แป้งอาโรรุด คืออะไร?

[เพ็ญชมพู]

ประโยชน์

แป้งสาคูนับเป็นคาร์โบไฮเดรตที่บริสุทธิ์ที่สุดในบรรดาคาร์โบไฮเดรตที่ได้จากธรรมชาติ และมีความเหนียวสูงสุด

การวิเคราะห์หัวสาคูประเภท "เครโอล" ประกอบด้วยความชื้นร้อยละ ๖๙.๑ เถ้าร้อยละ ๑.๔ ไขมันร้อยละ ๐.๑ เส้นใยร้อยละ ๑.๓ โปรตีนร้อยละ ๑.๐ แป้งร้อยละ ๒๑.๗ สำหรับหัวสาคูประเภท "แบนานา" ประกอบด้วยความชื้นร้อยละ ๗๒.๐ เถ้าร้อยละ ๑.๓ ไขมันร้อยละ ๐.๑ เส้นใยร้อยละ ๐.๖ โปรตีนร้อยละ ๒.๒ แป้งร้อยละ ๑๙.๔ แป้งสาคูประกอบด้วยเม็ดยาวรี ยาวประมาณ ๑๕-๗๐ ไมครอน พวกแบนานามีเม็ดแป้งใหญ่กว่าพวกเครโอลเล็กน้อย

ส่วนใหญ่ใช้หัวทำแป้ง ซึ่งเป็นแป้งที่ย่อยง่ายมาก ส่งออกสู่ตลาดเป็นแป้งผง สีขาว เรียก "แป้งสาคู" นิยมใช้เป็นอาหารทารก และทำอาหารอย่างอื่น เช่น ขนมปัง ขนมต่าง ๆ แพทย์ให้คนป่วยด้วยโรคลำไส้รับประทานแป้งสาคู นอกจากนี้ เราใช้แป้งสาคูทำ "ผงแบเรียม" (barium meals) และใช้ในอุตสาหกรรมยา ทำแป้งผัดหน้า ทำกาว และทำกระดาษที่ใช้กับคอมพิวเตอร์

หัวสาคูใช้เป็นอาหาร โดยต้มหรือเผาเสียก่อน หัวสดนำมาโม่จะได้แป้งสาคูใช้ทำขนมได้ดี ใบและต้นสาคูใช้ในการบรรจุหีบห่อได้ กากที่เหลือจากการทำแป้งแล้วใช้เป็นอาหารสัตว์ และทำปุ๋ย

คนไทยต้มหรือนึ่งสาคูรับประทานเป็นของหวาน แต่ปริมาณสาคูที่ใช้เป็นของหวานมีไม่มากนัก

[siamese]

แจ่มแจ้ง....เชิญคุณเพ็ญฯ ทานสาคูไส้หมูก่อนครับ

(สาคู ที่ทำก็ไม่ใช่สาคูทำจากแป้งมัน   ไส้หมูก็ไม่ใส่หมู เป็นถั่วผสมหัวไช้เท้าเคี่ยวน้ำตาลปึก)
 

[เพ็ญชมพู]

ขอบพระคุณสำหรับอาหารมื้อเย็น  

พาคุณหนุ่มไปดูการทำแป้งสาคูแท้จากปาล์มสาคู



กว่าจะได้แต่ละกิโลยากเย็นแท้

[เทาชมพู]

แล้วนี่ทำจากต้นสาคูหรือเปล่าคะ

[เพ็ญชมพู]

อาจารย์อภิญญาบอกว่าทำจากแป้งมันสำปะหลัง  

[NAVARAT.C]

ผมจำได้ว่าเมื่อยังเด็ก มีแหม่มเพื่อนของแม่มาจากอังกฤษและพักอยู่ที่บ้านสองสามวัน เธอชอบอาหารไทยมาก แต่มิ้อหนึ่งของหวานเป็นสาคูน้ำกระทิอย่างที่ท่านอาจารย์เทาชมพูนำเสนอ เธอทำหน้าเบ้แล้วเลื่อนถ้วยออกไปพร้อมกับอธิบายยืดยาว ผมไม่รู้ภาษาหรอกแต่เดาได้ว่าเป็นคำขอโทษที่สุภาพมากๆ แม่บอกว่า เธอขอโทษที่ทานไม่ลงจริงๆ เพราะสมัยสงครามอังกฤษขัดสนอาหารมากจนต้องปันส่วนให้ประชาชน ส่วนใหญ่เป็นสาคูเม็ดๆอย่างเดียวกันนี้ เอามาทำอาหารเละๆที่เธอต้องฝืนใจกินจนเกลียดมันไปเลย

ผมเห็นสาคูน้ำกระทิทีไรต้องนึกถึงแหม่มแพ๊ตทุกที

แต่ว่าก็ว่าเถอะ คำถามของคุณหนุ่มรัตนสยามนั้นเจาะจงเฉพาะแป้งอาโรรุดสมัยรัชกาลที่๕ไม่ใช่หรือครับ ตกลงที่ผมสรุปว่า เป็นผงแป้งที่ผสมจากหัวมันของพืชเมืองร้อนหลายๆชนิดใส่กระป๋องหรูๆมาขาย ซึ่งอังกฤษสมัยวิกตอเรียนโฆษณาว่าเป็นอาหารสำหรับคนป่วยน่ะ เป็นอย่างนั้นหรือเปล่า
คนละเรื่องกันเลยกับArrow Root ที่เอามาทำสาคูไส้หมูหรือสาคูน้ำกระทิใช่ไหม

[เพ็ญชมพู]

๓.

คุณวิกกี้  อธิบายในหัวข้อ Arrowroot ไว้ว่า

Arrowroot is a starch obtained from the rhizomes (rootstock) of several tropical plants, traditionally Maranta arundinacea

เชื่อว่า อาโรรุดสมัยรัชกาลที่ ๕ คือ มันสาคู Maranta arundinacea นั่นแหละ ไม่เกี่ยวกับสาคูไส้หมูหรือสาคูเปียกดอก เพราะนั่นทำมาจากแป้งมันสำปะหลังซึ่งสวมรอยเป็นแป้งหลายชนิดรวมทั้งแป้งอาโรรุดด้วย 

[เทาชมพู]

แล้วยายม่อมของดิฉัน ไม่เกี่ยวหรือคะ
ที่คุณหมอแอ๊ด ปากเกร็ดเขียนไว้ ตกลงอาโรรุดเป็นอะไรกันแน่ 

[เพ็ญชมพู]

ฝรั่งเขามีแป้ง arrowroot flour ซึ่งผมจำได้ว่าแปลว่า แป้งเท้ายายม่อม พอเห็นคำชี้แจงของคุณเพ็ญชมพูก็เลยกลับไปค้นดู พบว่า arrowroot flour นั้นคือแป้งสาคู เพราะทำจากต้นสาคูคือ Maranta arundinaceae (L.) ซึ่งฝรั่งเรียก arrowroot /West Indian arrowroot ก็เลยงงหนักว่าแล้วตัวเองไปจำมาจากไหนว่า คือแป้งเท้ายายม่อม ค้นไปค้นมาก็ถึงบางอ้อเมื่อเจอเว็บไซท์ของสารานุกรมไทยฉบับเยาวชนนี่เอง  ซึ่งบอกว่า ต้นเท้ายายม่อม หรือ Tacca leontopetaloides (L) Kuntze) ที่คุณเพ็ญชมพูบอกไว้นั้นก็จัดอยู่ในพวกสาคูเหมือนกัน เรียกอีกชื่อว่า สาคูจีน ฝรั่งเรียก East Indian arrowroot หรือ Polynesian arrowroot

สรุปแล้ว arrowroot flour จึงใช้เรียกแป้งเท้ายายม่อมได้เหมือนกันครับ

สรุปที่คุณหมอแอ๊ดพูดถึงคือ

๑. arrowroot flour นั้นคือแป้งมันสาคู เพราะทำจากต้นมันสาคูคือ Maranta arundinaceae (L.) ซึ่งฝรั่งเรียก arrowroot /West Indian arrowroot

๒. จำได้ว่า arrowroot flour แปลว่า แป้งเท้ายายม่อม เมื่อค้นในสารานุกรมไทยฉบับเยาวชน บอกว่า ต้นเท้ายายม่อม หรือ Tacca leontopetaloides (L) Kuntze)  เรียกอีกชื่อว่า สาคูจีน ฝรั่งเรียก East Indian arrowroot หรือ Polynesian arrowroot 

๓. arrowroot flour ใช้เรียกได้ทั้งแป้งมันสาคูและแป้งเท้ายายม่อม

เพื่อให้เข้าใจเรื่องนี้กระจ่างขึ้นต้องเท้าความถึงรายละเอียดเกี่ยวกับชื่อและถิ่นกำเนิดของพืชทั้งสองคือ มันสาคู และ เท้ายายม่อม

มันสาคู Maranta arundinacea มีชื่อเรียกอีก ๒ ชื่อคือ สาคูขาว และสาคูวิลาศ คำว่าขาวแสดงสีของหัวมัน ส่วนวิลาศนั้นบ่งบอกว่ามาจากต่างประเทศ (วิลาด, วิลาศ ว. ที่เป็นของยุโรป เป็นคําที่ชาวอินเดียในสมัยก่อนเรียกชาวตะวันตกโดยเฉพาะชาวอังกฤษ เช่น สาคูวิลาด เหล็กวิลาด ผ้าวิลาศ)

สาคูเป็นพืชดั้งเดิมของอเมริกาเขตร้อน แต่ปลูกเป็นล่ำเป็นสันที่หมู่เกาะอินเดียตะวันตก

เท้ายายม่อม Tacca leontopetaloides ชื่ออื่นคือ ไม้เท้าฤาษี บุกรอ สิงโตดำ มีการกระจายพันธุ์กว้างตั้งแต่อัฟริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หมู่เกาะแปซิฟิก จนถึงออสเตรเลีย

แป้งอาโรรุด ของพระราชทานจากสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร แก่โรงพยาบาลศิริราช ในสมัยรัชกาลที่ ๕ บรรจุขวดอย่างดี ต้องเป็นของที่มาจากต่างประเทศ ก็ควรผลิตมาจากมันสาคูซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองของทางตะวันตก ฝรั่งคงไม่ผลิตมาจากเท้ายายม่อมซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองของทางตะวันออก

ส่วนที่แปลแป้งเท้ายายม่อมว่า arrowroot flour นั้นเป็นเพราะคนแปลจับความว่ามีชื่อฝรั่งเป็น arrowroot เหมือนกัน (East Indian arrowroot, Polynesian arrowroot) ทำให้สับสน

สรุปว่า ยายม่อมของคุณเทาชมพูไม่เกี่ยว

[siamese]

ผ้าห่มกันหนาว ชนิดแบล็งเก็ต

[siamese]

สมเด็จพระมาตุฉาเจ้า พระบรมราชเทวี ทรงบริจาคโค เพื่อให้ผู้ป่วยได้ดื่มนมวัว

[เทาชมพู]

สรุปว่า ยายม่อมของคุณเทาชมพูไม่เกี่ยว

น่าสงสารยายม่อม  ไม่มีใครต้องการ แม่สาคูมาชิงตำแหน่งไปเสียแล้ว

[เพ็ญชมพู]

ได้เวลาคุณยายม่อมพักผ่อนแล้ว