ของขวัญคริสต์มาสในวรรณกรรมชุด"บ้านเล็ก"

[เทาชมพู]

ขณะนั้นแมรี่เรียนอยู่ที่วิทยาลัยในไอโอวา    ของขวัญที่ส่งไปรษณีย์ไปให้ยังคงลักษณะเดิมของครอบครัวอิงกัลส์คือเป็นของทำเอง   แม่มีฝีมือทางเย็บปักถักร้อย   ลูกสาวจึงเก่งพอถักผ้าคลุมไหล่ไหมพรมส่งให้พี่สาวได้     แม่เองก็ใช้ด้ายเย็บผ้าถักลูกไม้คอปกเสื้อให้ลูกสาวคนโต   นอกจากเป็นของสวยงามถูกใจสาวๆแล้วยังประหยัดเงินได้มากกว่าไปซื้อมาจากร้าน

Laura was crocheting a nubia of soft white wool, for Mary's Christmas present in college.
The Christmas box had gone to Mary. In it Ma carefully placed the nubia that Laura had crocheted of soft, fleecy wool, as white as the big snowflakes falling
งานฝีมือที่ลอร่าทำให้แมรี่  ถักจากไหมพรมขนแกะสีขาวเป็นปุย  เรียกว่า nubia  เป็นไหมพรมถักผืนยาวๆใช้สอยได้อเนกประสงค์   จะเป็นผ้าพันคอก็ได้  คลุมไหล่ก็ได้ หรือคลุมศีรษะก็ได้  อย่างหลังนี้จำเป็นสำหรับฤดูหนาวที่หิมะตกเป็นประจำ   ใช้นูเบียแทนหมวกก็ได้

[เทาชมพู]

She put in the lace collar that she had knitted of finest white sewing thread. Then she put in six handkerchiefs that Carrie had made of thin lawn. Three were edged with narrow, machine-made lace, and three were plainly hemmed. Grace could not yet make a Christmas present, but she had saved her pennies to buy half a yard of blue ribbon, and Ma had made this into a bow for Mary to pin at her throat, on the white lace collar.

ของขวัญจากฝีมือของแม่ก็คือคอปกเสื้อลูกไม้ถักด้วยมือจากด้ายเย็บผ้า  แม่เลือกด้ายเส้นเล็กที่สุดเพื่อให้ลวดลายลูกไม้ออกมาบอบบางสวยงามกว่าถักด้วยด้ายเส้นหนา      งานถักของแม่น่าจะเป็นแบบใดแบบหนึ่งในรูปข้างล่างนี้ค่ะ

[เทาชมพู]

ยุคปลายศตวรรษที่ 19 เป็นที่ขึ้นชื่อลือชาเรื่องผ้าลูกไม้  ทั้งลูกไม้ผืนใหญ่ๆและลูกไม้ติดริมเสื้อ        ฉลองพระองค์ของเจ้านายสตรีของสยามสมัยปลายรัชกาลที่ 5 และต้นรัชกาลที่ 6  เป็นตัวอย่างที่ดี   ว่าลูกไม้ขาวสมัยนั้นสวยงามประณีตขนาดไหน 
ของขวัญที่แครี่ทำให้พี่สาวคนโต คือผ้าเช็ดหน้าทำด้วยผ้าบางอย่างผ้ามัสลิน  ติดลูกไม้ที่ซื้อจากร้าน  จึงเป็นผ้าเช็ดหน้าสวยงามเอาไว้ถือในโอกาสพิเศษเช่นไปโบสถ์   ส่วนผ้าเช็ดหน้าใช้ประจำวันก็เย็บเรียบๆไม่ต้องขลิบลูกไม้

ภาพข้างล่างคือตัวอย่างลูกไม้ที่ซื้อขายกันในร้าน สมัยนั้น

[เทาชมพู]

For Grace there was a real doll, with a china head and hands, and little black slippers sewed on her cloth feet. Pa had put rockers on a cigar box to make a cradle for the doll, and Laura  and Carrie and Ma had made little sheets and a pillow and a wee patchwork quilt, and had dressed the doll in a nightgown and a nightcap. Grace was perfectly happy.

ตุ๊กตาในสมัยนั้นที่แพงคือตุ๊กตาทำด้วยขี้ผึ้ง อย่างที่เนลลี่ ออลิสันมีเล่นเพราะเป็นลูกพ่อค้าฐานะดี    ส่วนตุ๊กตาหัวกระเบื้องตัวทำด้วยผ้าเป็นตุ๊กตาราคาถูก     ในเรื่องบอกว่าแม่และพี่สาวเย็บเสื้อนอนให้ตุ๊กตาของขวัญของเกรซ  พ่อเอาหีบซิการ์มาทำเปลโล้ให้  อาจเป็นได้ว่าพ่อแม่ซื้อตุ๊กตาที่ไม่มีเสื้อผ้ามา (ซึ่งราคาถูกกว่าชนิดที่มีเสื้อผ้า) หรือไม่ก็เย็บเสื้อผ้าเพิ่มเติมให้อีกชุดหนึ่ง

หน้าตาตุ๊กตาหัวกระเบื้อง ตัวเป็นผ้า เป็นแบบนี้ค่ะ

[เทาชมพู]

Together Laura and Carrie had bought a German silver thimble for Ma, and a blue silk necktie for Pa.

ลอร่าโตพอจะทำงานหาเงินของตัวเองได้แล้ว  ในเรื่องไม่ได้บอกว่าแครี่ซึ่งอยู่ในวัยสิบกว่าขวบไปทำงานอะไรถึงมีเงินมาซื้อของขวัญคริสต์มาสให้พ่อแม่      แต่ก็เป็นของเล็กๆน้อยๆ อย่างปลอกนิ้วมือสำหรับสวมตอนเย็บผ้า (เพื่อกันไม่ให้เข็มแทงนิ้ว)  และผ้าผูกคอทำด้วยแพรให้พ่อ

ปลอกนิ้วทำด้วยเงินแบบเยอรมัน เป็นแบบนี้ค่ะ

[เทาชมพู]

เนคไทแพรแบบของพ่อ

[เทาชมพู]

มาถึงเรื่องสุดท้ายในชุด "บ้านเล็ก"  คือ These Happy Golden Years   ลอร่าเติบโตเป็นสาวแล้วในตอนนี้     เธอได้รับของขวัญคริสต์มาสอย่างสาวๆพึงได้รับเป็นครั้งแรก     จากชายหนุ่มนามแอลแมนโซ     เป็นของขวัญที่หรูหรามากสำหรับสาวชาวเมืองเล็กในทุ่งกว้างอย่างเธอ
ได้แก่กล่องหนังสีดำ ด้านในบุแพรสีฟ้าสวยสด บรรจุแปรงแปรงผมและหวีทำด้วยงาสีขาว
Laura was given a package which surprised her so much that she was sure there was some mistake. It was a small black leather case lined with blue silk. Against the lovely blue shone, all white, an ivory-backed hairbrush and comb. Laura  looked again at the wrapping paper; her name was plainly written on it, in a handwriting she did not know.

[เทาชมพู]

เมื่อลอร่าหมั้นกับแอลแมนโซแล้ว เขาเดินทางกลับไปเยี่ยมพ่อแม่ที่มินเนโซตา  แต่กลับมาทันคืนก่อนวันคริสต์มาสพอดีเพื่อฉลองกับเธอและครอบครัว
ของขวัญคริสต์มาสที่แอลแมนโซนำมาให้คู่หมั้นก็คือเข็มกลัดทองรูปยาวๆ  สลักลายสวยงามเป็นบ้านและทะเลสาบอยู่บนนั้น
There in a nest of soft white cotton lay a gold bar pin. On its flat surface was etched a little house, and before it along the bar lay a tiny lake,and a spray of grasses and leaves.
"Oh, it is beautiful," she breathed. "Thank you!"

หน้าตาของ bar pin เป็นแบบในรูปข้างล่างนี้ค่ะ   หาลายอย่างที่บอกไว้ในหนังสือไม่ได้  มีลายอื่นมาแทนแต่ก็น่าจะพอทำให้วาดภาพเองได้ว่าเป็นแบบไหน

[เทาชมพู]

จบเรื่องของขวัญคริสต์มาสแล้ว  ก็คงจบกระทู้แต่เพียงนี้    ถ้าแฟนหนังสือของลอร่าท่านใดอยากจะคุยเรื่องของเธออีก ก็เชิญได้เลยค่ะ

เหตุผลหนึ่งที่วรรณกรรมเด็กเรื่องนี้เป็นที่นิยมยกย่องกันมากในอเมริกา  คือลอร่าไม่ได้ทำเพียงแค่เล่าเรื่องอดีตของครอบครัวเล็กๆของเธอเท่านั้น   แต่เธอสามารถย่อประวัติศาสตร์ของอเมริกาในยุคบุกเบิกมาลงในนิยายชุดนี้ได้ครบถ้วนกว่าตำราที่เขียนถึงยุคนี้โดยตรงเสียอีก     ที่สำคัญกว่าคือเป็นงานเขียนที่ 'ย่อย' ง่ายกว่าตำรามาก สำหรับเยาวชนที่จะเรียนรู้ถึงประวัติศาสตร์ของสหรัฐอเมริกา

ในเรื่องนี้ นอกจากรู้เรื่องการตั้งถิ่นฐานของนักบุกเบิกชาวอเมริกันแล้ว   ยังรู้เรื่องการดำเนินชีวิตประจำวัน  การหาเลี้ยงชีพ  การประหยัดอดออม  ของครอบครัวจนๆว่าเขาอยู่กันอย่างไรจึงพาครอบครัวไปได้ตลอดรอดฝั่ง      รู้เรื่องการศึกษาของเด็กหญิงในสมัยโน้น นอกจากเรียนในโรงเรียนแล้ว ก็ยังเรียนกันในบ้านจนกระทั่งนำมาประกอบอาชีพได้      แม่ของลอร่าเป็นผู้หญิงหัวก้าวหน้าทางการศึกษามาก  เธอจึงสอนลูกสาวทั้งสี่คนให้อ่านออกเขียนได้อย่างชำนาญ    แม้สายตาพิการก็ไม่เป็นอุปสรรคในการเรียนรู้   

[เทาชมพู]

       สิ่งสำคัญอีกอย่างหนึ่งคือคุณธรรมที่สะท้อนออกมาจากตัวละครทุกตัวในเรื่อง    พ่อเป็นคนไม่กินเหล้า ไม่เล่นการพนัน ไม่เที่ยวเตร่นอกบ้านและไม่เจ้าชู้  เป็นพ่อบ้านที่ทุ่มเททุกอย่างเพื่อครอบครัวโดยไม่เหน็ดเหนื่อย      แม่เป็นแม่บ้านที่ดูแลพ่อและลูกอย่างดีที่สุดเท่าที่จะทำได้   ประหยัด อดทน อดกลั้น   ไม่ปล่อยอารมณ์ให้นำหน้าเหตุผล   
      หลายครั้งคนอ่านดูออกว่าแม่ไม่ได้เห็นด้วยเลยที่พ่อชอบอพยพไปโน่นมานี่  แต่ในเมื่อพ่อทำเพื่อแสวงหาโอกาสที่ดีกว่าในชีวิต  แม่ก็ยอม  แต่แม่ก็มีจุดยืนว่าเมื่อลูกๆโตพอจะเรียนหนังสือได้   พ่อจะต้องปักหลักในเมืองที่มีโรงเรียน เพื่อลูกสาวจะได้มีโอกาสได้รับการศึกษา   ทั้งๆในยุคนั้น โอกาสในการทำงานของผู้หญิงก็มีน้อยมาก    แต่แม่ก็เห็นความสำคัญของการศึกษามากกว่าจะฝึกลูกสาวเพื่อไปทำหน้าที่แม่บ้านอย่างเดียว     ลูกสาวสามคนของแม่จึงมีโอกาสทำงานนอกบ้านทั้งหมด

     ความอดทนเสียสละของพ่อแม่เป็นแบบอย่างให้ลูกๆปฏิบัติตามโดยพ่อแม่ไม่ต้องเรียกร้อง     ลอร่าในฐานะลูกคนโต เพราะพี่สาวเธอไม่สามารถจะทำหน้าที่นี้ได้  เรียนรู้ที่จะช่วยพ่อแม่หาเงินส่งเสียพี่สาวตั้งแต่เธออายุแค่ 15     ถ้าหากว่าต้องการเงินใช้ส่วนตัวเธอก็ไปรับจ้างเป็นลูกมือเย็บผ้า  แทนที่จะขอเงินพ่อ   แครี่ก็ดำเนินรอยตามพี่สาวเช่นกัน
    สิ่งสำคัญอีกอย่างคือ ครอบครัวนี้แม้ว่าถูกกดดันจากความลำเค็ญของสภาพแวดล้อมขนาดไหนก็ตาม   พวกเขาไม่เคยปล่อยตัวเองให้เป็นทุกข์     ข้อนี้เป็นจุดเด่นของวรรณกรรมเรื่องนี้     มีวรรณกรรมอยู่มากที่มักจะแสดงออกมาในแง่คิดที่ว่า "เกิดมาเป็นคนจนก็ต้องลำบาก  เมื่อลำบากก็เป็นทุกข์"   ตัวละครที่ยากไร้ทั้งหลายจึงมีแต่บทบาทขมขื่นทุกข์ใจ   กดดันคนอ่านให้เป็นทุกข์ตามไปด้วย   จนกลายเป็นความเชื่อว่า ความจนเป็นทุกข์  ซึ่งไม่ใช่ความจริง
     ลอร่าเป็นหนึ่งในนักเขียนจำนวนน้อยที่แหวกกระแสความคิดนี้ออกมาได้สำเร็จ   เธอพิสูจน์ได้ว่าท่ามกลางความกดดันจากภายนอก  พ่อกับแม่ไม่เคยเกรี้ยวกราดกันให้ลูกๆเห็น    แม่คอยปรามไม่ให้ลูกๆหลุดอารมณ์ฉุนเฉียวออกมา    ในบ้านจึงมีแต่ความอ่อนโยนของพ่อแม่ต่อลูก  และความสมัครสมานไมตรีของพี่ๆน้องๆ      ผิดกับบ้านอื่นๆที่เอะอะเอ็ดตะโร หรือเอาแต่ทะเลาะแทบจะฆ่าแกงกันระหว่างสามีภรรยา   ในบ้านของลอร่า ความทุกข์ไม่อาจรุกรานได้เพราะในบ้านมีความสุขครอบครองอยู่เต็มพื้นที่แล้ว  และความสุขเช่นนั้นก็ไม่ได้เกิดจากปัจจัยภายนอก แต่เกิดจากใจของคนในบ้านนั้นเอง

[kulapha]

ขอบพระคุณงามๆค่ะ สำหรับสิ่งละอันพันละน้อยของขวัญคริสต์มาสในบ้านเล็ก
รูปภาพที่อาจารย์เทาชมพูนำเสนอ ทำให้เห็นชิ้นงานที่บรรยายไว้ชัดเจนขึ้น
หลายรูปยังนึกไม่ออกเมื่อตอนอ่านค่ะ อย่าง Bar Pin หรือ Fluffy เพราะไม่เคยเห็นในบ้านเรา

แต่บางชิ้น คุ้นเคยดีค่ะ เช่น ปกเสื้อลายลูกไม้ นึกถึงสมัยเป็นเด็กนักเรียนต้องทำงานฝีมือส่ง
ถักด้วยโครเช็ตบ้าง แท็ตติ้งบ้าง ยังเก็บรักษาอยู่จนถึงเดี๋ยวนี้
ผ้าเช็ดผ้าถักลูกไม้ลายหอย ลายพัด ลายสับปะรด สารพัด ตอนนี้ลืมหมดแล้ว

ของขวัญคริสต์มาสที่ปรากฏในหนังสือ มีคุณค่าไม่ใช่เพราะตัวเนื้องานอย่างเดียว
แต่เป็นเพราะเบื้องหลังของแต่ละชิ้น มีเรื่องราว
ไม่ว่าจะเป็นการส่งมอบความรักของสมาชิกในครอบครัว  
การอดออมเพื่อเก็บเงินเพื่อซื้อของขวัญที่จำเป็นบางอย่าง(ซึ่งทำเองไม่ได้)
การเสียสละของชอบที่ตัวเองเป็นเจ้าของให้แก่สมาชิกคนอื่น
พร้อมทั้งช่วยกันลุ้นเพราะหลายชิ้นก็แอบถัก/ทำลับหลังซึ่งกันและกันเพื่อให้เกิด surprise

หนังสือบทกลอน Mother Goose มีหลายบทค่ะที่ได้เรียนสมัยมัธยมอย่าง

Sing a song of sixpence,

A pocket full of rye,

Four and twenty blackbirds

Baked in a pie.

หรือ บทนี้น่าจะคุ้นกันนะคะ

Jack and Jill went up the hill

To fetch a pail of water;

Jack fell down and broke his crown,

and Jill came tumbling after.

อีกสักบทหนึ่ง
 
Old Mother Hubbard
Went to the cupboard
To get her poor dog a bone;
But when she came there
The cupboard was bare,
And so the poor dog had none.

[kulapha]

อันนาม แม่ห่านหรือ Mother Goose เท่าที่ทราบ ไม่มีประวัติที่ชัดเจนแต่มีข้อมูลที่สันนิษฐานดังนี้

แม่ห่านเป็นชื่อจริงของผู้หญิงบอสตัน Elizabeth Forster Goose (บางตำนานก็ชื่อ Mary Goose)
มีชีวิตอยู่ในครึ่งหลังศตวรรษที่ 17
หลังจากสามีเสียชีวิตก็ย้ายสำมะโนครัวไปอยู่กับลูกสาวคนโตช่วยเลี้ยงหลาน
แล้วก็ขับกล่อมเพลงอาขยาน ทั้งหลายพร้อมท่วงทำนองบรรเลง จนเป็นที่กล่าวขานในละแวกที่อยู่อาศัย
ต่อมาลูกเขยได้รวบรวมบทกลอนเหล่านี้จัดพิมพ์เผยแพร่

แต่นักศึกษาวรรณกรมบางคนโต้แย้ง กลับเสนอว่าถิ่นที่มาของแม่ห่านน่าจะมานานก่อนหน้านั้นแล้ว
และน่าจะมาจากฝรั่งเศสด้วยซ้ำ
บ้างก็บอกไปไกลถึงศตวรรษที่ 10 โน้น
อาจจะเป็นเกทับกันก็ได้

ใครสนใจลองอ่านลิงค์นี้นะคะ
http://www.poetryfoundation.org/bio/mother-goose

[เทาชมพู]

ขอบคุณมากค่ะสำหรับความรู้ที่คุณ Kulapha มาช่วยเพิ่มเติมให้กระทู้นี้สมบูรณ์

โคลงกลอนใน Mother Goose เคยอ่านตอนเด็กๆ เช่น Mary had a Little Lamb   หรือ Jack and Jill
Sing a song of sixpence, มีอยู่ในตอน Little Town on the Prairie ด้วยค่ะ  เมื่อนกดำมากินพืชผลในไร่ พ่อยิงนกแล้วเอากลับมาบ้าน  แม่ก็เลยเอามาทอดและอบแทนพายไก่เสียเลย    ลอร่าบรรยายว่าเนื้อนกดำอร่อยกว่าพายไก่  ทำเอาตอนอ่านดิฉันนึกอยากจะกินนกดำไปด้วย   อยากรู้ว่าตัวมันแค่ไหน ทำไมเนื้อมันถึงอร่อยนัก   
ดูเหมือนจะเคยคุยกันในกระทู้เก่า(มากๆ) ว่านกดำคืออะไร   ทำไมกินได้   แต่จำไม่ได้แล้ว   ถ้าคุณเพ็ญชมพูเข้ามาอ่านอาจจะพอจำได้

[เพ็ญชมพู]

นกดำ นอกจากเอามาทอดกินได้อย่างอร่อยแล้ว  ยังเอามาทำพายแบบเดียวกับพายไก่อีกด้วย     แม่ทำพายขนาดใหญ่ ชนิดต้องใส่ในหม้อนม  ไม่ได้ใส่ในชามอย่างพายทั่วไป     เพราะต้องใช้นกถึง 12 ตัวสำหรับครอบครัวขนาด 6 คน
เฉลี่ยแล้วทุกคนได้กินนกคนละ 2 ตัว   แต่เกรซน้องสาวคนเล็กยังเด็กมาก กินตัวเดียวก็อิ่ม อีกหนึ่งตัวจึงกลายเป็นส่วนแบ่งให้พ่อได้เพิ่ม  กิน 3 ตัว
ถ้ากินกันคนละ 2 ตัวก็แปลว่านกดำต้องขนาดเล็กกว่าไก่มาก 

หารูปนกดำทอดในกูเกิ้ลไม่ได้  แต่พายนกดำพอจะหาได้ค่ะ   หน้าตาในรูปก็ดูคล้ายๆพายไก่   แต่เนื้ออาจจะชิ้นเล็กกว่า   รูปทางขวาน่าจะคล้ายพายที่อบมาในหม้อนมอย่างที่แม่ทำ

ลอร่าบรรยายพายนกดำว่าอร่อยกว่าพายไก่    กลิ่นแป้งอบใหม่ๆเมื่อเปิดหน้าพายขึ้นมา ควันขึ้นฉุย  หอมชวนน้ำลายไหล   ในพายมีน้ำเกรวี่ใสๆซึ่งก็คงเป็นน้ำที่ไหลออกจากเนื้อของมัน      คิดว่าเนื้อนกดำคงสะอาดเพราะมันกินแต่พืช  แต่สงสัยว่ามันไม่มีกลิ่นสาบบ้างหรือ

[เพ็ญชมพู]

common blackbird ภาษาไทยเรียกว่า นกเดินดงสีดำ มีหลายสปีชีส์ย่อย ตัวที่กล่าวถึงในเรื่องน่าจะเป็น Turdus merula merula

ภาพที่คุณเทาชมพูนำมาแสดงเป็นตัวผู้ มีสีดำมันขลับ ส่วนตัวเมียสีออกเทาน้ำตาล

ซ้าย - ตัวผู้    ขวา - ตัวเมีย