้อยลูกปัดอย่างสวย   ซึ่งท่านผู้หญิงเก็บรักษาไว้อย่างดี นานหลายสิบปีต่อมา

  ในพ.ศ. 2449   ท่านผู้หญิงกลีบวัย 30 ปี ก็ได้รับพระราชทานตราจตุตถจุลจอมเกล้า  เป็นคุณหญิงโดยสมบูรณ์

  รายละเอียดเรื่องรับพระราชทานตรา และเรื่องแต่งตัว  ท่านผู้หญิงดุษฎีมาลาเล่าไว้ละเอียดมาก   เห็นภาพตามแล้วน่าสนุก    แต่วันนี้ต้องลงเรือนไทยไปธุระ     อดใจรออ่านคราวหน้านะคะ

[เพ็ญชมพู]

ในพ.ศ. 2449   ท่านผู้หญิงกลีบวัย 30 ปี ก็ได้รับพระราชทานตราจตุตถจุลจอมเกล้า  เป็นคุณหญิงโดยสมบูรณ์ 

ลงภาพประกอบและคำบรรยายอีกที จาก # ๒๖ และ # ๒๗ 



"คุณหญิงกลีบ" เมื่ออายุ ๓๐ ปี ถ่ายเมื่อวันที่ ๑๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๙ ในเครื่องแต่งกายเต็มยศประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์จตุตถจุลจอมเกล้า

[เพ็ญชมพู]

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2449/035/893.PDF