ผมคิดว่า กองทัพที่ใช้ช้างในการออกศึกแต่ละครั้งไม่ต่ำกว่า 100 เชือก แน่ครับ
การแบ่งหน้าที่ของกองทัพช้าง ตามลักษณะของช้าง
กองทัพช้างเป็นทัพประจัญบาน
ใช้เข้าทำลายป้อมค่ายแลทหารข้าศึก โดยตัวช้างเองจะเป็นผู้เข้าทำการรบด้วย และช้างที่เป็นช้างศึกจะได้รับการฝึกพิเศษให้รู้จักป้องกันตนเองและจู่โจมกองกำลังฝ่ายตรงข้าม ด้วยอวัยวะต่างและพละกำลังของตัวช้างเอง
ช้างจะแบ่งออกเป็น สามประเภทได้แก่
๑.ช้างพลาย เป็นช้างตัวผู้ มีงายาว รูปร่างสูงใหญ่ แล พละกำลังสูง เหมาะจะเป็นช้างประจัญบาน (รบตามแบบ)
๒.ช้างพัง เป็น ช้างตัวเมีย งาสั้นหรือไม่มีงา เหมาะจะเป็นช้างเทียม ช้างลาก หรือใช้งานทั่วไปในกองทัพ ที่สำคัญจะต้องมีช้างพังร่วมกองทัพเสมอ เพราะเมื่อออกศึกเป็นเวลานาน ช้างพลายจะตกมันถ้าไม่มีช้างพังเป็นที่ระบายจะเกิดอันตรายขึ้นในกองทัพได้
๓.ช้างสีดอ เป็น ช้างตัวผู้ ที่มีงาสั้นคล้ายตัวเมีย แต่ฉลาดกว่าช้างพลายหลายเท่า เหมาะจะเป็น ช้างศึกเฉพาะทาง (รบพิเศษ) เช่น ช้างแซง ช้างดั้ง หรือ ช้างล่อ รวมทั้งช้างที่เป็นฐานยิงปืนหลังช้าง เป็นต้น เพราะความฉลาดจึงสามารถฝึกให้หมอบ คลาน เบี่ยงตัวหลบหลีก อาวุธได้อย่างแคล่วคล่อง กว่าช้างพลาย
ที่มา...
http://pimpatchara.com/%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%9E%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87-%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%9E%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%99/น่าจะเป็นอย่างนั้นครับ เพราะแค่ขบวนเสด็จทางสถลมารค กระบวนช้าง ตามตำราแต่เดิม ถ้าเสด็จฯทรงช้าง กรมช้างเกณฑ์ ช้างพลาย ๗ ช้างพัง ๖๕ รวม ๗๒ ช้าง เข้าไปแล้วล่ะครับ
ซึ่งจะมีตัวอย่างการผูกเครื่องช้าง เช่น
พระที่นั่งทรงโถง ผูกเครื่องลูกพลู เครื่องดาวทองคำ ชาวพระแสงเชิญพระแสงใส่ในเบาะ พระแสงปืนสั้นองค์ ๑
พระแสงพร้าองค์ ๑ กระบี่ม้าผูกข้างเบาะองค์ ๑ รวม ๓ องค์ ท้ายช้างควาญ ๑
พระที่นั่งหลังคาทอง สี่ตำรวจเชิญมาผูก ชาวพระแสงเชิญพระแสงมาผูก ปืนสั้นคู่ ๑ หอกสั้นด้ามเหล็กปิดทองคู่ ๑
นายท้ายช้าง คอ ๑ ท้าย ๑ รวม ๒ คนช้าง ๑
ฯลฯ เป็นต้น ครับ
ถ้าอ่านในพงศาวดารพม่า ตัวเลขก็จะยิ่งมากขึ้นไปกว่านี้อีกครับ
