ตามหาพระเมรุมาศ กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ

[NAVARAT.C]

เป็นพิธีเมรุมาศของท่านใดบอกไม่ได้ ห้วงเวลาบอกไม่ได้
สถานที่คือทุ่งพระเมรุ     เห็นพลับพลาสูงของวังหน้า
ภาพมีคุณภาพตํ่า มองไม่ค่อยชัด

ภาพชุดนี้อยู่ในกลุ่มงานพระเมรุของสมเด็จพระเทพศิรินทราฯ พ.ศ. 2404 ครับผม

เห็นจะไม่ใช่กระมังพ่อหนุ่ม
ภาพทางซ้าย เป็นพระเมรุมาศสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินีแน่นอน แต่ระทาไม่เหมือนกับภาพด้านขวา

พระเมรุมาศที่ตั้งอยู่หน้าพระที่นั่งคชกรรมประเวศของวังหน้า เผลอๆภาพนี้จะเป็นพระเมรุมาศของบรมพระราชวังบวรวิไชยชาญที่หาๆกันอยู่ก็ได้

[NAVARAT.C]

ว่าแต่ว่า ผมก็ไม่กล้าฟันธงลงไป
ต้องช่วยกันดูว่าในสองภาพที่นำมาเปรียบเทียบนี้ เป็นกลุ่มพระที่นั่งเดียวกันหรือเปล่า (ยอดมณฑปถูกรื้อออกไปแล้วตามศักดิ์ขององค์พระประมุขของวัง)

แล้วถ้าไม่ใช่ ภาพทางขวาจะเป็นกลุ่มอาคารใดเล่า

[NAVARAT.C]

ภาพที่ว่า จะไปอเมริกาแล้วย้อนกลับมาไทยอย่างไรไม่สำคัญ แต่เป็นภาพพระเมรุมาศที่ใช้พระราชรถในการแห่พระศพ การเช่นนี้แสดงว่าพระยศของเจ้านายในพระโกศต้องสูงกว่าเจ้าฟ้า ถ้าไม่ใช่พระเจ้าแผ่นดินหรือพระราชินีก็ต้องเป็นอุปราช กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญเป็นอุปราชวังหน้าพระองค์สุดท้าย พระเมรุมาศที่ตั้งบนสนามหลวง หน้าพระที่นั่งสำคัญของพระราชวังบวรสถานมงคล ต้องเป็นเจ้านายของวังนั้นไม่ใช่วังหลวง

แต่ภาพอื่นๆของพระเมรุมาศกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญที่เก็บในภาคราชการ ไม่มีเลย ไม่ได้แสดงว่าไม่มีใครถ่าย แต่ภาพอาจจะถูกซื้อไปเก็บไว้โดยเอกชนทั้งไทยและเทศโดยไม่ทราบว่าเป็นภาพพระเมรุมาศของใคร 

[NAVARAT.C]

ภาพกลุ่มพระเมรุมาศ Late Queen of Siam ที่เขียนบรรยายไว้ครับ ดังนั้นกลุ่มภาพนี้เป็นของสมเด็จพระเทพศิรินทราฯ ซึ่งภาพกลุ่มระทาและราชรถนั้นตั้งอยู่บริเวณหน้าวัดมหาธาตุในปัจจุบัน ซึ่งอาณาบริเวณของกลุ่มพระเมรุนั้นกินพื้นที่วังหน้าไปด้วย ซึ่งยังมีพระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ ๔ ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ว่า อยากให้วังหน้า (สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ) อย่าได้วิตกเพราะการสร้างเมรุมาศครั้งนี้มีพื้นที่ยาวไปกินที่ของวังหน้า

[เทาชมพู]

จองแถวหน้าค่ะ
พร้อมด้วยของว่างมื้อบ่าย

[NAVARAT.C]

ซี๊ด ด ด ด ดดด

ขอพักไปฟาดข้าวเหนียวมะม่วงทางจิตวิญญาณปะเดี๋ยวนะครับ  แต่..เอ้อ พอหนังท้องตึงหนังตาอาจจะหย่อน ถ้าเผลองีบไปก็เจอกันค่ำๆแล้วกันนะครับ

[visitna]

อาคารทางขวาตามรูปต้องอยู่นอกกำแพงวังหน้า
พลับพลาสูงตั้งบนริมกำแพงวัง  ออกจากนี้เป็นนอกวังหน้า

[NAVARAT.C]

ในภาพนี้ จะเห็นภาพถ่ายภาพเดียวที่ปรากฏเห็นวังหน้า หรือพระราชวังบวรสถานมงคล อยู่ด้านบนตามแผนที่

เราจะไม่สามารถเห็นหมู่พระที่นั่ง อันรวมพระที่นั่งคชกรรมประเวศอยู่ด้วย เพราะมีตึกดินขาวๆหลังใหญ่ริมกำแพงวังด้านนอกบังอยู่

[NAVARAT.C]

ปัญหา(ของผมเอง)เริ่มจากหนังสือครู เล่มที่ศาสตราจารย์แน่งน้อย ศักดิ์ศรีเป็นผู้เรียบเรียง ซึ่งผมเชื่อว่าภาพถ่ายโบราณของพระเมรุมาศ และพระเมรุต่างๆบรรดามีในสยาม ท่านได้นำมาประมวลไว้ในหนังสือชุดนี้ทั้งหมด ไม่น่าจะเหลือ

แต่ในชุดพระเมรุมาศของสมเด็จพระเทพศิรินทร์ฯ กลับไม่ได้รวมภาพปริศนาไว้ด้วย
ผมหาอยู่หลายวัน จึงพบว่าส่วนสำคัญของภาพถูกนำไปบรรยายระทา โดยไม่ได้ระบุว่าเป็นงานออกพระเมรุของใคร

เลยเกิดคำถามในใจว่า หรือน่าจะเป็น(ส่วนหนึ่งของ)พระเมรุมาศของกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ที่หายไปโดยปราศจากร่องรอย

[NAVARAT.C]

แต่ ถ้าภาพอาคารเลือนๆทางซ้ายมือนั่น เป็นหมู่พระที่นั่งคชกรรมประเวศ  ปริมณฑลของพระเมรุมาศจะต้องอยู่ตรงตำแหน่งเขียวๆมี่ผมทำไว้

ซึ่งนั่นเป็นสนามเอนกประสงค์ของวังหน้า หาใช่สนามหลวงที่เรียกว่าทุ่งพระเมรุไม่

[siamese]

อย่าเพิ่งงงครับ บอกแล้วว่ากลุ่มระทานี้เป็นระทาในการพระเมรุสมเด็จพระเทพศิรินทราฯ ครับ

และตำแหน่งถ่ายภาพคือสุดสีน้ำเงิน กลุ่มระทาอยู่จุดสีดำที่ทำไว้ และแนวมุมมองการถ่ายภาพครับ

พระที่นั่งที่เห็นสุดภาพคือ พลับพลาสูงศซึ่งหาใช่พระที่นั่งคชกรรมประเวศไม่ และการพระเมรุของกรมพระราชวังบวรฯ กระทำที่สนามหลวง

[NAVARAT.C]

^
ม่ายช่าย

[NAVARAT.C]

พระที่นั่งคชกรรมประเวศในสมัยก่อนอยู่หน้าพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ ตามตำแหน่งวงกลมเหลืองในแผนที่
ไม่มีทางจะเห็นได้จากมุมมองตามเส้นสีน้ำเงิน
เพราะจะถูกอาคารตึกดิน ในกรอบสีแดงบังมิด

[NAVARAT.C]

ถ้าระทาเรียงแถวอยู่ตามจุดดำ ปริมณฑลของพระเมรุมาศก็จะเป็นตามล้อมกรอบเหลือง ตกขอบสนามหลวงไปแล้วละครับ

[NAVARAT.C]

ความยาวของปริมณฑลพระเมรุมาศ(เอก) นับตั้งแต่รั้วระทาด้านหนึ่ง ไปจรดอีกด้านหนึ่งนั้น ประมาณ ๓๗๐ เมตร เกือบครึ่งกิโล