ตามหาย่าทวดและประวัตินามสกุล สุเทศ

[เทาชมพู]

ขอบคุณที่แยกเป็นข้อให้เข้าใจง่ายขึ้น  แต่คุณพิมพ์ติดกันไปหมด  ถอดความออกมาได้ดังนี้

1. คุณปูทวดคง สุเทศ เกิด 2424 เสียชีวิต 2488
2.ก่อนที่จะมาเป็นครูใหญ่โรงเรียนวัดสุคันธาวาส จ.สมุทรปราการ คุณปู่ทวดคง สุเทศเคยเป็นครูสอนในโรงเรียนกทม.มาก่อนแต่ไม่ทราบชื่อ
3. คุณย่าทวดเจิม    ใครๆเรียกท่านว่า หม่อมเจิม แต่ไม่ทราบว่า หม่อมห้ามหรือหม่อมเจ้าหรือหม่อมราชวงศ์หรือหม่อมหลวง และไม่ทราบมาจากราชสกุลอะไร
4.คุณย่าทวดเจิม ช่วยพี่สาวของท่านดูแลโรงหนังพัฒนากร
5 บุตรชายของท่านคนหนึ่งชื่อว่า นายสุจิตร สุเทศ  มาทำงานกับย่าทวดด้วยโดยเป็นนักพากษ์ที่โรงหนังพัฒนากรนั่นเอง
5.ลูกชายอีกคนของคุณปู่ทวดคง   เล่าว่าพี่เขยของท่านเคยได้รับตั๋วหนังฟรีที่โรงหนังแห่งนี้ด้วย  และได้ไปดูด้วยแต่ไม่ทราบวันและเวลาที่แน่นอนแต่ประมาณปี2494-95 ขณะนั้นย่าทวดยังมีชีวิตอยู่
6.สันนิษฐานว่า คุณย่าทวดเดิมท่านมีชีวิตเลยพ.ศ. 2500  มาไม่กี่ปีก็เสียชีวิต

คุณไฟสันนิษฐานว่าคุณย่าทวดของคุณเป็นหม่อมเจ้าหญิง ธิดาของหม่อมใหญ่  องค์ใดองค์หนึ่ง  โดยพยายามหาจากรายพระนามว่ามีไม่กี่องค์ที่อายุเลยปี 2500 หรือใกล้2500

7.ย่าทวดใช้ชื่อเล่นในการตั้งเป็นชื่อจริงในทะเบียนบ้าน โดยที่ไม่มีการใส่ฐานันดรอะไรทั้งสิ้น ทำให้ไม่ทราบนามพระราชทานที่แต่จริง ในกรณีเป็นขั้นหม่อมเจ้า
8.คุณไฟอยากหาว่าชื่อจริงของคุณย่าทวดคือชื่อใด  โดยไปเชื่อมโยงกับพระนามหม่อมเจ้าหญิงในราชสกุลเทวกุล ที่ไม่ปรากฎว่าสมรสกับผู้ใด  เพราะไปสงสัยว่าบางท่านโสดและไม่ทราบประวัติที่แน่ชัด อาจจะเป็นคุณย่าทวดของคุณก็ได้

ไม่ทราบว่าท่านอื่นๆในเรือนไทยพอจะให้ความคิดเห็นอย่างใดได้บ้าง   ส่วนดิฉันขอบอกได้แต่ว่า ถ้าคุณย่าทวดของคุณถูกใครๆเรียกว่าหม่อมเจิม   ท่านก็ไม่ใช่หม่อมเจ้าหญิงโดยกำเนิดแน่นอน   เพราะไม่มีใครเรียกหม่อมเจ้าหญิง หม่อมราชวงศ์หญิง หรือหม่อมหลวงหญิงในรัชกาลที่ 5 ว่า "หม่อม"
คำว่า "หม่อม" ในสมัยก่อนที่เรียกสตรี  มีได้ 2 อย่างคือ  เป็นหม่อมหรือภรรยาที่เป็นสามัญชน (หรืออย่างมากก็เชื้อพระวงศ์)ของเจ้านายชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไปจนถึงเจ้าฟ้า กับเป็นเมียน้อยของขุนนางชั้นเจ้าพระยา    

[เทาชมพู]

7.ย่าทวดใช้ชื่อเล่นในการตั้งเป็นชื่อจริงในทะเบียนบ้านที่ผมไปค้นเจอ โดยที่ไม่มีการใส่ฐานันดรอะไรทั้งสิ้น ทำให้ไม่ทราบนามพระราชทานที่แต่จริง ในกรณีเป็นขั้นหม่อมเจ้า

ไม่เข้าใจ  ชื่อเล่นชื่อจริงอะไรกันคะ   
คุณย่าทวดคุณมีชื่อเล่นว่าอะไรนอกจากชื่อ "เจิม"
หรือว่า "เจิม" เป็นชื่อเล่น  ถ้าอย่างนั้นท่านมีชื่อจริงว่าอะไร

[เพ็ญชมพู]

คุณไฟพบทะเบียนบ้านซึ่งมีชื่อย่าทวดเจิม ไม่ทราบว่าระบุชื่อบิดามารดาของคุณย่าทวดหรือไม่

สำหรับคำว่า "หม่อม" ปรกติก็เห็นชาวบ้านใช้เรียก หม่อมหลวง หม่อมราชวงศ์ กันอยู่ (แม้จะไม่ถูกต้องก็ตาม) บางทีอาจใช้เรียก หม่อมเจ้า บ้างก็ได้ 

[เทาชมพู]

สำหรับคำว่า "หม่อม" ปรกติก็เห็นชาวบ้านใช้เรียก หม่อมหลวง หม่อมราชวงศ์ กันอยู่ (แม้จะไม่ถูกต้องก็ตาม) บางทีอาจใช้เรียก หม่อมเจ้า บ้างก็ได้ 

ไม่มีใครเรียกหม่อมเจ้าว่าหม่อมค่ะ  แม้แต่หม่อมเจ้าหญิงที่ลาออกจากฐานันดรศักดิ์  ก็ไม่เรียกว่าหม่อม แต่เรียกว่าท่านหญิง   
ถ้าคุณย่าทวดเจิมเป็นหม่อมเจ้าหญิงมาก่อน  พนักงานโรงหนังพัฒนากรซึ่งเป็นชาวกรุงเทพ ย่อมจะรู้ดีว่าควรเรียกท่านว่าอะไร 

คุณปู่ที่เป็นน้องชายของคุณปู่แท้ๆของคุณไฟ  ทราบหรือเปล่าคะว่าเจ้าของโรงหนังพัฒนากรเป็นใคร

[ไฟ]

คือน้องชายของปู่คนที่ผมสอบถามนั้นเป็นน้องชายต่างมารดาที่ยังมีชีวิตอยู่ คนอื่นๆได้เสียชีวิตลงหมดแล้วครับ และตอนสมัยนั้นท่านยังเล็กมากเท่าที่จำความได้อายุประมาณ 6ขวบ แต่พี่ชายต่างมารดาของท่าน ที่เป็นน้องชายแท้ของปู่ผมท่านอยู่กับย่าทวดตลอดคือทำงานที่เดียวกัน ตามที่ผมได้โพสต์ไว้แล้ว แต่ท่านก็เสียชีวิตไปแล้ว ง่ายๆว่าท่านอยู่กันคนละที่เมื่อปู่ทวดผมมาประจำที่จ.สมุทรปารการ ท่านก็มีภรรยาอีกคนที่นี่ ทำให้ห่างกันไป แต่ที่ท่านจำได้คือเขาเรียกกันว่า หม่อม เจิมอันนี้เป็นคำเรียกของคนสมัยนั้น ซึ่งท่านก็ไม่ทราบได้ว่าประวัติจะเป็นอย่างไร คงด้วยที่เด็กและยังไม่ประสีประสา และท่านว่าปู่ทวดไม่ได้จดบันทึกไว้ว่าภรรยาคนแรกเป็นใครมาจากไหน แต่ด้วยความที่พ่อเดียวกันท่านก็พอจะทราบได้บ้างว่ามีพี่น้องกี่คน ถ้าอย่างที่คุณว่า ในทะเบียนบ้านที่ผมได้มานั้น ผมได้มาไม่นานเนื่องจากขณะนั้นแม่ผมจะต้องการแบ่งที่ดินที่ต่างจังหวัด แต่ที่ผืนนั้นมีชื่อพ่อผมติดอยู่ ที่ดินให้ไปนำชื่อพ่อออกโดยจะต้องไปหาว่าพ่อแม่เขายังนีัชีวิตอยู่หรือไม่ แต่เราทราบดีว่าท่านทั้งสองเสียนานแล้ว ผมจึงต้องไปขอที่เขาคลองสาน จึงได้มา(กว่าจะหามาได้เจ้าหน้าที่เหนื่อยน่าดูหากว่า3ขม. เฉพาะใบมรณะบัตรของปู่ผม)ผมจึงได้เห็นว่าญาติมมีใครบ้าง แต่ที่ใบทะเบียนบ้านระบุแค่ว่าพ่อกับแม่ของปู่ผมชื่ออะไรเท่านั้น ผมไม่ได้สืบไปว่าคนรุ่นก่อนๆมีใครบ้างครับ น่าเสียดายมาๆ(ขณะนั้นรีบด้วย) แต่กะว่าจะเข้าไปหาเหมือนกันนะครับ ผมรับราชการเช่นกันอยู่แถวสาทรใกล้ๆนี่เอง อาจจะไม่ค่อยเก่งพิมพ์เท่าที่ควร และคิดว่าท่านที่เข้ามาท่านใดพอจะหาประวัติโรงหนังพัฒนากรในสมัยนั้นได้อย่างไรดีครับ หรือว่าไปสืบแถวนั้นดี คนเก่าๆน่าจะมีข้อมูล

[เทาชมพู]

ทะเบียนบ้านของคุณปู่ทวดคง น่าจะมีชื่อภรรยาคือคุณย่าทวดเจิม  และชื่อบิดามารดาของท่าน
ถ้าสามารถหาทะเบียนบ้านที่ระบุชื่อบิดามารดาของคุณย่าทวดเจิมได้  ก็คงจะได้คำตอบว่าท่านมาจากสกุลไหน
อีกแห่งที่ดิฉันนึกได้คือ ไปค้นข้อมูลทะเบียนราษฎร์ ค่ะ

เรื่องโรงหนังพัฒนากร พบในกูเกิ้ลสั้นๆตามนี้
หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร คือ ผู้ที่ได้รับโรงหนังพัฒนากร เป็นมรดกสืบมาจากท่านแม่ของท่าน(ม.จ.อัปสรสมาน เทวกุล) เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๒ และได้ให้หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร ทรงเป็นผู้ออกแบบ และควบคุมก่อสร้างขึ้นมาใหม่แทนโรงหนังพัฒนากรหลังเดิมที่ทรุดโทรมมาก และผู้เช่ารายเดิมได้หมดสัญญาเช่าลง และหม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ได้ทรงบริหารกิจการโรงหนังพัฒนากร และโอเดียนด้วยพระองค์เองอยู่ระยะหนึ่ง

[ไฟ]

ขอบคุณครับสำหรับทุกๆคำตอบที่ทำให้ผมพอจะได้เค้าลางบ้าง ไว้ถ้าผมได้ข้อมูลยังไงมาจะมาเผยแพร่อีกทีครับ แต่กรณีหาต้นตระกูล สุเทศนี่เราไปข้อดูหรือสืบค้นที่สำนักงานเขตได้เช่นกันใช่ไหมครับ และเขาน่าจะเก็บใส่แฟ้มไว้ตั้งแต่แรกจนถึงปัจจุบันไหมครับ

[เทาชมพู]

ไม่มีความรู้เกี่ยวกับการทำงานของกรมการปกครองเลยค่ะ   ท่านผู้ใดทราบกรุณาช่วยคุณไฟด้วย

[ไฟ]

ลองไปที่สำนักงานเขตธนบุรีมาครับ โดยให้เจ้าหน้าที่หาจากทะเบียนบ้านปี2499 ซึ่งเก่าสุดและที่สำนักงานเขตฯได้เก็บไว้ถึงแค่นี้ ผลออกมาว่าไม่เจอหมายถึง ไม่เจอพ่อกับแม่ของคุณย่าทวดว่าเป็นใคร ถ้ายังเก็บปีเก่ากว่านี้น่าจะทราบ ถึงตอนนี้ เจ้าหน้าที่ถามว่า ดูได้จากใบมรณะบัตร แต่เราไม่ทราบวันและเวลาเสียชีวิต รวมถึงเสียชีวิตที่ไหน ถ้าทราบเขาว่าจะง่ายขึ้น ท่านใดในบอร์ดที่ทราบว่า ถ้าจะหาใบมรณะบัตรหรือการบันทึกของเจ้าหน้าที่ที่ได้บันทึกไว้ จะหาได้ที่หน่วยงานใดดี ถ้าจะให้หาทั้ง 50 เขตเลยคงเหนื่อยน่าดู ขอคำแนะนำด้วยครับ ขอบคุณครับ และถ้าจะหาใบแจ้งจดทะเบียนนามสกุลของเราจะหาได้ที่หน่วยงานใดดีครับ

[CVT]

เคยมีประสบการณ์ให้เพื่อนที่เป็นข้าราชการกระทรวงมหาดไทย ไปลองหาจ้อมูลจากศูนย์ทะเบียน
ได้คำตอบว่าเอกสารที่เก็บในฐานข้อมูลมีเท่าที่ยังหาเอกสารได้ แล้วนำไปเก็บในฐานข้อมูล
ข้อมูลการจดนามสกุลรุ่นที่ขอพร้อมๆกับ พ.ร.บ.นามสกุลจึงไม่มีครับ

[ciri]

พอดีผมถามคนนึงเคยอยู่โรงหนังพัฒนากร ช่วงก่อนปี 2500
เขาบอกว่าไม่มีนะครับ หม่อมเจ้าหญิงที่มาประทับอยู่ เพราะนอกจากเป็นโรงหนังแล้ว ด้านหลัง
ยังเป็นตำหนักประทับของหม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์
วังนี้ เคร่งขนบธรรมเนียมตามแบบแผนครับ ไม่มีการออกพระนามผิดๆ แน่นอน
ทั้งวังมีหม่อมเจ้าหญิงองค์เดียวคือ หม่อมเจ้าหญิงจีริกา ซึ่งเป็นชายาและทรงเป็นขนิษฐาต่างพระมารดา
ของหม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ด้วย

[เทาชมพู]

เวลาผ่านมานานมากแล้ว หลักฐานอะไรต่ออะไรก็ไม่เหลือไว้อีก   เราก็คงทราบแต่เพียงว่า คุณย่าทวดเจิมมีความเกี่ยวข้องกับเจ้าของโรงหนังของพัฒนากรอยู่    ลูกๆของท่านก็ได้ทำงานที่นี่
แต่จะเกี่ยวข้องในฐานะญาติ หรือคนรู้จักเก่าแก่ ก็ยังคลุมเครืออยู่   
คำเรียกท่านว่า "หม่อม" หมายถึงอะไรก็ยังไม่ทราบแน่อีกเหมือนกัน   จะว่าท่านเป็นเจ้ามาก่อนก็ยังไม่มีหลักฐานชี้ชัดไปในทางนั้น

มีคำถามอีกข้อหนึ่งซึ่งยังไม่ใช่คำตอบ  แต่เผอิญนึกได้  ว่าเป็นไปได้ไหมว่าคนเขาเรียกท่านว่า "หม่อม" เพราะท่านเคยเป็นหม่อมของหม่อมเจ้าชายองค์ใดองค์หนึ่งในวัง  ก่อนจะมาสมรสกับคุณปู่ทวดของเจ้าของกระทู้

[han_bing]

ส่วนตัวเห็นด้วยกับความคิดเห็นของอาจารย์เทาชมพู ท่านอาจจะเป็นหม่อมห้ามมาก่อนก็ได้