เรือนไทย
ยินดีต้อนรับ ท่านผู้มาเยือน
กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน
ส่งอีเมล์ยืนยันการใช้งาน?
ข่าว: การแนบไฟล์ กรุณาใช้ชื่อไฟล์ภาษาอังกฤษเท่านั้นครับ
หน้า: [1]
  พิมพ์  
อ่าน: 11490 ทำไมถึงต้องเรียกว่า "ขุนหลวง" ด้วยครับ
werachaisubhong
องคต
*****
ตอบ: 449



เว็บไซต์
 เมื่อ 19 มิ.ย. 12, 12:51

ทำไมถึงต้องเรียกว่า "ขุนหลวง" ด้วยครับ ทุกพระองค์ที่ยกมาเป็นถึงพระมหากษัตริย์ทั้งนั้น
อย่างเช่น
ขุนหลวงพะงั่ว (สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1)
ขุนหลวงหาวัด (พระเจ้าเอกทัศน์)
ขุนหลวงสรศักดิ์ (สมเด็จพระเจ้าเสือ)
ขุนหลวงท้ายสระ
ขุนหลวงตาก
บันทึกการเข้า

ฅนเมียงแป้ มาอยู่ เจียงฮาย
เพ็ญชมพู
หนุมาน
********
ตอบ: 12599



ความคิดเห็นที่ 1  เมื่อ 19 มิ.ย. 12, 13:18

พระเจ้าแผ่นดินในสมัยปลายอยุธยานั้น คำราษฎรมักเรียกพระองค์ท่านกันว่า ‘ขุนหลวง’

แต่คำเป็นทางการ ใช้ว่า ‘สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัว’ ซึ่งหากเอ่ยถึงพระองค์ท่านในปัจจุบัน (ของขณะนั้น) ก็ว่า ‘สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัว’ เฉย ๆ ทุกพระองค์ไม่ต้องออกพระนาม ซึ่งเป็นพระนามจารึกในพระราชสุพรรณบัฏอันยาวยืด และมีศัพท์แสงจำยาก

ดังนั้น เมื่อขึ้นแผ่นดินใหม่ ราษฎรจึงพากันเรียก ‘ขุนหลวง’ แผ่นดินก่อน ๆ โดยขนานพระนามกันเอาเองตามพระราชอุปนิสัย และประพฤติเหตุ ซึ่งพระนามที่เรียกกันเอาเองนี้ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระนิพนธ์ว่าเป็น ‘พระนามตามที่ปากตลาดเรียก’

อย่างเช่น ‘ขุนหลวงเสือ‘ เป็นพระนามตามที่ปากตลาดเรียก (ต่อมาถึงสมัยปลาย ๆ รัตนโกสินทร์ คำว่า ‘ขุนหลวง‘ พ้นสมัยแล้ว จึงเรียกเปลี่ยนเป็นพระเจ้าเสือ แล้วจดหมายเหตุก็เลยพลอยใช้ว่า ‘สมเด็จพระพุทธเจ้าเสือ‘ ไปด้วย)

ขุนหลวงเสือนั้น เรียกพระนามตามปากตลาดอีกพระนามหนึ่งว่า ‘ขุนหลวงสรศักดิ์’ เพราะเมื่อสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ท่านรับราชการเป็นที่ ‘หลวงสรศักดิ์’  อันที่จริง เป็นที่ยอมรับกันในพระราชพงศาวดารว่า จริง ๆ แล้วท่านเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช หากแต่พระราชทานเจ้าจอมมารดาของท่านแก่พระเพทราชา ขณะตั้งครรภ์อยู่หลวงสรศักดิ์ (หรือชื่อเดิมว่า ‘เดื่อ’) จึงเป็นลูกเลี้ยงของพระเพทราชา ซึ่งว่ากันว่า พระเพทราชา เกรงใจมาก ทำนองเดียวกับสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระราชทานเจ้าจอมมารดาปราง แก่เจ้าพระยานคร (พัฒน์) ขณะตั้งครรภ์เจ้าพระยานคร (น้อย) นั้น

จากคอลัมน์เวียงวัง เรื่องขุนหลวงในพระบรมโกศ โดย  จุลลดา ภักดีภูมินทร์  นิตยสารสกุลไทย

 ยิงฟันยิ้ม
บันทึกการเข้า
เพ็ญชมพู
หนุมาน
********
ตอบ: 12599



ความคิดเห็นที่ 2  เมื่อ 19 มิ.ย. 12, 13:31

"ขุนหลวง" ยังเป็นชื่อของบรรดาศักดิ์อีกด้วย

"ขุนหลวงพระยาไกรสี"

ต่อจากนี้ขอกล่าวถึงราชทินนามในวงการกฎหมายบ้างครับ

ราชทินนามสำคัญที่มีมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา คือ ขุนหลวงพระยาไกรสีห์  ที่ลูกขุน ณ ศาลหลวง  อ่านชื่อบรรดาศักดิ์แล้วมีทั้ง ขุน หลวง พระ พระยา รวมอยู่ด้วยกัน  เท่าที่ทราบในรัชกาลที่ ๕ บรรดาศักดิ์นี้เป็นชั้นพระยาทีเดียว

ในรัชกาลที่ ๕ ได้โปรดพระราชทานบรรดาศักดิ์นี้แก่ตุลาการรวม ๒ ท่าน คือ ขุนหลวงพระยาไกรสีห์ (เปล่ง  เวภาระ) ซึ่งเป็นคนไทยคนแรกที่สอบไล่ได้เป็นเนติบัณฑิตอังกฤษ  อีกท่านหนึ่ง คือ ขุนหลวงพระยาไกรสีห์ (เทียม  บุนนาค) ท่านผู้นี้เป็นหนึ่งในศิษย์เอกของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ผู้ทรงวางรากฐานการศาลสมัยใหม่  ภายหลังได้ร่วมเป็น ๑ ใน ๒๘ ตุลาการที่ได้กราบถวายบังคมลาออกจากราชการตามเสด็จในกรมราชบุรีฯ เพราเหตุคดีพญาระกา  จนต้องพระราชอาญาถอดออกจากยศบรรดาศักดิ์ในตอนปลายรัชกาลที่ ๕  แล้วได้ไปประกอบอาชีพทนายความจนเป็นเหตุให้รัชกาลที่ ๖ ต้องทรงตราพระราชบัญญัติทนายความพร้อมกับโปรดให้จัดตั้งเนติบัณฑิตยสภาขึ้นมา  (รายละเอียดเรื่อง "คดีพญาระกา" หาอ่านได้ในประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ ครับ)

บรรดาศักดิ์-ราชทินนามนี้ เท่าที่เคยได้ยินมีเพียงหนึ่งเดียว

 ยิงฟันยิ้ม
บันทึกการเข้า
werachaisubhong
องคต
*****
ตอบ: 449



เว็บไซต์
ความคิดเห็นที่ 3  เมื่อ 22 มิ.ย. 12, 09:35

พระเจ้าแผ่นดินในสมัยปลายอยุธยานั้น คำราษฎรมักเรียกพระองค์ท่านกันว่า ‘ขุนหลวง’
บันทึกการเข้า

ฅนเมียงแป้ มาอยู่ เจียงฮาย
หน้า: [1]
  พิมพ์  
 
กระโดดไป:  

Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006, Simple Machines
Simple Audio Video Embedder

XHTML | CSS | Aero79 design by Bloc หน้านี้ถูกสร้างขึ้นภายในเวลา 0.045 วินาที กับ 19 คำสั่ง