สมัยก่อนผู้ชายจะแต่งงานมีเมียสักคนต้องมีการขออนุญาตอย่างเป็นทางการด้วยเหรอครับ

[werachaisubhong]

อย่างคุณพระท่านนี้ครับ

[เทาชมพู]

ไม่เคยเห็นเลย
เอกสารนี้ลงว่า พ.ศ. 2471  ถ้าอ่านไม่ผิด  อยู่ในรัชกาลที่ 7
น่าจะเทียบได้กับเอกสารจดทะเบียนสมรสมั้งคะ

[เพ็ญชมพู]

ใบอนุญาตนี้ออกตาม "กฎมณเฑียรบาลว่าด้วยครอบครัวแห่งข้าราชการในพระราชสำนัก" พุทธศักราช ๒๔๕๗ หมวดที่ ๖ ว่าด้วยการอนุญาตให้มีครอบครัวและเคหะสถาน มาตรา ๒๓-๓๒

ส่วนคำอธิบาย ต้องให้คุณวีมีรับไม้ต่อ  

[V_Mee]

ใบอนุญาตให้มีภรรยานี้เป็นพระบรมราโชบายในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวที่จะให้ข้าราชสำนักมี "ผัวเดียวเมียเดียว"  ด่วยมีพระราชดำริว่า การที่ชายมีภรรยาหลายคนนั้นส่งผลกระทบถึงสถานะครอบครัว  เด็กที่เกิดมาจะมีปมด้อยว่าเพราะเหตุไรบิดามารดาจึงแยกกันอยู่  และยังมีปัญหาเรื่องมรดกเป็นเรื่องรกโรงรกศาล  อีกประการคือ เพื่อป้องกันมิให้ข้าราชสำนักไปคว้าเอาหญิงที่มีประวัติไม่ดีมาเป็นภรรยาอันจะเสื่อมเสียถึงพระราชสำนัก

ประเด็นเรื่องใบอนุญาตมีภรรยานี้  มีวิทยานิพนธ์และหนะงสือฉบับหนึ่งหยิบไปเป็นประเด็ว่า ที่รัชกาลที่ ๖ ทรงตรากฎมณเฑียรบาลให้ข้าราชสำนักขออนุญาตมีภรรยานี้เป็นเพราะทรงหวงมหาดเล็กหุ่มๆ มิให้ไปข้องแวะกับหญิงสาว  ซึ่งจากใบอนุญาตข้างยนนั้นย่อมเป็นพยานว่า แม้ในรัชกาลที่ ๗ ช่วงก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครองยังมีการขออนุญาตมีภรรยาตามกฎมณฑียรบาลนั้นอยู่  กฎมณเฑียรบาลนี้จึงมิได้ตราขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ดังที่ผู้เขียนวิทยานิพนธ์และหนังสือฉบับนั้นเพ่อฝันไปเอง

[นางมารน้อย]

เดาได้เลยค่ะว่าหนังสือเล่มไหน คนเขียนเข้าขั้นเพ้อและอคติมาก

[Naris]

ขอสอบถามเพิ่มเติมครับ

ในสมัยนั้น เมื่อข้าราชการได้รับอนุญาตให้มีภรรยาแล้ว ยังต้องมีเอกสารอื่นอีกไหมครับ หมายถึงว่า ยังต้องไปจดทะเบียนสมรสกันอีกไหมครับ

[เพ็ญชมพู]

ขออนุญาตขยายความเรื่อง "ข้าราชการ"

ข้าราชการที่ต้องปฏิบัติตามกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยครอบครัวแห่งข้าราชการในพระราชสำนักนี้ ไม่ใช่ข้าราชการทั้งหมด แต่มีระบุประเภทของข้าราชการที่ต้องปฎิบัติตามไว้ ๑๒ ข้อ คือ

[เพ็ญชมพู]

การจดทะเบียนสมรสเพิ่งมีบัญญัติไว้ใน "พระราชบัญญัติจดทะเบียนครอบครัว พุทธศักราช ๒๔๗๘"  

[Naris]

ขอบคุณครับ
ถ้าเป็นอย่างนี้ น่าจะเป็นพระราชกุศโลบายการวางแผนอย่างเป็นขั้นตอนของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวที่จะเปลี่ยนแปลงระบบหลายเมีย เป็นระบบผัวเดียวเมียเดียว โดยทรงเริ่มจาก ข้าราชการที่รับใช้ใกล้ชิดก่อน ในปี 2457 ด้วยการกำหนดให้ขอใบอนุญาตก่อนถึงจะแต่งงานได้ จากนั้นจึงขยายไปยังบุคคลทั่วไปในปี 2478 ด้วยระบบจดทะเบียนครอบครัว

แต่ถ้าเป็นอย่างนี้ ภายหลังปี 2478 ข้าราชการตามกฎมณเทียรบาลฯ หากประสงค์จะแต่งงานก็คงต้องทำ 2 ขั้นตอนสิครับ คือขออนุญาตก่อน เมื่อได้รับอนุญาตแล้ว จึงจะไปจดทะเบียนสมรสได้ 

[V_Mee]

ในพระราชบันทึกจดหมายเหตุรายวันส่วนพระองค์  รัชกาลที่ ๖ ทรงพระราชบันทึกไว้ว่า แนวพระราชดำริเรื่องผัวเดียวเมียเดียวนี้มีมาตั้งแต่ยังทรงเป็นสมเด็จพระยุพราช  เมื่อเสวยราชย์แล้ววันหนึ่งทรงหารือข้อราชการกับกับสมเด็จกรมพระยาเทวัวงศ์วโปการ และสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ถึงเรื่องนี้  ซึ่งเสนาบดีผู้ใหญ่ในราชการทั้งสองพระองค์ก็ทรงเห็นชอบด้วย  จึงได้มีพระราชดำริให้ตรากฏมณเฑียรบาลว่าด้วยครอบครัวในพระราชสำนักขึ้นก่อน  แล้วจึงตรากฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการเสกสมรสแห่งพระราชวงศ์  แล้วทรงจัดให้มีการจดทะเบียนสมรสในพระราชสำนัก  โดยรัชกาลที่ ๗ และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ทรงเป็นคู่แรกที่จดทะเบียนสมรสในประเทศไทย  จากนั้นจึงได้โปรดเกล้าฯ ให้บัญญัติเรื่องการสมรสไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์  ซึ่งยกร่างเสร็จและประกาศใช้เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๖