โครงกระดูกในตู้ โดยคึกฤทธิ์ : ข้อเท็จจริงจากการชันสูตร

[NAVARAT.C]

ทำไมพระองค์เจ้าปรีดาจึงได้สมบัติสำคัญคือวังวรจักร

กรมขุนวรจักรท่านมีโอรสธิดาอยู่แล้ว ๔ องค์ก่อนหม่อมเจ้าเมาฬี ธิดาองค์ใหญ่ของหม่อมย่าของผู้เขียนจะเกิด ระหว่างโอรสธิดาทั้ง ๗ ของหม่อมย่า  ก็มีหม่อมเจ้าองค์อื่นๆต่างๆมารดาคั่นอยู่สลับกันไปมาตลอด แล้วก็ยังมีโอรสธิดาเล็กๆอีกมาก เฉพาะที่ประสูติในปีที่ใกล้สิ้นพระชนม์รวมแล้วก็ตั้ง ๑๓ องค์   

เมื่อสิ้นกรมขุนวรจักรฯ วังท่านก็ตกอยู่กับพระองค์เจ้าปรีดาองค์เดียว แสดงว่าพระองค์เจ้าปรีดาอยู่ในฐานะโอรสองค์ใหญ่ และเป็นผู้ที่สำคัญที่สุดในวังนี้   ม.จ.อเนกและม.จ.ดำรง เป็นน้องชายร่วมมารดากับพระองค์เจ้าปรีดา ตอนเสด็จพ่อสิ้นพระชนม์  ม.จ.อเนกเพิ่งจะ ๑๘ ม.จ. ดำรงเพิ่ง ๑๖ พี่ชายจึงปลูกเรือน(ตำหนัก)ให้อยู่ เรือนของม.จ.ดำรงและม.จ.อเนกที่ขวางถนนวรจักร  เป็นเรือนแยกออกไปจากรั้ววัง สอดคล้องตามข้อมูลของคุณหนุ่มสยาม

[NAVARAT.C]

เหตุการณ์เรื่องริบราชบาตร แสดงว่าหม่อมย่ามีเรือนอยู่ต่างหากกับลูกสาวองค์รองๆแบบฐานะไม่สู้ดีนัก เพราะลูกสาวองค์โตก็ส่งไปพึ่งใบบุญเจ้านายในวังหลวง ลูกชายม.จ.ชายจำรูญก็ออกไปพึ่งใบบุญเจ้านายวังบูรพา  ก่อนหน้านั้นแล้ว

เมื่อเกิดเรื่องริบราชบาตร จะเห็นว่าหม่อมย่ามิได้ไปขอความช่วยเหลือจากพระองค์เจ้าปรีดา ให้ช่วยดูแลพระองค์เจ้าคำรบ ทั้งๆวังกรมขุนวรจักรก็อยู่ด้วยดีไม่โดนอะไร  แต่กลับทิ้งลูกชายตัวเล็กๆไว้ตามลำพัง แล้วต้องระเห็จไปอยู่กับยายที่แสนลำบากยากจน แสดงถึงความห่างเหินแห้งน้ำใจของคนในตระกูลอย่างเห็นได้ชัด
ถ้าแม่เลี้ยงเป็นหม่อมใหญ่ของพ่อ พระองค์เจ้าปรีดาน่าจะเกรงใจบ้าง แต่ถ้าเป็นหม่อมรองๆ ลูกสาวไปทำเรื่องเสียหายให้กับวงศ์ตระกูล พระองค์เจ้าปรีดาท่านก็อาจจะไม่อินังขังขอบเท่าไหร่

หม่อมย่าของม.ร.ว.คึกฤทธิ์จะเป็นหม่อมใหญ่จริงๆก็ได้ หากว่าหม่อมที่เป็นแม่ของพระองค์เจ้าปรีดาและม.จ.น้องๆท่านมีอันเป็นไปก่อนหน้าแล้ว   แต่หากวิเคราะห์จากการให้มรดก   หม่อมแม่ของพระองค์เจ้าปรีดาไม่ใช่เมียรองแน่นอน หม่อมย่าต่างหากที่เป็นรอง เสด็จพ่อเลยปลูกเรือนให้อยู่ต่างหาก   เหมือนเจ้าคุณพ่อของแม่พลอยปลูกเรือนให้แม่ของพลอยอยู่ต่างหากแยกไปจากตึกใหญ่ของท่าน พอเจ้าคุณพ่อสิ้น สมบัติทั้งหมดตกอยู่กับคุณอุ่น ลูกสาวคนโตที่เกิดจากคุณหญิง(ที่หย่ากับเจ้าคุณพ่อ) แต่เพียงผู้เดียว ยังไงยังงั้น

[NAVARAT.C]

ขณะนั้น วังวรจักรมีหม่อมเจ้าชายหญิงที่ยังอยู่กันอย่างคึกคัก ทั้งนายทั้งบ่าวรวมกันแล้วน่าจะเกินร้อยชีวิต   บุคคลเหล่านี้เป็นตัวละครที่ไม่ปรากฏเลยในตอนริบราชบาตร   
หลังจากที่คนของหลวงมาเกาะตัวหม่อมย่าไป ท่านผู้เขียนให้ภาพเหมือนกับว่าทั้งวังเหลือแต่ท่านพ่อนั่งร้องไห้กระซิกๆอยู่คนเดียวโฮมอโลน หม่อมเจ้าอีกหลายสิบไม่ทราบว่าไปไหน ตำหนักเจ้าพี่ก็อยู่ใกล้ๆกันก็ตั้งหลายองค์ ช่างกระไรเลยไม่อยากรู้อยากเห็นไปด้อมๆมองๆบ้างเลยหรือ  นี่ถ้าหม่อมยายไม่มาเอาท่านคำรบไปเลี้ยงให้ขายพุทราประทังชีพ สงสัยจะอดตาย ประเทศไทยจะขาดปราชญ์ไปอย่างน้อยก็สองคน

ส่วนพระองค์เจ้าปรีดาโผล่มานิดเดียวในอีกตอนหนึ่งว่าวังวรจักรตกกับท่าน   พอท่านสิ้นน้องๆก็ได้มรดกไปแบ่งกัน เท่านั้นเอง

[เทาชมพู]

มาดูการสำรวจสำมะโนครัว พ.ศ. ๒๔๒๖ กันสักหน่อย ระบุว่า

หม่อมเจ้าเอนก อยู่วังกรมขุนวรจักร
หม่อมเจ้าดำรงค์      "
หม่อมเจ้าสอาด       "
หม่อมเจ้าเสพยบัณฑิต "
หม่อมเจ้ากรรมสิทธิ์    "
หม่อมเจ้าประพฤษดี    "
หม่อมเจ้าอาจ  อยู่บ้านเจ้าคันทรง
หม่อมเจ้าจำรูญ อยู่วังบูรพา
หม่อมเจ้าสฤดิ อยู่พระราชวังเดิม
หม่อมเจ้าสดับดี อยู่วังกรมขุนบดินทรไพศาลโสภณ
หม่อมเจ้าทินวุธ อยู่วังพระองค์เจ้าจิตรเจริญ
หม่อมเจ้าอัทธยา อยู่ริมวัดมหรรณ

ท่านชายเหล่านี้อยู่ในราชสกุลปราโมช  เป็นพระโอรสกรมขุนวรจักรฯทั้งหมด  
ส่วนใหญ่เป็นท่านลุงของม.ร.ว.คึกฤทธิ์   มีเพียงม.จ.ประพฤติ  ม.จ. อาจ  ม.จ.สดับดี เท่านั้นเป็นท่านอา นอกนั้นเป็นพี่ชายคนละแม่กับพระองค์เจ้าคำรบ
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์เห็นทีจะไม่รู้จักท่านลุงท่านอาเหล่านี้  จึงเอ่ยไว้รวมๆว่า เสด็จปู่ของท่านมีพระโอรสธิดาอีกหลายองค์เกิดจากหม่อมอื่นๆ   และท่านมีท่านอาคนเดียวชื่อม.จ.เล็ก  ความจริงม.ร.ว.คึกฤทธิ์มีท่านอา 13 องค์

หม่อมเจ้าหลายองค์ยังอาศัยอยู่ในวังวรจักรเมื่อพ.ศ. 2426  ย้อนหลังไป 4 ปีเมื่อพ.ศ. 2422 เกิดเหตุการณ์ที่เรียกว่าริบราชบาตร   เหตุไฉนเด็กน้อยอย่างพระองค์เจ้าคำรบจึงถูกทิ้งให้ร้องไห้อยู่คนเดียวในเรือนหม่อมแม่ตั้งแต่กลางคืนจนยันเพล    เจ้าพี่ทั้งหลายที่มีตำหนักอยู่ใกล้ๆ ไม่ได้ยินเสียงบ้างหรือไร  
การสำรวจสำมะโนครัว แสดงว่าในปี 2426  สี่ปีต่อมาหลังเกิดเหตุ     เจ้านายในวังวรจักรยังอยู่ในวังในตำหนักของท่านกันเป็นปกติ   ไม่ได้ถูกริบราชบาตรแต่อย่างใด   แม้แต่หม่อมย่าเมื่อพ้นโทษจากในวังหลวงก็กลับมาที่อยู่อาศัยของท่านตามเดิม   บ้านไม่ได้ถูกริบเข้าหลวง

คงเป็นคำตอบให้คุณหนุ่มสยามได้แล้วมั้งคะ ว่าริบราชบาตรนั้น จริงๆแล้วไม่ใช่ริบราชบาตร    เป็นอะไรอีกอย่างหนึ่งที่คุณนวรัตนจะต้องมาอธิบายต่อไป 

[siamese]

มาดูการสำรวจสำมะโนครัว พ.ศ. ๒๔๒๖ กันสักหน่อย ระบุว่า

หม่อมเจ้าเอนก อยู่วังกรมขุนวรจักร
หม่อมเจ้าดำรงค์      "
หม่อมเจ้าสอาด       "
หม่อมเจ้าเสพยบัณฑิต "
หม่อมเจ้ากรรมสิทธิ์    "
หม่อมเจ้าประพฤษดี    "
หม่อมเจ้าอาจ  อยู่บ้านเจ้าคันทรง
หม่อมเจ้าจำรูญ อยู่วังบูรพา
หม่อมเจ้าสฤดิ อยู่พระราชวังเดิม
หม่อมเจ้าสดับดี อยู่วังกรมขุนบดินทรไพศาลโสภณ
หม่อมเจ้าทินวุธ อยู่วังพระองค์เจ้าจิตรเจริญ
หม่อมเจ้าอัทธยา อยู่ริมวัดมหรรณ

คงเป็นคำตอบให้คุณหนุ่มสยามได้แล้วมั้งคะ ว่าริบราชบาตรนั้น จริงๆแล้วไม่ใช่ริบราชบาตร    เป็นอะไรอีกอย่างหนึ่งที่คุณนวรัตนจะต้องมาอธิบายต่อไป 

หรือว่ามีปัญหาความกันเรื่องมรดก ความขัดแย้งในตระกูล 

[NAVARAT.C]

คงเป็นคำตอบให้คุณหนุ่มสยามได้แล้วมั้งคะ ว่าริบราชบาตรนั้น จริงๆแล้วไม่ใช่ริบราชบาตร    เป็นอะไรอีกอย่างหนึ่งที่คุณนวรัตนจะต้องมาอธิบายต่อไป  

หนักแล้ว อัตโน

[NAVARAT.C]

หรือว่ามีปัญหาความกันเรื่องมรดก ความขัดแย้งในตระกูล  ฮืม

พ่อหนุ่มรัตนะสยามเอ๋ย นั่นน่ะ โครงกระดูกในตู้ของจริง ไม่มีใครเขาเอาออกมาโชว์กันดอก ที่เอาออกมาอวดกันเนี่ย ก็กระดูกเลี่ยมทองท้าง  น้านนน

[siamese]

ยังพบว่า ในวังวรจักรนั้น ของพระองค์เจ้าปรีดา ยังปรากฎ

"นายกวด (เล่าปี่) ตำแหน่งหุ้มแพร" อาศัยบ้านในวังพระองค์เจ้าปรีดา

แสดงว่าในรั้ววัง มีการปลูกเรือนไว้หลายหลังให้ข้าราชการพำนักอยู่

[NAVARAT.C]

นั่นซี

ที่ผู้เขียนเล่าว่าหม่อมยายของพระองค์เจ้าคำรบลำบากยากจนอยู่กับบ่าวสองคนนี่ก็แปลก ลูกชายหญิงไปไหนหมด   คนแก่สมัยรัชกาลที่ ๕ เขาอยู่กับลูกหลานกันทั้งนั้น นี่ท่านเป็นเชื้อพระวงศ์ แม้ไม่ใช่เจ้า กรมวังก็คงสอดส่องดูแล  
แล้วทำไมลูกสาวซึ่งเป็นหม่อมใหญ่ของกรมขุนวรจักร(ถ้าจริง) จึงไม่รับแม่มาอยู่ด้วย  เรื่องอะไรทิ้งแม่ไว้กับบ่าวคนเดียว กินอยู่อดๆอยากๆกัน เอาแม่แก่ๆมาเลี้ยงสักคนจะเป็นไรไป ทีเล่าปี่ยังอยู่ได้
 
ส่วนพระองค์เจ้าปรีดากับหม่อมย่า เห็นทีจะไม่ถูกกัน   อาจจะตัดเป็นตัดตายกันตั้งแต่กรมขุนวรจักรสิ้นพระชนม์  จึงไม่มีการช่วยเหลือเกื้อกูลกันเลย จนพระองค์เจ้าปรีดาสิ้นพระชนม์ ไม่มีโอรสธิดา(สงสัยจะไม่มีหม่อมด้วย)  สมบัติจึงตกกับน้องๆอีกจำนวนมากที้ตกลงกันไม่ได้  กรมวังคงเข้าแทรกแซงโดยเสนอให้หลวงรับซื้อไว้ แล้วเอาเงินมาเฉลี่ยกัน

[siamese]

ข้างวังกรมขุนวรจักร ของพระองค์เจ้าปรีดา

มรว. อังกาบ ปลูกเรือนปั้นหยา

มรว. จีบ ปลูกเรือนแตะ

มรว. ชื่น ปลูกเรือนฝากระดาน

ปลูกเรือนข้าง ๆ วัง

[NAVARAT.C]

^
มาจากไหน อ้างอิงหน่อยเธอะ

[siamese]

^
มาจากไหน อ้างอิงหน่อยเธอะ

สำมะโนประชากรเช่นกันครับ 

มีนี้มาดูเรือนหรือบ้าน ที่กล่าวว่าไปพักอยู่ด้วยความลำบาก ไปปีนต้นไม้ กระเดียดของไปขายที่บ่อน และวังอยู่บริเวณริมวัดราชนัดดาราม บริเวณที่เป็นศาลาเฉลิมไทย (ปัจจุบันลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์) เลยนำภาพมาให้ชมว่าบ้านเมืองก่อนตัดถนนราชดำเนินเชิงสะพานผ่านฟ้า เป็นแบบนี้

[NAVARAT.C]

จุ๊ ๆ ๆ เสียดายรูปสวยๆ ไปขีดซะเปรอะไปหมด
ตาผมก็ไม่ค่อยจะดี แล้วในรูปมีต้นพุทราหรือไม่เล่า พ่อหนุ่ม

[เทาชมพู]

อยากรู้อีกอย่างว่าโรงบ่อน และ/หรือ โรงหวย ใกล้ๆวัดราชนัดดา มีบ้างไหมคะ
เด็กอายุ 8 ขวบคงไม่กระเดียดกระจาดพุทราไปขายไกลจากบ้าน ในตอนมืดค่ำ    หม่อมยายน่าจะเป็นห่วง

ข้างวังกรมขุนวรจักร ของพระองค์เจ้าปรีดา
มรว. อังกาบ ปลูกเรือนปั้นหยา
มรว. จีบ ปลูกเรือนแตะ
มรว. ชื่น ปลูกเรือนฝากระดาน
ปลูกเรือนข้าง ๆ วัง

 
ม.ร.ว. ทั้งสามเป็นใครกันหนอ  ลูกหม่อมเจ้าในราชสกุลปราโมชเป็นแน่   ปลูกเรือนด้วยฐานะที่แตกต่างกัน   ถ้าเป็นลูกของพระองค์เจ้าปรีดา เหตุใดมรดกถึงไปตกอยู่กับน้องๆ

[เทาชมพู]

ภาพของวังวรจักรเมื่อเกิดเหตุริบราชบาตร  เป็นภาพที่แตกต่างกันอยู่มาก     ในหนังสือ "โครงกระดูกในตู้" ให้ภาพวังวรจักรที่โดดเดี่ยวมีตำหนัก 1 หลังที่อยู่อาศัยของหม่อมย่าของม.ร.ว.คึกฤทธิ์   อยู่กับลูกสาวที่ยังไม่ได้ออกเรือน   มีลูกชายคนเล็กอยู่ด้วยอีกคน พร้อมบ่าวไพร่ ซึ่งก็คงไม่กี่คน        เมื่อเกิดเหตุสุดวิสัยขึ้นจึงกลายเป็นบ้านแตกสาแหรกขาด   เจ้าของและลูกๆแพแตกแยกย้ายกันไป ไม่มีใครช่วยเหลือ

แต่วังวรจักรที่คุณ NAVARAT.C นำเสนอ ตามมาด้วยสำมะโนครัวของคุณ Siamese  เป็นวังขนาดใหญ่ประกอบด้วยตำหนักของพระโอรสหลายองค์ของเจ้าของวัง   ปลูกเรือนอยู่กับครอบครัวภายในเขตวัง  นับเป็นสิบตำหนัก   
นอกจากเจ้านายชั้นหม่อมเจ้า  ก็ยังมีข้าราชบริพารในวังปลูกเรือนอยู่อีกในเขตเดียวกัน ลองมีนายจำนวนมากขนาดนี้ละก็  ก็เชื่อได้ว่าต้องมีบ่าวไพร่รวมกันอยู่หลายเท่าตัว  เรียกว่าเป็นเรือนหลายสิบหลัง  แออัดกันในพื้นที่ทีเดียว
น่าแปลกที่บุคคลเหล่านี้ไม่มีบทบาทในหนังสือโครงกระดูกในตู้เลย   ราวกับไม่ได้อยู่ในพื้นที่เดียวกัน