รูปเก่าเล่าเรื่อง-เมืองบางกอก 10

[visitna]

ถ่ายภาพจากใต้ไปเหนือ

[ลุงไก่]

อยู่มุมใดของแผนที่วังหน้าสมัยนั้นนะ ?

คุณพี่ visitna นำแผนผังวังหน้ามาแสดง ผมคิดว่าน่าจะเป็นตรงด้านหน้าหอประชุมใหญ่ธรรมศาสตร์

[visitna]

แผนที่นายวอนนายสอน  เหมือนถ่ายนอกทุ่งพระเมรุ คือต้องไปถ่ายหน้าศาลถึงจะเห็นด้านหน้าพลับพลาสูง
แถวระทาอยู่ชิดไปทางด้านศาล เหลือพื้นที่ด้านซ้ายที่เป็นทุ่งพระเมรุเยอะ

[NAVARAT.C]

เป็นพิธีเมรุมาศของท่านใดบอกไม่ได้ ห้วงเวลาบอกไม่ได้
สถานที่คือทุ่งพระเมรุ     เห็นพลับพลาสูงของวังหน้า
ภาพมีคุณภาพตํ่า มองไม่ค่อยชัด

ภาพชุดนี้อยู่ในกลุ่มงานพระเมรุของสมเด็จพระเทพศิรินทราฯ พ.ศ. 2404 ครับผม

เห็นจะไม่ใช่กระมังพ่อหนุ่ม
ภาพทางซ้าย เป็นพระเมรุมาศสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินีแน่นอน แต่ระทาไม่เหมือนกับภาพด้านขวา

พระเมรุมาศที่ตั้งอยู่หน้าพระที่นั่งคชกรรมประเวศของวังหน้า เผลอๆภาพนี้จะเป็นพระเมรุมาศของบรมพระราชวังบวรวิไชยชาญที่หาๆกันอยู่ก็ได้

[visitna]

ภาพที่แล้ว(กลุ่มระทา) ไม่แน่ใจว่าผมลบคำบรรยายออกหรือเปล่า
แต่เป็นภาพที่นาง  Margaret Landon  สะสมแล้วมอบให้ ห้องสมุดวิทยาลัยวีตัน
บางภาพมีคำบรรยาย บางภาพไม่มีบรรยาย
คงเป็นภาพที่ขายนักท่องเที่ยวซื้อไป ส่วนมากไม่ค่อยเห็นความสำคัญทิ้งไปเสียส่วนใหญ่
เหลือที่นางมาร์กาเร็ต ได้เก็บไว้เพราะมีความผูกพันกับประเทศไทยบ้าง

อันนี้เขียนบรรยายว่า Temple Siam สั้นๆ

[NAVARAT.C]

ภาพที่ว่า จะไปอเมริกาแล้วย้อนกลับมาไทยอย่างไรไม่สำคัญ แต่เป็นภาพพระเมรุมาศที่ใช้พระราชรถในการแห่พระศพ การเช่นนี้แสดงว่าพระยศของเจ้านายในพระโกศต้องสูงกว่าเจ้าฟ้า ถ้าไม่ใช่พระเจ้าแผ่นดินหรือพระราชินีก็ต้องเป็นอุปราช กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญเป็นอุปราชวังหน้าพระองค์สุดท้าย พระเมรุมาศที่ตั้งบนสนามหลวง หน้าพระที่นั่งสำคัญของพระราชวังบวรสถานมงคล ต้องเป็นเจ้านายของวังนั้นไม่ใช่วังหลวง

แต่ภาพอื่นๆของพระเมรุมาศกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญที่เก็บในภาคราชการ ไม่มีเลย ไม่ได้แสดงว่าไม่มีใครถ่าย แต่ภาพอาจจะถูกซื้อไปเก็บไว้โดยเอกชนทั้งไทยและเทศโดยไม่ทราบว่าเป็นภาพพระเมรุมาศของใคร 

[NAVARAT.C]

ว่าแต่ว่า ผมก็ไม่กล้าฟันธงลงไป
ต้องช่วยกันดูว่าในสองภาพที่นำมาเปรียบเทียบนี้ เป็นกลุ่มพระที่นั่งเดียวกันหรือเปล่า (ยอดมณฑปถูกรื้อออกไปแล้วตามศักดิ์ขององค์พระประมุขของวัง)

แล้วถ้าไม่ใช่ ภาพทางขวาจะเป็นกลุ่มอาคารใดเล่า

[ลุงไก่]

คัดมาจากประชุมพงศาวดารภาคที่ ๑๓ "ตำนานวังน่า" พระนิพนธ์ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ


...สิ่งซึ่งสร้างขึ้นเฉลิมพระเกียรติยศพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้า อยู่หัวนั้น เล่ากันมาว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริห์เกือบจะทั้งนั้น ทั้งพระราชมณเฑียรสถานแลเครื่องราชูประโภค ทั้งปวงตลอดจนตำแหน่งขุนนาง ยกตัวอย่างเช่นว่าจ่าตำราจ ทรงตั้งขึ้นใหม่ในทำเนียบข้าราชการวังหลวง ก็โปรดให้ตั้งขึ้นใหม่ในทำเนียบ ข้าราชการวังน่าด้วยฉนี้เปนต้น ว่าโดยย่อเครื่องเฉลิมพระเกียรติยศ สำหรับวังหลวงมีอย่างไร ก็ทรงพระราชดำริห์ให้มีขึ้นทางวังน่าใน ครั้งนั้นโดยมาก จะกล่าวแต่เฉภาะพระราชมณเฑียรก่อน คือ ข้อสำคัญ ปราสาทไม่เคยมีในพระราชวังบวรสถานมงคล จึงโปรด ให้สร้างปราสาทขึ้นข้างน่ามุขพระที่นั่งพุทไธสวรรย์องค์ ๑ ขนาดแล รูปสัณฐานอย่างพระที่นั่งอาภรณ์พิโมกข์ในพระบรมมหาราชวัง ขนาน นามว่า " พระที่นั่งคชกรรมประเวศ " มีเกยสำหรับขึ้นทรงช้างอยู่ข้างน่า สร้างพระที่นั่งโถง ทำนองพระที่นั่งดุสิดาภิรมย์ในพระราชวัง หลวง ตรงมุมกำแพงบริเวณน่าพระที่นั่งอิศราวินิจฉัย มุมข้างใต้ องค์ ๑ มุมข้างเหนือองค์ ๑ มีเกยสำหรับทรงพระราชยาน ขนานนามว่า " พระที่นั่งมังคลาภิเศกองค์ ๑ พระที่นั่งเอกอลงกฎองค์ ๑ " ยังอยู่จน ทุกวันนี้ทั้ง ๒ องค์. ในชาลาข้างท้องพระโรง สร้างพระที่นั่งโถงองค์ ๑ เหมือนอย่าง พระที่นั่งสนามจันทร์ แลเรียกว่าพระที่นั่งสนามจันทร์อย่างเดียวกับใน พระบรมมหาราชวัง พระที่นั่งองค์นี้ยังอยู่ แต่ชำรุดจวนพังอยู่แล้ว. สร้างพลับพลาสูงที่ทอดพระเนตรฝึกซ้อมทหารบนกำแพงพระบวรราชวังด้านตวันออกองค์ ๑ อย่างพระที่นั่งสุทไธสวรรย์ในพระราชวัง หลวง แต่เปนพลับพลาโถง เสาไม้หลังคาไม่มียอด เข้าใจว่า จะเหมือนอย่างพระที่นั่งสุทไธสวรรย์เมื่อแรกสร้าง ก่อนแก้เปนปราสาท เมื่อในรัชกาลที่ ๓

...สิ่งซึ่งพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้างตามพระราช หฤไทยของพระองค์เองนั้น คือพระราชมณเฑียรที่เสด็จประทับในพระ บวรราชวัง ไม่พอพระราชหฤไทยที่จะประทับพระวิมานของเดิม จะสร้าง พระราชมณเฑียรใหม่เปนที่ประทับ แต่ที่พระบวรราชวังชั้นในคับแคบจึงโปรดให้ขยายเขตรชั้นในขึ้นไปข้างด้านเหนือ ( เขตรเดิมอยู่ตรงแนวถนนแต่ประตูสุดายุรยาตรมาทางตวันออก ในแผนที่ ) แลให้รื้อโรงลคร ซึ่งกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ทรงสร้างไว้แต่เดิมนั้นเสีย แล้ว สร้างพระราชมณเฑียรใหม่ในที่บริเวณนั้นองค์ ๑ สร้างเปนเก๋งจีนโดย ฝีมืออย่างประณีตบรรจง ครั้นสำเร็จเสด็จขึ้นประทับ พเอิญประชวรเสาะแสะติดต่อมาไม่เปนปรกติ จีนแสมาดูกราบทูลว่าเพราะพระที่ นั่งเก๋งที่ประทับนั้นสร้างในที่กวงจุ๊ยไม่ดีเปนอัปมงคล จึงโปรดให้รื้อพระ ที่นั่งเก๋งนั้นไปปลูกเสียนอกวัง ( ตรงที่สร้างโรงกระสาปน์เดี๋ยวนี้ ) ถึง รัชกาลที่ ๕ เก๋งนี้ว่างอยู่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยทอดพระเนตรเห็นแต่ยังทรงพระเยาว์ โปรดว่าฝีมือที่ทำประณีต น่าเสียดาย จึงให้ย้ายเอาไปปลูกไว้ในพระราชวังดุสิต เปนที่สำหรับ เจ้านายวังน่าไปประทับเวลาเสด็จขึ้นไปเฝ้า ฯ ยังปรากฏอยู่จนทุกวันนี้ ครั้นเมื่อรื้อพระที่นั่งเก๋งออกไปจากพระบวรราชวังแล้ว จึงทรงสร้าง พระที่นั่งอิกองค์ ๑ ในบริเวณอันเดียวกัน เปนแต่เลื่อนไปข้างตวันออก หน่อยหนึ่ง พระที่นั่งองค์ใหม่นี้ทำเปนตึกอย่างฝรั่ง สร้างโดยประณีต บรรจงเหมือนกัน ขนานนามว่า " พระที่นั่งอิศเรศราชานุสร " พระบาท สมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประทับอยู่ที่พระที่นั่งองค์นี้ตลอดมาจนเสด็จสวรรคต...

อ้างถึง - http://th.wikisource.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3_%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88_%E0%B9%91%E0%B9%93
หน้า ๖๓-๖๖

[visitna]

ภาพคนละยุคกันหรือไม่?

[NAVARAT.C]

เพ่งดูอยู่เหมือนกันครับ  ติดขัดที่อาคารหลังนี้ สถาปัตยกรรมหลังคาดูแปลกตา คล้ายพระอุโบสถวัดราชา

[siamese]

ภาพที่ว่า จะไปอเมริกาแล้วย้อนกลับมาไทยอย่างไรไม่สำคัญ แต่เป็นภาพพระเมรุมาศที่ใช้พระราชรถในการแห่พระศพ การเช่นนี้แสดงว่าพระยศของเจ้านายในพระโกศต้องสูงกว่าเจ้าฟ้า ถ้าไม่ใช่พระเจ้าแผ่นดินหรือพระราชินีก็ต้องเป็นอุปราช กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญเป็นอุปราชวังหน้าพระองค์สุดท้าย พระเมรุมาศที่ตั้งบนสนามหลวง หน้าพระที่นั่งสำคัญของพระราชวังบวรสถานมงคล ต้องเป็นเจ้านายของวังนั้นไม่ใช่วังหลวง

แต่ภาพอื่นๆของพระเมรุมาศกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญที่เก็บในภาคราชการ ไม่มีเลย ไม่ได้แสดงว่าไม่มีใครถ่าย แต่ภาพอาจจะถูกซื้อไปเก็บไว้โดยเอกชนทั้งไทยและเทศโดยไม่ทราบว่าเป็นภาพพระเมรุมาศของใคร 

ภาพกลุ่มพระเมรุมาศ Late Queen of Siam ที่เขียนบรรยายไว้ครับ ดังนั้นกลุ่มภาพนี้เป็นของสมเด็จพระเทพศิรินทราฯ ซึ่งภาพกลุ่มระทาและราชรถนั้นตั้งอยู่บริเวณหน้าวัดมหาธาตุในปัจจุบัน ซึ่งอาณาบริเวณของกลุ่มพระเมรุนั้นกินพื้นที่วังหน้าไปด้วย ซึ่งยังมีพระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ ๔ ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ว่า อยากให้วังหน้า (สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ) อย่าได้วิตกเพราะการสร้างเมรุมาศครั้งนี้มีพื้นที่ยาวไปกินที่ของวังหน้า

[NAVARAT.C]

^

[NAVARAT.C]

ภาพกลุ่มพระเมรุมาศ Late Queen of Siam ที่เขียนบรรยายไว้ครับ ดังนั้นกลุ่มภาพนี้เป็นของสมเด็จพระเทพศิรินทราฯ ซึ่งภาพกลุ่มระทาและราชรถนั้นตั้งอยู่บริเวณหน้าวัดมหาธาตุในปัจจุบัน ซึ่งอาณาบริเวณของกลุ่มพระเมรุนั้นกินพื้นที่วังหน้าไปด้วย ซึ่งยังมีพระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ ๔ ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ว่า อยากให้วังหน้า (สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ) อย่าได้วิตกเพราะการสร้างเมรุมาศครั้งนี้มีพื้นที่ยาวไปกินที่ของวังหน้า
[/quote]

จากหนังสืออะไร ใครเป็นผู้ถ่าย ใครเป็นผู้เขียนบรรยายครับ

[visitna]

พระเมรุมาศ

[visitna]

เรียนถามอาจารย์ NAVARAT.C

ผมไม่รู้ว่าของท่านใด  ขอเดาว่าเป็นของเจ้าฟ้าศิริราชฯ