เหตุผลที่พระนางสุขุมาลฯ พระอิสริยยศ ต่ำกว่าพระพันปั และพระพันวัสสา คืออะไรครับ?

[hobo]

ผมไม่เห็นด้วกับคำอธิบายของคุณ Siamese ครับ ขอ veto ไว้ก่อน กลัวคนรุ่นหลังจะเอาไปอ้างผิดๆ การที่จะนับสายพระนางเจ้าสุขุมาลมาก่อนสายสมเด้จพระพันวัสสาไม่มีทางเป็นไปได้เลยครับ ยิ่งวกมานับสายสมเด้จพระนางเรือล่มอีกแถมยังต่ำกว่าพระนางเจ้าสุขุมาลฟังดูไม่มีหลักการเอาเลยครับ

[NT]

เย็นๆ กันนะครับ จขกท. ขอตีกรอบประเด็นอีกครั้งครับ

- มีหลักฐานชัดเจนอยู่แล้ว ว่าสายพระพันปีจะสืบราชสมบัติเป็นสายแรก ส่วนจะมีการเว้น ข้าม ในสายนั้น ก็ยกไว้ก่อนก็ได้ครับ อาจเป็นกระทู้แยกภายหลัง
- และกฎมณเทียรบาล ผนวกกับอิสริยยศของพระพันวัสสา ที่สูงกว่าเสด็จพระนาง ก็ชัดเจนว่าเจ้าฟ้ามหิดลทรงเป็นรัชทายาท มิใช่เจ้าฟ้าบริพัตร

แต่คำถามคือ แล้วการที่พระนางสุขุมาล มีอิสริยยศต่ำกว่า คืออะไร เรื่องนี้ยากจริงๆ ครับ ในความเห็นผม เพราะผมคิดว่าเกิดจากพระราชหฤทัยส่วนพระองค์ของ ร.5 ซึ่งเป็นปกติของมนุษย์ครับ

[siamese]

กฎหมายรัฐธรรมนูญ ฉบับ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๕ ในมาตรา ๙ ความว่า

"การสืบราชสมบัติท่านว่าให้เป็นไปโดยนัยแห่งกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ และประกอบด้วยความเห็นชอบของสภาผู้แทนราษฎร"


กฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2467/A/195.PDF

[V_Mee]

เรื่องพระอิสริยศักดิ์ของพระมเหสีในรัชกาลที่ ๕ นั้น  ดูจะทรงถือแบบธรรมเนียมเดิมคือ นับจากพระมเหสีพระองค์ใกมีพระราชโอรสเป็นพระองค์แรกก็จะทรงยกย่องขึ้นเป็นสมเด็จพระอัครมเหสีที่พระบรมราชเทวี  เช่นเดียวกับครั้งรัชกาลที่ ๒ ทรงยกสมเด็จเจ้าฟ้าบยุญรอดเป็นสมเด็จพระอัครมเหสี  ขณะที่เจ้าฟ้าหญิงกุณฑลพระอัครมเหสีอีกพระองค์หนึ่ที่มีพระราชโอรส ๓ พระองค์งทรงเป็นพระมเหสีรอง

ในรัชกาลที่ ๕ ทรงยกสมเด็จพระพันวัสสาฯ ซึ่งทรงมีพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ คือ สมเด็จเจ้าเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ เป็นสมเด็จพระบรมราชเทวีมีพระเกียรติยศเหนือพระอัครมเหสีทั้งปวง  ทั้งนี้มีข้อที่น่าสังเกตว่าได้พระราชทานนามพระราชโอรสพระองค์รองที่ประสูติแต่พระนางเธอเสาวภาผ่องศรีว่า "มหาวชิราวุธ" ในขณะที่พระราชโอรสพระองค์ที่ ๓ (นับเรียงพระชนมายุ) กลับได้รับพระราชทานพระนามว่า "บริพัตรสุขุมพันธุ์" ไม่มีคำว่า "มหา" ทั้งที่ทั้งทรงเป็นพระราชโอรสพระองค์โตในพระมเหสีเช่นเดียวกับอีก ๒ พระองค์

แต่เมื่อสมเด็จพระบรมฯ พระองค์ใหญ่เสด็จสวรรคตใน พ.ศ. ๒๔๓๗ สมเด็จพระพันวัสวัสสาฯ ทรงพระโทมนัสแสนสาหัสจนพระอนามัยเสื่อมทรุดต้องเสด็จไปประทับรักษาพระองค์ที่ศรีราชาอันเป็นต้นกำเนิดโรงพยาบาลสมเด็จฯ ณ ศรีราชา  แม้เวลาตามเสด็จประพาสชวาใน พ.ศ. ๒๔๓๙  เมื่อเสด็จถึงเกาะชวาแล้วพระอนามัยก็หาฟื้ขึ้นต้องทรงหยุดประทับรักษาพระองค์เป็นการเฉพาะมิได้ตามเสด็จประพาสที่ต่างๆ จนเสด็จฯ กลับกรุงเทพฯ จึงทรงร่วมกระบวนเสด็จฯ กลับมา 

ถัดจากเสด็จประพาสชวาไม่นานก็ถึงเวลาที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรกซึ่งจำจะต้องมีผู้สำเร็จราชการรักษาพระนคร  ในเวลานั้นจึงได้โปรดสถาปนาพระนางเธอเสาวภาผ่องศรี พระชนนีในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ (รัชกาลที่ ๖) ขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ  ละเมื่อเสด็จฯ กลับจากยุโรปครั้งนั้นแล้วหม่อมเจ้าพูนพิศมัย  ดิศกุล ทรงเล่าว่า ได้โปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนแปลงแบบธรรมเนียมในพระราชสำนักครั้งใหญ่  เริ่มจากโปรดให้เลิกธรรมเนียม "ผัวเดียวหลายเมีย" มาเป็น "ผัวเดียวเมียเดียว"  และทรงยกสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถเป็น The Reaal Queen เหมือนพระราชินีในยุโรป  นอกจกนั้นยังได้ทรงจัดระเบียบการสืบราชสันตติวงศ์ให้เริ่มในสายสมเด็จพระพันปีหลวงเป็นลำดับแรก  ในเรื่องลำดับการสืบราชสันตติวงศ์นี้แม้สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถเองก็มิได้ทรงทราบจนเกิดเรื่องทรงมีเมียแหม่มขึ้นมา  จึงเป็นที่ประจักษ์ชัดว่า ทรงกำหนดให้สายสมเด็จพระพันปีหลวงเป็นสายแรกในการสืบราชสันตติวงศ์

ในเมื่อมีการกำหนดลำดับพระอิสริยศักดิ์พระมเหสีให้สมเด็จพระพันปีหลวงทรงเป็น The Real Queen แล้ว  จึงมีการกำหนดโปเจียมพระบรมวงศ์ฝ่ายในรัชกาลที่ ๕ เป็นลำดับดังนี้
สมเด็จพระพันปีหลวง
สมเด็จพระพันวัสสา
สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี
พระวิมาดาเธอฯ
เมื่อกระทรวงวังเสนอทำลำดับสืบราชสันตติวงศ์ต่อจากรัชกาลที่ ๗ จึงได้จัดลำดับตามโปเจียมดังกล่าว

[giggsmay]

ความเห็นส่วนตัวนะคะ คิดว่าเพราะว่าสมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลศรีมีเจ้าจอมมารดาเป็นพวก บุนนาค รัชกาลที่ 5 อาจจะทรงเข็ดขยาดพวก บุนนาค ตั้งแต่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ที่ทรงสำเร็จราชการแทนเลยไม่อยากให้สายสกุล บุนนาค ขึ้นมามีอำนาจบารมีอีกก็เลยทรงอวยพระอิศริยศแค่นั้นและทรงชดเชยแทนโดยทำศพเจ้าจอมมารดาสำลี อย่างใหญ่ ใหญ่กว่างานศพเจ้าจอมมารดาเปี่ยม เจ้าจอมมารดาใน สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ซะอีก (ความคิดเห็นส่วนตัวนะคะ ผิดถูกอย่างไรช่วยคิดอ่านด้วยนะคะ ขอบคุณคะ)

[NT]

ในเมื่อมีการกำหนดลำดับพระอิสริยศักดิ์พระมเหสีให้สมเด็จพระพันปีหลวงทรงเป็น The Real Queen แล้ว  จึงมีการกำหนดโปเจียมพระบรมวงศ์ฝ่ายในรัชกาลที่ ๕ เป็นลำดับดังนี้
สมเด็จพระพันปีหลวง
สมเด็จพระพันวัสสา
สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี
พระวิมาดาเธอฯ
เมื่อกระทรวงวังเสนอทำลำดับสืบราชสันตติวงศ์ต่อจากรัชกาลที่ ๗ จึงได้จัดลำดับตามโปเจียมดังกล่าว
[/quote]

คุณ V_Mee ครับ ถ้ามีเอกสารทางประวัติศาสตร์ เกี่ยวกับโปเจียมที่เรียงลำดับพระบรมวงศ์ฝ่ายในดังกล่าว รบกวนแลกเปลี่ยนให้ดูหน่อยเป็นวิทยาทานนะครับ ขอบพระคุณอย่างสูง

[V_Mee]

โปเจียมดังว่านั้นไม่พบว่ามีเอกสารประวัติศาสตร์บันทึกไว้หรือไม่  แต่ดูจากการสถาปนามหาสวามินีแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า  ซึ่งสมเด็จพระพันปีหลวงทรงเป็นมหาสวามินีพระองค์แรก  เมื่อสมเด็จพระพันปีหลวงเสด็จสวรรคตแล้วรัชกาลที่ ๖ จึงได้โปรดสถาปนาสมเด็จพระพันวัสสาฯ เป็นมหาสวามินีต่อมา

[V_Mee]

นอกจากเรื่องการสถาปนามหาวสวามินีแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าแล้ว  ยังจำได้ว่าหม่อมเจ้าพูนพิศมัย  ดิศกุล ทรงเล่าไว้ในพระราชวงศ์จักรีว่า เวลาเจ้านายฝ่ายในท่านรอเฝ้าฯ ในท้องพระโรงพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน หรือพระที่นั่งพิมานรัตยา  ท่านก็จะทรงนั่งตามลำดับโปเจียมไม่มีการล้ำกัน  เริ่มจากสมเด็จพระพันวัสสาประับเป็นองค์ต้นแล้วต่อด้วยพระปิตุจฉาเจ้าฯ พระวิมาดาเธอ  แล้วจึงถึงพระมเหสีพระคู่หมั้นในรัชกาลที่ ๖ เรียงลำดับต่อกันมา