"คำถามจากหนังสือ "การเมืองในอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี" - "วีรกรรมนี้เกิดขึ้นจริงหรือ?"

[Koratian]

พิจารณาพระพักตร์ไม่แน่ใจว่า อิงมาจากบุคคลต้นแบบหรือไม่ ?

อาจารย์เพ็ญชมพู กำลังหลงประเด็นตัวเองครับ
รูปปั้นอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี ก็ไม่ได้ใช้ตัวคุณหญิงโมเป็นต้นแบบ

เรากำลังพูดถึงรูปปั้นเหมือนคน ไม่ใช่รูปเทวดากันอยู่

[เพ็ญชมพู]

อยู่ในประเด็น  ที่คุณคนโคราชติงว่า ข้อความของ อาจารย์รุ่งโรจน์ "Misconcept"

"รูปเหมือน ซึ่งเป็นรูปแทนตัวคน ที่มีหน้าตาเช่นเดียวกันกับบุคคลต้นแบบ เพิ่งเกิดในสังคมไทยไม่นาน โดยย้อนกลับไปได้เพียงหนึ่งร้อยกว่าปีที่ผ่านมา"

[เพ็ญชมพู]

ที่เขียนมานี้เพื่อจะแสดงความเห็นว่า มีการจำลองแบบบุคคลสำคัญในรูปร่างของมนุษย์ ไม่ใช่เทวดานางฟ้า มาตั้งแต่สมัยอยุธยาแล้วค่ะ
โปรดพิจารณา

"เจ้าพ่อห้องเครื่อง" สร้างมาเพื่อเป็นหุ่นลองฉลองพระองค์พระมหากษัตริย์ สร้างโดยฝีมือช่างธรรมดา มิใช่ช่างหลวง สังเกตรูปร่างหน้าตา คิ้ว จมูก ดูพอเป็นมนุษย์เท่านั้น

สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงกล่าวไว้ในเรื่อง "การสร้างพระบรมรูปพระเจ้าแผ่นดินไทย" ว่ารูปเคารพสมเด็จพระนเรศวรอีกองค์หนึ่งอยู่ในโรงพระแสงเป็น เทวรูป หรือ เทวดา นั่นเอง

"ประเพณีทำโมนูเมนท์พระเจ้าแผ่นดินที่ล่วงลับไปแล้วมีมาเก่าแก่ ดึกดำบรรพ์ จะเห็นได้จากเขมรทำเป็นเทวรูป ถ้าถือพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานมักทำเป็นพระโพธิ์สัตว์ สันนิษฐานว่าไทยได้ประเพณีนี้มาแต่เขมร ไทยกรุงศรีอยุธยามีพระเทพบิดร และรูปสมเด็จพระนเรศวรอยู่ที่โรงพระแสง พระบรมรูปทั้งสองนี้คงใช่รูปตัวแต่เป็นเทวรูป"

จาก
บันทึกรับสั่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ประทาน หม่อมราชวงศ์ สุมนชาติ สวัสดิกุล

[เทาชมพู]

"เจ้าพ่อห้องเครื่อง" สร้างมาเพื่อเป็นหุ่นลองฉลองพระองค์พระมหากษัตริย์ สร้างโดยฝีมือช่างธรรมดา มิใช่ช่างหลวง สังเกตรูปร่างหน้าตา คิ้ว จมูก ดูพอเป็นมนุษย์เท่านั้น

หุ่นลองเสื้อ สร้างด้วยช่างธรรมดาๆ น่าจะถูกทิ้งอยู่ข้างหลังตอนภูษามาลาหนีออกจากกรุงไปนะคะ 

[Koratian]

มีหลักฐานไหมครับว่า
พระรูปพระนเรศวรในโรงพระแสงเป็นเทวรูป

รัชกาลที่ 1  ท่านน่าจะทราบว่าลักษณะพระรูปเป็นอย่างไร
ส่วนกรมพระยาดำรงท่านว่าตามที่ท่านเชื่อซึ่งไม่ใช่หลักฐานที่อ้างได้

[Koratian]

...

[เทาชมพู]

จาก บันทึกคำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม

"แลฝ่ายทิศใต้พระที่นั่งสุริยามรินทรมหาปราสาทนั้น มีพระตำหนักตึกหลังน้อย ไว้พระรูปสมเด็จพระนเรศวรเปนเจ้า กับเครื่องพระแสงต้นด้วย ฝาปิดทองหลังคามีฉ้อฟ้าหางหงษ์ มีเกยอยู่น่ามุขพระตำหนักนั้น"

ส่วนพระบรมรูปพระนเรศวรที่ประดิษฐานในโรงแสงในนั้น มีประวัติความเป็นมาตามบันทึกคำให้การขุนหลวงหาวัด ฉบับหลวง นั้นว่า

" อันพระเอกาทศรถนั้น รักพระนเรศร์เชษฐายิ่งนัก อันดาบทรงของพระนเรศร์ที่คาบแล้วปีน​ค่ายขึ้นไปในวันนั้น ก็ยังปรากฎเปนรอยพระทนต์คาบนั้นมีอยู่ตัวคาบ อันด้ามนั้นทำด้วยนอแล้วประดับพลอยแดงอยู่ในโรงแสงซ้าย อันชาวแสงนั้นเชิญออกชำระที่ใดแม้นมิบาดก็ไม่ได้ อันพระแสงองค์นี้กินเลือดคนอยู่อัตราแต่ไรมา อยู่จนเสียกรุงเมื่อครั้งนี้ อันพระแสงง้าวที่ฟันอุปราชาขาดฅอช้าง ซื่อเจ้าพระยาแสนพลพ่ายนั้น ก็เอาไว้ในโรงแสงซ้าย อันพระแสงที่ตีช้างมอญล้มนั้น เรียกพระแสงช้างตีล้มก็ไว้ในโรงแสงซ้าย อันพระมาลาที่อุปราชฟันถูกเข้าบิ่นไปนั้น ก็ไว้ในโรงแสงซ้าย แล้วพระองค์จึ่งทำเปนรูปพระเชษฐาธิราช คือรูปพระนเรศร์ จึ่งเอาไว้ในโรงแสงขวา อันพระเอกาทศรถนั้น จักได้ไปรบพุ่งบ้านใดเมืองใดนั้นหามิได้ ตั้งอยู่ในธรรมสิบประการ ทั้งอาณาประชาราษฎรก็อยู่เย็นเปนศุข ทั้งสมณชีพราหมณ์ก็จำเริญศีลาบารมีก็เปนศุข "

[เทาชมพู]

พระราชพงศาวดารกรุงสยาม ฉบับบริติชมิวเซียม เล่าถึงอาเพศก่อนเสียกรุง ตอนหนึ่งว่า

“...ด้วยอายุแผ่นดินกรุงพระนครศรีอยุธยาถึงกาลขาด จึ่งอาเพศให้เห็นประหลาดเป็นนิมิต พระประธานวัดเจ้าพระนางเชิงน้ำพระเนตรไหลลงมาจนพระนาภี ในวังนั้น วัดพระศรีสรรเพชญนั้น พระบรมไตรโลกนาถพระอุระแตก ดวงพระเนตรตกลงมาอยู่ที่ตักเป็นอัศจรรย์ พระเจดีย์วัดราชบูรณะนั้นกาบินมาเสียบตายอยู่บนปลายยอดโดยอาเพศ อนึ่ง รูปพระนเรศวรเจ้าโรงแสงในกระทืบพระบาทสนั่นไปทั้งสี่ทิศ อากาศก็วิปริตไปต่างๆ บอกเหตุลา

[เพ็ญชมพู]

จาก คำให้การชาวกรุงเก่า แปลจากฉบับหลวงที่ได้มาจากเมืองพม่า ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๒ พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ คุณหญิงเสนีณรงค์ฤทธิ์ (ทองย้อย สนิทวงศ์ ณ กรุงเทพ) พ.ศ. ๒๔๖๘  หน้า ๑๖๖

https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:47669

[Koratian]

ต้นฉบับภาษาพม่า เขียนว่าอย่างไรครับ
ทำไมคนแปลจึงใช้คำว่าเทวรูป
ทำไมไม่ใช้พระพุทธรูป ?