พี่น้องของนางตรุศ มารดาของ ก.ศ.ร. กุหลาบ

[Wandee]

ขอแยกมาจากกระทู้ "ใบพระราชทานนามสกุล"


ส่วน ตฤษณานนท์ นี้ พระราชทาน มหาดเล็กวิเศษนัดดา ครูโรงเรียนมหาดเล็กหลวง กับนายกุหลาบ(ปู่) และนายชาย(บิดา) ทวดชื่อ ตรึส


         ประวัติบุคคลที่มีชื่อเสียงโด่งดังหลายท่าน  ถ้าเก่าแก่ร้อยปีขึ้นไป  ก็อาจสับสนว่า  ญาติของท่านเป็นญาติทางไหน  ระดับไหน  นับกันมาอย่างไร

เพราะขุนนางโดยทั่วไปมีบุตรหลายคน  ตำราที่เขียนเล่ากันมาแทบทั้งหมดลงรายชื่อแต่ผู้ที่รับราชการเท่านั้น   ถ้าธิดาได้สมรสกับข้าราชการก็อาจจะลงชื่อและ

ตำแหน่งในวงศ์สกุลซึ่งต่อมาก็มีประโยชน์อย่างยิ่ง  เพราะเราสามารถไขว้เขวโยงประวัติของสตรีมีบรรดาศักดิ์ กับหลาน(ป้า  น้า หรือ อา) ซึ่งเป็นลูก

ของพี่หรือน้องร่วมบิดาได้         


        ขอกลับมาเล่าเรื่องนางตรุศ

        ท่าน "ล"   เป็นข้าราชการชั้นผู้น้อย ในรัชกาลที่ ๑  กรุงเทพ   ถึงแก่กรรมเมื่อ จ.ศ. ๑๑๖๙     มีบุตรหลายคน

บุตรหญิงชื่อ  "อ้น"   แต่งงานกับ  "ท้วม"  ลูกพี่ลูกน้อง  ร่วมปู่ย่าตายายเดียวกัน         ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ ตำบลบางพรหมบางระมาด      มีลูกหลายคน

ประวัติแจ้งว่าจะขอเอ่ยชื่อแค่ ๔ คน

นายเกษ   ได้เป็นขุนศรีสงคราม   ว่าที่ หลวงราชเสวก เจ้ากรมรักษาพระองค์

นางจัน   ชื่อสามีมิได้แจ้ง 

นางตรุศ   ได้สามีชื่อ  ม.ร. เสง
(เรื่องคำนำหน้า นายเสงนี้ก็ไม่แปลกอะไร  เพราะ ก.ศ.ร. กุหลาบ ผู้คบหากับชาวต่างประเทศ  คงคิดว่ากำลังเล่าประวัติตัวเองให้เพื่อนฝรั่งฟัง)

นายคง  ได้เป็นขุนพิทักษ์ปลัดกรมรักษาพระองค์  ในรัชกาลที่ ๕  กรุงเทพ   มีบุตรหลายคนอีกเหมือนกัน

(อ่านมาจาก  สยามประเภท เล่ม ๔  ตอนที่ ๑ - ๒๔       สหายถ่ายเอกสารมาให้  ๘๕๔  หน้า   จะถ่ายเอกสารให้ท่านผู้อื่นก็ขัดข้องเพราะว่ามีหน้า
 ที่ดำมืดไปหลายสิบหน้า

 สหายหนึ่งคนมีแว่นขยายที่มีไฟฉายดวงเล็ก ๆ ติดด้วย  ไว้ใช้ในการอ่านต้นฉบับ        น่าใช้อยู่    เล่าให้สหายคนอื่น ๆ ฟังเรื่องแว่นขยายนี้
 ล้วนอยากได้ไปตาม ๆ กัน)

[Wandee]

เรื่องราวของ ก.ศ.ร.กุหลาบ นั้น  ยังต้องการเอกสารยืนยันอีกหลายเรื่อง  เช่นเคยไปเรียนที่ฝรั่งเศสหลายปี

เรื่องพิมพ์หนังสือกฎหมายนายโหมดเมื่อ ก.ศ.ร. อายุ ๒๗ นั้น  มีหนังสือปกสวย ๒ เล่ม ยืนยัน 

บางเรื่องก็กระจ่างออกมาแล้วเพราะค้นพบบันทึกของราชการที่หอจดหมายเหตุ

เวลาไปค้นเอกสารก็จะไปกันให้มากที่สุดเท่าที่จะว่างกัน   

คน ๆ หนึ่งเป็นคนหมุนดูหน้าหนังสือ  และพยายามอ่านเรื่อง

คนอีกคนหนึ่งตามอ่านให้ทัน

คนอื่น ๆ ยืนกันระเกะระกะที่ประตูคอยฟังว่ากลุ่มนักอ่านมาอ่านเรื่องอะไร

ได้สหายที่เก่งกล้าสามารถมาสองสามคนที่มีแนวคิดแปลก ๆ  และใช้อ้างอิงเป๊ะ ๆ  และมีเอกสารปกปิดหลายชิ้น

[piyasann]

นางตรุศ   ได้สามีชื่อ  ม.ร. เสง
(เรื่องคำนำหน้า นายเสงนี้ก็ไม่แปลกอะไร  เพราะ ก.ศ.ร. กุหลาบ ผู้คบหากับชาวต่างประเทศ  คงคิดว่ากำลังเล่าประวัติตัวเองให้เพื่อนฝรั่งฟัง)

 สหายหนึ่งคนมีแว่นขยายที่มีไฟฉายดวงเล็ก ๆ ติดด้วย  ไว้ใช้ในการอ่านต้นฉบับ        น่าใช้อยู่    เล่าให้สหายคนอื่น ๆ ฟังเรื่องแว่นขยายนี้
 ล้วนอยากได้ไปตาม ๆ กัน)

ม.ร. เสง นี้ มีทายาทต่อไปกับ บ้านอื่นอีกหรือไม่ครับ?

แว่นนี้ ท่านใดประสงค์อยากได้ จะพบได้ตามตลาดนัดตามกระทรวงต่างๆ เขามักนำไปขายกับพวกมีดพก แว่นขยาย แว่นส่องพระ เป็นของจากเมืองจีน คุณภาพ ไม่สู้ดีมากนัก แต่ใช้การได้ดี ไฟสดใส สว่างจ้า เหมาะกับนำขึ้นไปอ่านหนังสือบนเครื่องบิน ยามเป็นผู้ดี คือเกรงใจผู้อื่น เมื่อเรือบินปิดไฟนอน........

[siamese]

นางตรุศ   ได้สามีชื่อ  ม.ร. เสง
(เรื่องคำนำหน้า นายเสงนี้ก็ไม่แปลกอะไร  เพราะ ก.ศ.ร. กุหลาบ ผู้คบหากับชาวต่างประเทศ  คงคิดว่ากำลังเล่าประวัติตัวเองให้เพื่อนฝรั่งฟัง)

 สหายหนึ่งคนมีแว่นขยายที่มีไฟฉายดวงเล็ก ๆ ติดด้วย  ไว้ใช้ในการอ่านต้นฉบับ        น่าใช้อยู่    เล่าให้สหายคนอื่น ๆ ฟังเรื่องแว่นขยายนี้
 ล้วนอยากได้ไปตาม ๆ กัน)

ม.ร. เสง นี้ มีทายาทต่อไปกับ บ้านอื่นอีกหรือไม่ครับ?

แว่นนี้ ท่านใดประสงค์อยากได้ จะพบได้ตามตลาดนัดตามกระทรวงต่างๆ เขามักนำไปขายกับพวกมีดพก แว่นขยาย แว่นส่องพระ เป็นของจากเมืองจีน คุณภาพ ไม่สู้ดีมากนัก แต่ใช้การได้ดี ไฟสดใส สว่างจ้า เหมาะกับนำขึ้นไปอ่านหนังสือบนเครื่องบิน ยามเป็นผู้ดี คือเกรงใจผู้อื่น เมื่อเรือบินปิดไฟนอน........

แว่นติดไฟของจีน กำลังขยาย 40 เท่า มีไฟสว่าง เหมาะกับการส่องพระเครื่องได้ดีนักแล 

[Wandee]

แม่ตรุศเลี้ยงลูกไม่รอดตายเสีย ๑๑ คน  เหลือมาแต่นายเป่า กับนายกุหลาบ

ไม่ค่อยมีคนทราบว่า ก.ศ.ร. มีพี่ชายที่ไปบวชอยู่ต่างจังหวัด  ขนาดพ่อที่ลงเรือนเพราะร้าวฉานกับแม่
แล้วไปแต่งงานใหม่มีลูกอีก ๕ คน   ก.ศ.ร.ยังบันทึกการเกิดการตายคู่สมรสและบุตรของน้องต่างมารดาไว้ค่อนข้างละเอียด

แปลกที่ไม่มีข้อมูลเรื่องนายเป่า

พ่อเสงถือโอกาสเลิกกับแม่เมื่อ กุหลาบอายุได้ ๔ เดือน โดยลงเรือนไปเฉย ๆ  แล้วไปแต่งงานกับนางทับ
ลาวบ้านแก่งขนุน  ใกล้บ้านสีทาเขาคอก แขวงเมืองสระบุรี

สาวสีทานี่ งาม   ใครจำได้บ้างเอ่ย



จะว่าไปแล้วตรุศเป็นคนมีฐานะ   บ้านก็เป็นของตน  นาก็เป็นของตนอีกนั่นแหละ  บ่าวไพร่ที่ใช้ทำนาก็หลายคน
ท้องแก่แท้ๆ  ยังต้องไปคุมคนทำนา   เลยไปคลอดในโรงนา  พาลูกแดงๆนั่งเรือชะล่าท้องแบนออกมา
(คัดมาจากที่เคยเล่าไว้ในเรือนไทยนี้ล่ะค่ะ)


น้องต่างมารดาของ ก.ศ.ร.  มีรายชื่อและรายชื่อคู่สมรสและบุตรธิดา   ขณะนี้ยังหาเล่มไม่เจอค่ะ เพราะรักษาไว้ในหลายที่ตั้ง

[luanglek]

เข้ามา  เผื่อจะได้อะไรไปเป็นวิทยาทานบ้าง

[เพ็ญชมพู]

(คัดมาจากที่เคยเล่าไว้ในเรือนไทยนี้ล่ะค่ะ)

ก.ศ.ร. กุหลาบ ชีวิตพิศวง

 

[Wandee]

ขอบคุณคุณเพ็ญชมพูค่ะที่เอื้อเฟื้ออยู่เสมอ ๆ

สำหรับคุณหลวงเล็กที่นับถืออย่างยิ่ง      ต้องไปค้นที่เกวียนของ ก.ศ.ร.  หาเรื่องการทำงานของนายสิน หรือ พระยาสมุทรบุรารักษ์มานำเสนอ
คงพอจะอ่านได้

สยามประเภทเล่ม ๔  เล่าไว้ยืดยาว  จึงขอย่อตอนท้ายไว้ดังนี้
พระยาสมุทรบุรารักษ์และท่านผู้หญิงปริก  มีบุตร ๑๕ คน


บิดาของท่านผู้หญิงปริกชื่อ กุหลาบ  ได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กหลวง  ได้เป็นหลวงพิพิธสมบัติ  แล้วเลื่อนเป็นพระนเรนทรรักษา
ปลัดจางวางกรมรักษาพระองค์ซ้าย
เป็นพระอัคคีพินาศ จางวางกรมพลพัน(ตำรวจหลัง)


มารดาของพระอัคคีพินาศ คือ พระนมน้อย  พระนมในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
และได้ถวายกษิธาราต่อพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าด้วย

เรื่องนี้ยังมีรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ที่ต้องตามเก็บ    สนุกดี   

ถ้านายกุหลาบไม่พิมพ์หนังสือ ขาดทุนเป็นหนักหนา  เพราะตามเก็บสตางค์ไม่ได้  ก็คงมีฐานะที่มั่นคงน้อง ๆ  นายสิน

ลืมบอกไปค่ะคุณหลวง   นายสินท่านถือแบบฝรั่ง คือมีภรรยาคนเดียว