บทละครเรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์สมเด็จพระเจ้าตากสิน

[เทาชมพู]

เรื่อง "รามเกียรติ์" เป็นวรรณคดีสำคัญ ที่แต่งกันมาหลายยุคสมัยตั้งแต่อยุธยาจนรัตนโกสินทร์ตอนต้น      แต่ว่าแต่งเป็นตอนๆแล้วแต่กวีจะจับตรงไหนขึ้นมา   เช่นโคลงทศรถสอนพระราม  พาลีสอนน้อง ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ฯ   
ในสมัยธนบุรีซึ่งรบทัพจับศึกกันอย่างหนักตลอด 15 ปี  พระเจ้าแผ่นดินก็ยังทรงเห็นความสำคัญเชิงวัฒนธรรมของบ้านเมืองอยู่   จึงมีงานกวีปรากฏออกมาเป็นระยะๆ    ไม่ได้ขาดหายไป

เรื่องรามเกียรติ์ในสมัยธนบุรี  นับเป็นพระราชนิพนธ์  ไม่ว่าสมเด็จพระเจ้าตากสินทรงพระราชนิพนธ์เองทั้งหมด  หรือว่าโปรดให้กวีในราชสำนักไปแต่งแล้วทรงตรวจตราขัดเกลาเอง ก็เรียกว่าพระราชนิพนธ์ได้ทั้งสองทาง     เอกสารที่พบมีเป็นตอนๆ  ไม่ใช่ทั้งเรื่องต้นจนจบ  คงเป็นเพราะไม่มีเวลามากพอ

ฉบับที่คุณญาณไปพบที่เยอรมนี  เป็นเหตุการณ์ตอนทศกัณฐ์แจ้งไปทางพันธมิตรยักษ์ด้วยกันให้มาช่วยร่วมรบกับพระราม   พญายักษ์แต่ละตนที่เป็นมิตรกับทศกัณฐ์ล้วนแต่มีฤทธิ์แกล้วกล้า มีอาวุธวิเศษ หรือไม่ก็มนต์วิเศษต่างๆนานา      แต่ละตนเหมือนกันหมดคือพอได้รับสารขอความช่วยเหลือ  ก็กริ้วโกรธว่ามนุษย์บังอาจมาท้าทายยักษ์   รีบยกทัพมาช่วยทันที  ไม่เคยพิจารณาต้นสายปลายเหตุเลยว่าเรื่องอะไร
ร้อยทั้งร้อยก็เอาชีวิตมาทิ้งในสนามรบ ด้วยฝีมือมนุษย์และลิง เหมือนกันหมด
สัทธาสูรก็เป็นหนึ่งในจำนวนนี้

[เทาชมพู]

สัทธาสูร ที่ว่านี้ ในรามเกียรติ์ฉบับรัชกาลที่ ๑ บรรยายว่าเป็นเจ้าเมืองอัสดงค์    มีฤทธิ์พิเศษ ได้พรจากพระพรหมให้เรียกอาวุธมากมายจากเทวดาได้  พอจะรบกับใครก็เรียกอาวุธเหล่านั้นให้เทวดาโยนลงมาให้     เมื่อยกทัพมาช่วยทศกัณฐ์   พิเภกเป็นคนบอกพระรามให้รู้ถึงฤทธิ์ของสัทธาสูร  พระรามให้หนุมานไปปราบ   
หนุมานวางอุบายหลอกถามฤทธิ์เดช โดยแปลงกายเป็นลิงป่าตัวเล็กๆมาเยาะเย้ยว่าจะมีฤทธิ์สู้พระรามได้ยังไง  สัทธาสูรหลงกลก็เลยโชว์ให้ดู

เมื่อนั้น                               ท้าวสัทธาสูรยักษี
ได้ฟังจึงตอบวาที               เหวยไอ้กระลีจะหลอกใคร
มึงเป็นเดียรัจฉานมาลบหลู่      ไม่รู้จักกูฤาไฉน
ลือนามขามทั่วภพไตร      ว่าได้พระเวทพรหมินทร์

ว่าแล้วก็ร่ายเวทย์ให้ดู   ไม่รู้ว่าที่แท้หนุมานสั่งล่วงหน้าให้องคตกับบริวารพญาลิงทั้งหลายเหาะไปซ่อนตัวในก้อนเมฆเพื่อคอยรับอาวุธจากเทวดา   เมื่อสัทธาสูรเรียกอาวุธจากเทวดา หมู่เทวดาก็ปล่อยอาวุธลงมา  องคตกับพวกชิงรับอาวุธไว้ได้หมด ไม่ตกลงมาถึงพื้นดิน 
หนุมานจึงเยาะเย้ยสัทธาสูร ว่าไม่เห็นทำได้  ถึงคราวตัวเองร้องเรียกอาวุธบ้าง องคตกับบริวารก็ขว้างอาวุธมาถูกทหารยักษ์ล้มตายลงเกลื่อนกลาด
ส่วนสัทธาสูรเมื่อรบ ก็ถูกหนุมานฆ่าตายในที่สุด  เป็นอันว่าจบบทบาทสหายพันธมิตรของทศกัณฐ์ไปอีกหนึ่งราย

[เพ็ญชมพู]

บทละครเรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี มีอยู่ในตู้หนังสือเรือนไทย

บานแพนก

วันอาทิตย์ เดึอน ๖ ขึ้นคํ่าหนึ่ง จุลศักราช ๑๑๓๒ (พ.ศ. ๒๓๑๓ ปีที่ ๓ ในร้ชกาลกรุงธนบุรี) ปีขาล โทศก พระราชนิพนธ์ทรงแต่งชั้นต้นเป็นปฐม ยังทรามยังพอดีอยู่

มีอยู่ ๔ ตอน คือ ตอนพระมงกุฎ ตอนหนุมานเกี้ยวนางวานริน จนท้าวมาลีวราชมา ตอนท้าวมาลีวราชพิพากษาความ จนทศกัณฐ์เข้าเมือง และตอนทศกัณฐ์ตั้งพิธีทรายกรด, พระลักษมณ์ต้องหอกกบิลพัท จนผูกผมทศกัณฐ์กับนางมณโฑ  โดยตอนที่ ๒ ถึง ๔ นั้นความต่อกัน

ตอนที่ค้นพบใหม่  คุณญาณได้เปรียบเทียบเนื้อความในเล่มจากเยอรมนีกับฉบับที่ตีพิมพ์โดยกรมศิลปากร (หนังสือประชุมวรรณคดีสมัยกรุงธนบุรี) แล้วเข้าใจว่าเนื้อความภาค ”เยอรมัน” มาก่อน ภาค “ไทย” และต่อเนื่องกัน

ฉบับที่คุณญาณไปพบที่เยอรมนี  เป็นเหตุการณ์ตอนทศกัณฐ์แจ้งไปทางพันธมิตรยักษ์ด้วยกันให้มาช่วยร่วมรบกับพระราม  

[เพ็ญชมพู]

ตัวอย่าง

๏ มาจะกล่าวบทไป ถึงนนทจิตรยักษี
กับอะสูระนนทะไภรีย สองศรีไปคละภารา  ๚ กราว ๒ คำ ๚

๏ ฝ่ายนนทจิตรไปถึง ซึ่งนะครอัษฎงค์ภูผา
ก็เข้าแถลงเสนา ภากันเข้าทูลอะสุรี  ๚ เสมอ ๒ คำ  สัดธาสูร เสนา นนทจิตร ๛

๏ บัดนี้ท่านท้าวพันธุมิตร บพิตรบรมเรืองศรี
ผู้ผ่านสามโลกคะโมลี อริราชะติดภารา
ให้ข้านนทจิตรมาทูล ไอสูรบรมะนาถา
ขอเชิญพยู่หบาตรา กู้ขันทเสมาบุรีย  ๚ ๔ คำ ๚๛

ช้า ๏ เมื่อนั้น อัคะท้าวสัดธาสูรยักษี
กังขาในพชะวาที ซักให้ล อสุรีทันใด
อันองคะท้าวทศกรรฐ พันธุมิตรกูพิศใหม
ศักดิแสงเคิยมแข่งอะโนไทย คือไครจะมาอะหังกา
ว่านี้ ผิดทีกูไม่เหน ถึงเช่นสามภพไต้หล้า
ไม่ครันครืฤทธ อย่าเจรจา ศึกมาแต่ใหนว่าไป  ๚ ๖ คำ ๚๛

ร่าย ๏ ฝ่ายนนทจิตรกราบทูล ตามมูลคะดีแถลงใข
เดิมพระยอดเมืองมารชาญไชย ไปได้องคนางษีดามา
อยู่มาฝ่ายลักคะรามเมศ ก่อเหดฆ่าญาดิวงษา
แล้วจึ่งมีราชะสารา มาว่าให้ส่งเทวี
ฝ่ายเสนามารปฤกษา กลัวว่าจะขายบทศรี
ไม่ให่ส่งไปแก่ไพรีย เพื่อกุลีหลังอะหงกา
ถ้าว่ากันก่อน ยังไม่หมาง อันนางไม่ไว้เมืองยักษา
นีเพื่อนก่อไภยใหญ่มา ลงกาไม่รู้ที่พาที
จึ่งให้มาเชิญบทบาท จประภาศการชิงไชยศรี
อั้นลักษรามราชะไพรีย เดิมผ่านกรุงศรีอยุทธยา  ะ
คือหน่อของท้าวทศรท ปรากฏสูริวงษ์คะนาถา
คุมวานริน กระบินมา จงแจ้งบาทาท่านไท เจรจา ๑๒ คำ ๚๛

จาก กระทู้ต้นเรื่อง