ผมเกรงว่าหากจะเอาเอกสารยืนยันจริงๆ
ผมว่าเรื่องในประวัติศาสตร์คงไม่มีเรื่องไหนยืนยันได้ชัดแม้แต่เรื่องเดียวกระมั้ง
เรื่องหลุมไม่น่าพลาดครับ เพราะการสอบอ้างอิงแบบนี้หลายหลุมแล้วทั้งหลุมของปัตตานี แม้แต่สุสานสุลต่านสุไลมาน ก็เทียบเคียงแบบเดียวกัน ลูกหลานยังคงรับทราบรับรู้ได้อยู่
ผมกำลังสอบเรื่องนี้กับเพื่อนทางเคด้าเพราะเชื่อว่าน่าจะมีการติดต่อกัน หากจำไม่ผิดเมื่อคราวสงครามครั้งนั้นเคด้ายกทัพมาช่วยด้วยและไม่ว่าจะบันทึกหรือคำบอกเล่าไม่ว่าฝ่ายไหนเธอเป็นคนในสายตระกูลนั้นแน่
คำถาม ณ ตอนนี้คือ การรวมทัพหรือประชุมในวัดจะเป็นไปได้ไหมหากเธอเป็นมุสลิม
การรวมทัพในวัดไม่น่าจะเป็นประเด็น เพราะไม่ใช่เข้าไปทำพิธีกรรมทางศาสนา เพียงแค่ใช้สถานที่ลานวัด ไม่ใช่ภายในอุโบสถ
ผมติดใจประเด็นกุโบร์ว่าใช่หรือไม่
ทำไมลูกหลานของท่านจึงไม่นับถือศาสนาอิสลาม และไม่มีการพูดถึงเรื่องนี้เลย
เมื่อเทียบเคียงกับสายสกุลของเฉกอะหมัด หรือสุลต่านสุไลมาน ซึ่งทายาทรุ่นหลังเปลี่ยนมานับถือศาสนาพุทธ
แต่ก็ยังมีการกล่าวถึง มีการแสดงความเคารพต่อบรรพชนที่เป็นมุสลิม
แนแซของมุสลิมก็ไม่มีการขีดเขียนชื่อผู้วายชนม์ ต่างจากป้ายหินหน้าฮวงซุ้ยของจีนที่ระบุประวัติผู้วายชนม์ ง่ายต่อการพิสูจน์ครับ
เรื่องลูกหลานรุ่นปัจจุบันนับถือพุทธ ไม่มีอะไรน่าแปลกนิครับ ก็นับถือตามบิดาสาย สุลต่านสุไลมาน ก็แบบนั้น
ผมว่าคำว่าเปลี่ยนไม่น่าใช่ เพราะน่าจะนับถือพุทธมาตั้งแต่รุ่นลูกของท่าน นับถือมาตั้งแต่เกิดซึ่งมีอยู่หลายรอบครัวแบบนั้นลองสืบถามได้
จริงๆเรื่องนี้ชาวบ้านย่านนั้นรู้พอสมควรจะว่าไปชาวพุทธก็น่าจะรับรู้
สังเกตมีเครื่อเซ่นแบบหลุมของ สุลต่านสุไลมาน จะบอกไม่กล่าวถึงไม่นับถือคงไม่ใช่แต่คนภายนอกจะรู้เท่าคนในหรือไม่อีกเรื่องกระมั้ง
