คาสิโนวังหน้า

[เพ็ญชมพู]

สงสัยอะไรหรือคะ?

สงสัยว่าทำไมท่านยกเว้นให้เล่นได้ใน ๒ เทศกาลนี้ ห้ามทั้งทีน่าจะห้ามเด็ดขาด

 

[เทาชมพู]

เคยได้ยินสำนวนโบราณว่า "ปล่อยผี" บ้างไหม?
ท่านก็ปล่อยให้หายใจมั่งน่ะซีคะ      ก็รู้ๆกันว่าคนไทยกับการพนันแยกกันยาก  เข้มงวดมากไปก็คงลักลอบกันอีกจนได้

[เทาชมพู]

กำตัด  มีคำอธิบายที่อินทรเนตรบอกไว้สั้นๆ ว่า เล่นเหมือนกับถั่วผิดกันแต่วิธีแทง,  การพนันชนิดหนึ่ง ลักษณะเหมือนกำถั่ว ใช้กำเบี้ย ต่างคนต่างถือแต้ม ไม่มีเจ้ามือ กำแล้วจะเติมหรือชักออกก็ได้

ส่วนการเล่นแปดเก้า  มีวิกิอธิบายไว้ยาวมาก  ขอตัดมาเพียงสั้นๆ  ไม่งั้นเรือนไทยจะกลายเป็นคู่มืออธิบายวิธีเล่นการพนันต้องห้ามไป

แปดเก้า เป็นชื่อการพนันประเภทหนึ่งในประเทศไทย จัดเป็นการพนันลำดับที่ 5 ในบัญชี ก (ห้ามเด็ดขาด) ท้ายพระราชบัญญัติการพนัน พุทธศักราช 2478 บางทีเรียก "หมูต้ม" โดยถ้าเล่นด้วยไพ่จะเรียก "ไพ่แปดเก้า"หรือ "ไพ่ป๊อกแปดเก้า" หรือ "ป๊อกแปดป๊อกเก้า"

อุปกรณ์การเล่น ประกอบด้วย ไพ่สามสิบสองใบ ทำจากไม้งาหรือกระดูกเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าแบน ๆ แต่ละใบกว้างประมาณหนึ่งนิ้ว และยาวประมาณสามนิ้ว อย่างไรก็ดี ไพ่ทีทำจากไม้หรือกระดูกนี้มักเล่นกันแต่ในหมู่คนจีนเพราะหายาก ส่วนคนไทยมักใช้ไพ่ป๊อกแทน อนึ่ง ในการเล่นบางทีก็ใช้ลูกเต๋าด้วย

ผู้เล่นแต่ละครา มักมีสี่คน ประกอบด้วย เจ้ามือหนึ่งคน และผู้เล่นอื่นอีกสามคน แต่บางทีอาจเล่นกันด้วยจำนวนผู้เล่นอื่นและไม่มีเจ้ามือก็ได้

[เทาชมพู]

  เรื่องการพนันทรงผ่อนผันให้บ้างอย่างที่บรรยายไว้ข้างบนนี้  แต่เรื่องที่ทรงเข้มงวดกวดขัน คือคนนอกที่เข้ามาเป็นสายใยชักจูงให้คนในพลอยเสียคนไปด้วย    เรื่องนี้แม้ว่าหม่อมหุ่นหม่อมนวมเป็นคนใน  แต่ก็มีคอนเนคชั่นกับคนนอกคือแม่ดวงแก้ว   แล้วยังโยงถึงสาเหตุคือบ่อนการพนัน    ความเสียหายก็ไปตกกับชาววังอื่นๆ   
  เรื่องนี้ไม่ทรงผ่อนผันให้  ถึงกับออกมาเป็นคำห้ามเด็ดขาดอย่างข้อความในประกาศนี้

   อนึ่ง มีพระราชบัญญัติห้ามมิให้คนนอกพระบวรราชวังเข้ามาคบหากันกับคนในพระบวรราชวัง  ห้ามมิให้เจ้าจอมหม่อมพนักงาน ท้าวนางจ่าโขลนผู้ใหญ่ผู้น้อย  แลข้าหลวงพระองค์เจ้าหม่อมเจ้าข้าทาสทั้งปวงทั้งปวงซึ่งอยู่ในพระบวรราชวังคบหาคนนอกพระบวรราชวังแลบุตรภรรยา    ข้าทาสลูกหนี้หลบหนีเจ้าหนี้สามีนายเงินเข้ามาไว้หลับนอนค้างวันค้างคืน  แอบแฝงคิดการประทุษร้ายต่างๆให้เคืองใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท  ถ้าผู้ใดมิกระทำตามพระราชบัญญัติห้าปรามทั้งนี้  ยังคบหาคนนอกพระบวรราชวังเข้ามาไว้นอนค้างวันค้างคืน  จะเอาตัวเจ้าของเรือนผู้คบหาไว้ลงโทษโดยพระราชบัญญัติจงหนัก

[เทาชมพู]

  พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯคงจะเล็งเห็นว่า เรื่องนี้เกิดจากความไร้ระเบียบในพระบวรราชวังที่เพิ่งจะฟื้นฟูเป็นสถานที่สำคัญได้ไม่นานนัก    จึงต้องทรงจัดระเบียบเสียใหม่   ให้ทำบัญชีรายชื่อผู้อยู่อาศัยตามตำหนักต่างๆให้รัดกุม  ว่ามีใครบ้าง   พูดอีกทีคือทำสำมะโนครัวชาววังหน้าให้เรียบร้อย  จะได้รู้ว่าแต่ละตำหนักแต่ละเรือน มีญาติพี่น้องเจ้าของตำหนักหรือเรือนอยู่กันกี่คน  ข้าทาสบริวารกี่คน    แล้วไปยื่นบัญชีรายชื่อให้ท้าวสัตยานุรักษ์
  พอได้รับบัญชี คุณท้าวก็ไม่ได้เอาบัญชีเก็บไว้เฉยๆ  แต่ต้องไปตรวจสอบตามตำหนักและเรือนต่างๆว่าตรงกับที่แจ้งมาหรือไม่   และยังต้องสอดส่องดูแลด้วยว่า  มีคนภายนอกแอบแฝงปะปนอยู่บ้างหรือไม่      เพราะการทำบัญชีแบบนี้จะทำให้เกิดความรัดกุมว่าในแต่ละหลังคาเรือนมีใครอาศัยอยู่  มีหน้าที่อะไรในนั้น     ถ้าไปเจอแม่คนนี้อาศัยอยู่เรือนนั้นโดยไม่ได้เป็นพี่น้อง ไม่มีหน้าที่การงาน  ก็จะได้รู้ว่าเจ้าของตำหนักหรือเรือนนั้นทำผิดระเบียบวังหน้า  ต้องโทษหนักตามที่ทรงประกาศไว้

 อนึ่งคนซึ่งอยู่ในบวรราชวังทุกวันนี้  คนเก่าคนใหม่ระคนกันอยู่โดยมาก  หาทรงทราบว่าจะเป็นคนดีคนชั่วประการใดไม่  ให้ท้าวสัตยานุรักษ์เรียกเอาบาญชีจำนวนคนซึ่งอยู่ในตำหนักพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า แลเรือนเจ้าจอม หม่อมพนักงาน ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยจงทุกเรือน  แล้วให้ข้าหลวงผู้ใหญ่ผู้น้อยในพระตำหนักพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า แลเจ้าจอม หม่อมพนักงาน ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อย  เจ้าของตำหนักเจ้าของเรือน  ทำบาญชีญาติพี่น้องผู้คนข้าทาสเข้ามาอยู่ด้วย  ผู้ซึ่งทำราชการในพระบวรราชวังจะเป็นตำหนักกี่คน  เรือนหนึ่งกี่คน  มายื่นกับท้าวสัตยานุรักษ์ให้สิ้นเชิง 
ท้าวสัตยานุรักษ์ได้บาญชีเสร็จแล้วท้าวสัตยานุรักษ์ได้ตรวจดูผู้คน  ว่าผู้ใดที่นอกจากเจ้านายที่ยื่นบาญชีจะมาแอบแฝงอยู่สักกี่คนจะได้รู้  ถ้าเจ้านายได้ยื่นบาญชีแล้ว แลข้าทาสได้ใช้สอยในพระบวรราชวังนั้น  เจ้านายให้ไปทำการนอกพระบวรราชวังก็ดี  แลทาสจะส่งเงินไปก็ดี  ให้เจ้านายหักบาญชีซึ่งยื่นไว้ตามเดิมนั้นลง  ถ้าเจ้านายจะเอาข้าคนซึ่งอยู่นอกพระบวรราชวัง  แลช่วยทาสขึ้นใหม่จะเอาเข้ามาไว้ใช้สอยในพระบวรราชวังให้มากขึ้นไปกว่าแต่ก่อน  ก็ให้ไปบอกศาลาบอกบาญชีเดิมยื่นนั้นตามจำนวนคน  ซึ่งได้ใช้สอยประจำอยู่ในพระบวรราชวัง

[เทาชมพู]

    แม้แต่ญาติสนิทมิตรสหายของชาววังหน้าจะเข้าไปเยี่ยมคนข้างในวัง    ถ้าไปกลับในวันเดียวก็ไม่มีปัญหาอะไร   แต่ถ้าต้องค้างคืน  ทางวังก็เข้มงวดกวดขันถึงขั้นเจ้าของเรือนต้องแจ้งท้าวสัตยานุรักษ์และจ่าศาลาให้รู้ว่ามีใครมาค้างด้วยบ้าง     เมื่อลากลับไป ก็ต้องไปแจ้งอีกครั้งหนึ่งว่าออกไปแล้ว

   อนึ่ง ผู้ใหญ่ผู้น้อยซึ่งทำราชการอยู่ในพระบวรราชวังจะมีญาติพี่น้อง  แลสมัครพรรคพวกอุปการะกันมาแต่ก่อน แต่อยู่นอกพระบวรราชวัง  จะเข้าไปเยี่ยมเยียนสู่หาพยาบาลไข้เจ็บแก่กัน  ควรจะค้างวันค้างคืนอยู่ตำหนักอยู่เรือนใดในพระบวรราชวัง  ก็ให้ข้าหลวงผู้ใหญ่ในตำหนักพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า แลข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยเจ้าของเรือนไปแจ้งกับท้าวสัตยานุรักษ์แลจ่าศาลาให้รู้ก่อน  จึงให้อยู่แรมวันแรมคืน  เมื่อจะกลับไปจากพระบวรราชวัง  ก็ให้ไปแจ้งกับท้าวสัตยานุรกษ์จ่าศาลาให้รู้ด้วย

[เทาชมพู]

   ให้กรมวังเขียนพระราชบัญญัติ ส่งให้ท้าวสัตยานุรักษ์ประกาศข้าทูลละอองธุลีพระบาทฝ่ายในให้รู้จงทั่วกัน  อย่าให้ผู้ใดกระทำความผิดจากพระราชบัญญัติห้ามปรามนี้เป็นอันขาด  ถ้ามิฟัง  จับได้ รับเป็นสัจ ให้ลงโทษเป็นตะพุ่นหญ้าม้าตามพระราชบัญญัติ ๆ ให้ไว้ ณ วันอังคารขึ้น ๒ ค่ำ เดือน ๘ อุตราสารท ปีฉลูเบญจศก

   ตอนท้ายประกาศนี้คือบทลงโทษ    คือถ้าใครไม่ฟัง ยังทำผิดตามนี้อยู่อีก  ก็มิได้ทรงเฆี่ยนตีหรือจำขัง   แต่ส่งไปเป็นตะพุ่นหญ้าม้า คือทำหน้าที่เกี่ยวหญ้ามาให้ม้ากิน   
   พวกตะพุ่นหญ้ามีทั้งตะพุ่นหญ้าช้างและตะพุ่นหญ้าม้า   เป็นหน้าที่ที่ถือกันว่าต่ำสุดของราชการ   

    ในกฎหมายโบราณมีบทลงโทษผู้ทำผิดอาญาหลวงให้ไปเป็นตะพุ่นหญ้า    มักจะเป็นขุนนางข้าราชการที่ทำผิดหน้าที่อย่างใดอย่างหนึ่ง  แต่ไม่หนักถึงประหาร   การไปทำหน้าที่นี้สำหรับคนทำผิด ถือเป็นความอัปยศเสียมากกว่าจะถือว่าเป็นเรื่องทารุณกรรม

   หลังจากมีประกาศนี้แล้วก็ไม่ทราบว่า คาสิโนวังหน้าเป็นอย่างไรต่อไป     เพราะยังหาหลักฐานแสดงผลของประกาศไม่ได้   แต่ก็รู้อย่างหนึ่งว่ามีข้อห้ามเปิดบ่อนเล่นการพนันในวังหน้า  เว้นให้ปีละ 7 วันคือสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย 4 วันและตรุษจีนหรือปีใหม่จีน 3 วัน     นึกภาพว่าในช่วงเทศกาลดังกล่าว   ตำหนักและเรือนต่างๆคงจะคึกคักครึกครื้นกันทีเดียว
 
       

[bunnaroth]

ผมค้นเรื่องคุกเชียงใหม่จับพลัดจับผลูเจอเรื่องนี้ได้นำมาเสริมความต่อ

ราชกิจจานุเบกษา ประกาศต่างๆสำหรับนครเชียงใหม่ จ.ศ.1246 ในครั้งนั้นเริ่มมีข้าหลวงต่างพระกรรณไปที่โน่นแล้ว กรมหมื่นพิชิตปรีชากรก็ขึ้นไปจัดราชการก็เลยมีประกาศลงราชกิจจาฯ เรื่องห้ามเล่นพนัน

เขาไม่ห้ามเล่นงานศพ งานฉลอง งานบุญใหญ่ต่างๆ แต่ให้ไปขออนุญาต (จ่ายเงินค่าขอ) แต่ก็ยกเว้นวันตรุศ(สะกดตามต้นฉบับ) 3 วัน/ วันสงกรานต์ 3 วันและวันเฉลิมพระชนมพรรษาครับ

ในรายละเอียดนอกจากมีไพ่แปดเก้าเหมือนกับทางภาคกลางยังมี หมากหัวแดง หมากแกว (ไม่รู้จักสักหมาก)รวมเข้าไปด้วย

[เพ็ญชมพู]

ราชกิจจานุเบกษา ประกาศต่างๆสำหรับนครเชียงใหม่ จ.ศ.1246

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2427/007/58.PDF

[เพ็ญชมพู]

ในรายละเอียดนอกจากมีไพ่แปดเก้าเหมือนกับทางภาคกลางยังมี หมากหัวแดง หมากแกว (ไม่รู้จักสักหมาก)รวมเข้าไปด้วย

การเล่นหมากแกว, หมากหัวแดง ก็คือการแทงลูกเต๋า ๒-๓ ลูก ว่าออกคู่หรือคี่ โดยการคำนวณผลรวมของแต้มของลูกเต๋าทั้งหมดหรือที่กำหนด ได้เท่าไรหารสอง ถ้าเหลือเศษเป็น "คี่" ถ้าลงตัวเป็น "คู่"

รายละเอียดอ่านได้จาก ฐานข้อมูลราชกิจจานุเบกษา หน้า ๘๗-๘๘