สุขานานาชาติ

[NAVARAT.C]

ลองอ่านสำนวนคุณบุญชิต หนุ่มนักเรียนฝรั่งเศสระดับปริญญาเอกเขียนเล่าเรื่องนี้ไว้อย่างนี้ครับ

ห้องน้ำในภาษาฝรั่งเศส เป็นพหูพจน์เสมอ โปรดสังเกตป้ายDes Toilettes แม้จะมีห้องเดียว

[NAVARAT.C]

ก่อนเข้าก็ดูรายละเอียดหน้าตู้

วงกลมแรก บอกว่า เปิดปิดกี่โมง ถ้าเมืองที่ไม่ค่อยมีอาชญากรรม มักจะเปิดตลอด 24 ชั่วโมง (24H/24H) เมืองไหนอาชญากรรมเยอะ เช่น ปารีส หรือมักเซยล์ จะปิดตอนดึกๆ

กลมที่สอง แจ้งว่ารับเหรียญอะไรบ้าง คือ เฉพาะเหรียญสิบกับยีสิบเท่านั้น แต่หยอดไปเกินได้หรือเปล่าไม่แน่ใจ

กลมสุดท้าย คือบอกว่า ว่างหรือไม่ว่าง นี่ดูง่าย และจะบอกราคาเป็นยูโร ในภาพ คือ 0,30 € หรือ สามสิบซองตีม (ในภาษาฝรั่งเศส จุด . จะใช้คอมม่า , อ่านว่าเวกูล)

สนนราคาไม่เท่ากัน ขึ้นกับนโยบายของเทศบาลว่าจะเรียก "ค่าถ่าย" กี่มากน้อย

รูสุดท้ายก็ไว้หยอดตังค์หยอดเหรียญแล้วประตูจะเปิด

[NAVARAT.C]

โถส้วมอันชวนฉงน เพราะไม่มีรูมีร่องรับของเสีย

ให้ยิงหรือทิ้งระเบิดลงอ่างนี่ไปเลยเนี่ยนะ เหร้ย...

[NAVARAT.C]

เหนือไปมีที่ล้างมือ และกระดาษชำระบริการฟรี (ในรูปถ่ายไม่ติด) และมีกระจกให้ชมโฉม หวีผม เสริมสวย ถามหาสโนไวต์ ฯลฯ ด้วย

ปล. ป้ายบอกว่า "น้ำนี่ห้ามกินเด้อ"

[NAVARAT.C]

เสร็จกิจ เราออกมา ประตูจะปิดอัตโนมัติ จากนั้นป้ายจะขึ้นว่าส้วมไม่ว่าง เพื่อทำความสะอาด

เสียงน้ำจะดังมากๆ เข้าใจว่าคงล้างแบบหมดเกลี้ยงทั้งตู้


แต่ที่ไม่เข้าใจคือ ไอ้ซากอารยธรรมต่างๆ ที่บรรเลงไว้ในโถ (อ่าง)  เขาจะจัดการอย่างไร ?

ทิ้งตรงไหน ล้างยังไง ยังไม่มีคำตอบ....

[NAVARAT.C]

ผมมีคำตอบที่ได้มาอย่างฟลุ๊กๆ คือผมกับลูกชายซึ่งอยากรู้อยากเห็นกลไกการปฏิบัติการของมันพอๆกัน ผลัดกันทดลองหยอดเหรียญแล้วเข้าไปดูหลายเที่ยว ก็เดาไม่ออก ก็คุณบุญชิตเขาอยู่ที่นั่นหลายปีเขายังไม่ทราบเลย เท่าที่เจอในเวป ฝรั่งเองยังได้แต่สงสัยและฝากคำถามไว้เหมือนกันว่า ไอ้ที่ถ่ายทำไว้ในโถส้วม มือวิเศษที่มองไม่เห็นมันจัดการเอาไปไหน อย่างไร จึงได้สะอาดหมดจรดถึงเพียงนั้น
 
สุดท้าย ก่อนที่เราจะยอมแพ้  ขณะที่ประตูจะเลื่อนปิดตัวมิดชิดเพื่อทำความสะอาด ลูกชายของผมก็สอดดุ้นอะไรลืมไปแล้วที่หาเอาแถวนั้น เข้าไปถ่างประตูไว้
เพราะมันไม่ใช่ลิฟท์ ประตูจะได้เด้งกลับ ส้วมสาธารณะห้องนี้ก็เลยเว้นช่องประตูให้เราสองคนสอดสายตาเข้าไป

ระบบกลไกอัตโนมัติของมันจะเลื่อนพื้นออกเป็นช่องขนาดพอแก่การ เพื่อพลิกส่วนที่ติดตั้งโถส้วม กระดกลงเทผลงานของผู้ใช้ในโถลงไปสู่ถังเกรอะข้างล่าง(น้ำในช่องล้างมือก็จะลงไปที่เดียวกันนี้) พอคว่ำตัวสนิทแล้วก็มีเสียงน้ำแรงดันสูงฉีดล้างอยู่ในห้องข้างใต้ สักครู่ก็พลิกโถส้วมที่สะอาดเอี่ยมขึ้นมา พื้นส่วนนั้นก็เลื่อนเข้าที่ แล้วระบบก็จะฉีดน้ำจากเพดานลงมาทำความสะอาดพื้นอีกทีหนึ่ง(รูปข้างบนจะสังเกตุเห็นที่เก็บกระดาษจะอยู่ในกล่องจะไม่โดนน้ำฉีด) แล้วมีลมเป่า เพื่อให้ในห้องนั้นแห้งและคงพ่นละอองน้ำหอมฆ่าเชื้อโรคออกมาด้วย

ผมจะสรรเสริญความฉลาดของลูกชายก็กระดากปาก มันกระเดียดไปทางบ้าบิ่นมากกว่า หากคนท้องถิ่นหรือตำรวจอยู่แถวนั้น เราอาจจะลำบากไม่คุ้มค่าดู ยิ่งถ้าไอ้ประตูนั่นพังไปอีก ผมคงได้เดือดร้อนกระเป๋าสตางค์แน่ๆ จึงเร่งให้เขาเอาไอ้ดุ้นนั้นออกไปแล้วรีบเผ่นแน่บทั้งพ่อทั้งลูก

[NAVARAT.C]

อ่ะ.... รีบเผ่นไปหน่อยจนลืมลงรูปถ่ายห้องกลไกของส้วมที่ฝรั่งถ่ายเอาไว้ให้ชม

มีหลายประเทศ รวมทั้งอังกฤษด้วย ได้ลองเอาส้วมฝรั่งเศสแบบนี้ไปติดตั้งทดสอบ ผลลัพท์ตอนแรกคนก็ฮือฮาดี หลังๆเข้าฮือฮาก็เปลี่ยนเป็นโห่เฮ้ย เพราะกลไกต่างๆพอใช้ไปมันก็เริ่มสึกหรอ ทำงานบ้างไม่ทำงานบ้าง ส้วมอันแสนจะถูกสุขลักษณะก็กลับกลายเป็นส้วมครบทุกขลักษณะ

เทศบาลต้องรีบนำไปเก็บ รอพวกฝรั่งเศสมาเอากลับคืนไป

[เทาชมพู]

ไปตามหาสุขาที่ฝรั่งเศสบ้าง  ก็เลยไปเจอห้องทรงพระบังคนของพระราชินีมารี อังตัวแน็ตต์ที่ตำหนัก Petit Trianon  ในพระราชวังแวซายล์เข้า
คิดว่าในพระบรมมหาราชวัง ตั้งแต่ปลายรัชกาลที่ ๕ ก็น่าจะมีแบบนี้

[เทาชมพู]

ห้องน้ำสาธารณะในนิวยอร์ค ค่ะ
ใครเคยเข้า กรุณามาแบ่งปันประสบการณ์กันบ้าง

[han_bing]

ไว้ว่างๆผมจะเอารูปห้องน้ำใสโรงเรียนมัธยมจีนมาให้ชม

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ณ โรงเรียนมัธยมจีนในอำเภอไกลโพ้นแห่งหนึ่ง แต่ถึงจะไกล ก็นับว่าเจริญใช้ได้ ถือเป็นเป็นโรงเรียนดีประจำอำเภอเลยทีเดียว (พึงสังวรว่าอำเภอเขาใหญ่กว่าจังหวัด)

ครั้งนั้น เด็กไทยคนหนึ่งเดินไปห้องน้ำ พอเข้าไปแถบเป็นลม ห้องน้ำครั้งรัชกาลที่ ๕ ในวังที่กั้นแค่ครึ่งตัวว่าร้ายแล้ว นี้ร้ายกว่า เพราะไม่มีประตู จะถ่ายหนัก ถ่ายเบาก็เปิดเผยเช่นนั้น ถามคนอื่นเขาก็บอกว่าเข้ากันเช่นนี้เป็นปรกติสุข เมืองที่ว่าชื่อว่าเมือง หงเจ่อ （洪泽：hong ze）อยู่ในมณฑลเจียงซู (江苏: jiang su) นี้แหละถือว่าเจริญเป็นยอดเยี่ยมแล้วในทุกมณฑลของจีน

ไม่ทราบว่านี้เป็นนิสัยให้คนจีนชอบเข้าสุขาแล้วไม่ปิดประตูหรือเปล่า

เดชะบุญมหาวิทยาลัยที่เรียนนี้ห้องน้ำสะอาดสวยงาม ไม่เช่นนั้นคงกลับมาเข้าห้องน้ำที่หอพักสืบไป

[naitang]

ห่างเหินจากการเดินทางในสหรัฐฯมานาน

สมัยก่อนนั้น ห้องน้ำสาธารณะต้องหยอดเหรียญ 10 เซ็นต์ จึงจะบิดลูกบิดประตูเข้าไปได้

มีภาพหนึ่งที่จำได้ คือใช้ห้องน้ำในสถานีรถเกรฮาวด์ในนิวยอร์ค (Bus terminal) ความสกปรกไม่ต้องพูดถึง ต้องต่อคิวกันยาว แต่ละคนยืนบิดกันหน้าเขียวหน้าเหลืองกันทีเดียว พอถึงเรามีโอกาส คนต่อมาเขาก็เร่งเราด้วยการใช้มือทั้งสองเกาะที่ขอบประตูด้านบนแล้วกระดิกนิ้วเคาะประตู เร่งเราจังเลย ปลดทุกข์แบบเร่งรีบนี้ก็เป็นสุขาแบบสุกๆดิบๆจริงๆ เอาละพอปลดทุกข์พอมีความสุขได้ครึ่งๆกลางๆก็ยังดี ก็ต้องรีบเสร็จกิจ เห็นใจเขาเหมือนกัน เขาก็คงจะแย่แล้วจริงๆเมื่อได้เห็นความเร็วของนิ้วมือที่ดีดพรมบนขอบประตู

[เทาชมพู]

รัฐที่อยู่ตอนนี้เป็นรัฐบ้านนอก     ห้องน้ำสาธารณะอย่างที่สนามบินก็เลยไม่ไฮเทค  ยังคงโลว์เทคแบบธรรมดาค่ะ   ไม่ต่างจากสุวรรณภูมิ    คงจะเป็นแบบนี้ไปอีกนาน
ห้องน้ำตามวัดไทยเดี๋ยวนี้ก็ไม่ใช่ย่อย     วัดมกุฎฯ  ทางวัดทำห้องน้ำไฮเทค ชนิดมีสัญญาณรูปมือสีแดง   มันจะชักโครกอัตโนมัติด้วย     เสียอย่างเดียวการดูแลทำความสะอาดยังไม่ดีพอ   กระดาษหมดบ้าง ถังขยะเต็มบ้าง  ก็เลยยังไม่ไฮเท่าไร 

[ประกอบ]

เมื่อวานขับรถไปเที่ยวทะเลสาบ Ullswater ใน Lake District ในประเทศอังกฤษครับ ไปจอดรถแถวโรงเตี๊ยมแห่งหนึ่งชื่อว่า Kirkstone Pass Inn เป็นโรงเตี๊ยมที่อยู่สูงที่สุดในย่านนี้ คืออยู่บนเขาสูงราว 1500 ฟุตจากระดับน้ำทะเล โรงเตี๊ยมนี้อายุกว่า 500 ปีแถมมีจุดขายว่ามีผีผู้หญิงสิงด้วย น่าชวนท่านอาจารย์นวรัตน์มาลองนอนดูซักสองคืนยิ่งนัก

ลานจอดรถของโรงแรมมีห้องน้ำสำเร็จรูปให้คนที่มาปีนเขาแถวนี้ใช้สองห้อง ผมลองเข้าไปสำรวจพบว่ามีกระดาษ น้ำ  สบู่ครบ ทุกอย่างใช้การได้ ความสะอาดพอรับได้ ไม่มีอะไรลอยฟ่อง  ไม่รู้ว่าต่อน้ำมาจากตรงไหนเหมือนกัน ทำธุระเสร็จมีคันโยกให้โยกเอาของเสียทั้งหลายลงถังเก็บไป  ที่สำคัญเข้าฟรีครับ เลยเอาภาพมาฝากกัน

ภาพแรกเป็นภาพโรงเตี๊ยมครับ จะเห็นตู้สีฟ้าๆ เล็ก 2 ตู้ทางขวาๆ ของภาพนั่นแหละห้องน้ำ  ภาพที่เหลือให้ดูด้านนอกและด้านในครับ

[เทาชมพู]

http://tribune.com.pk/story/337378/indian-woman-rewarded-for-tough-toilet-stand/

ข่าวนี้มีอยู่ว่าเจ้าสาวอินเดียในมัธยประเทศ รายหนึ่งใจเด็ด พอจะทิ้งเรือนหอไปหลังแต่งงานไม่กี่วัน   จะกลับมาหาสามีก็ต่อเมื่อเขายอมสร้างห้องสุขาไว้ประจำบ้าน    เธอก็เลยได้รางวัลไป ๑ หมื่นดอลล่าร์จากองค์การการกุศล ในฐานะหัวหอกรณรงค์การสร้างสุขาไว้ในบ้าน

เพิ่งรู้ว่าทัศนะด้านสุขาของคนจีนกับอินเดีย ต่างกัน    จีนเห็นว่าสุขาเป็นห้องที่ใช้งานครั้งละไม่กี่นาที ก็ไม่ต้องพิถีพิถันสร้างอะไรให้มาก   ส่วนอินเดียเห็นว่ามีห้องสุขาอยู่ในบ้านเป็นเรื่องสกปรก   จึงไม่ยอมมีเอาเสียเลย
ส่วนจะไปใช้ส้วมสาธารณะหรือไปทุ่งกันแบบคนไทยสมัยอยุธยา เป็นอีกเรื่องหนึ่ง     

รูปข้างล่างนี้ มีคำอธิบายประกอบว่าเป็นส้วมทันสมัยของอินเดีย   มีคำอธิบายประกอบด้วยว่าวิธีใช้ทำอย่างไร  คงเพื่อประโยชน์ของนักท่องเที่ยวจากตะวันตก

[SILA]

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ เขียนเรื่อง

                   ส้วม"ไทย" สะอาด ชาติ "ไทย" เจริญ-ไชโย?

ลงนสพ.มติชน ครับ

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1339484318&grpid=&catid=19&subcatid=1904

        บางส่วนเล่าเรื่อง ส้วมเมื่อ 50 ปีที่แล้ว เท่าที่คนกรุงเทพฯรู้จักดี ส้วมสาธารณะจะมี 3 แห่ง คือ
1.สามเหลี่ยมสนามหลวง เยื้องประตูวิเศษไชยศรี หน้ากรมศิลปากร 2.หลังแม่พระธรณี เชิงสะพานผ่านพิภพลีลา
ริมคลองหลอด 3.แยกวังสราญรมย์ ตรงข้ามกรมการรักษาดินแดน เยื้องวัดโพธิ์ ท้ายวังหลวง

          ชนบทบางแห่งทั้งตลาดจีนมี "เว็ด" เสมือนส้วมรวมแห่งเดียว (แบบเจ๊กจีน) สร้างด้วยไม้
เป็นโรงใต้ถุนสูงริมแอ่ง, บึง, หนองน้ำ, หรือริมแม่น้ำลำคลอง ด้านหน้าเปิดโล่ง ไม่มีประตูหน้าต่าง
มีร่องขี้เยี่ยว มีแผ่นไม้กั้นหน้าครึ่งหนึ่งและกั้นข้างเป็นคอกๆ ยื่นหน้าคุยกันสะดวกขณะขี้เยี่ยว แล้วมองเห็น
ก้อนขี้หล่นใต้ถุนลงดินลงน้ำด้วย

           คำว่า เว็ด แผลงจากบาลีว่า เวจ มาจาก วจฺจ แปลว่าที่ขี้ ที่ถ่ายอุจจาระ ภาษาปากชาวบ้านเรียก เว็ดขี้

          เมื่อไม่มีส้วมสาธารณะ คนทั่วไปเมื่อถึงยามคับขันทั้งหญิงชายก็อาศัยร้านอาหาร, ร้านกาแฟ, วัดวาอาราม,
สถานที่ราชการ, ฯลฯ ปั๊มน้ำมันมีบ้าง ไม่ทุกปั๊ม และไม่บริการทั่วไป

             ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นส้วมไม่สะอาด

            แต่ที่ไม่สะอาดโคตรๆ จนลือโลดไปทั่วโลก คือ "ส้วมมิวเซียม" อยู่ใน "วังหน้า" พิพิธภัณฑสถาน
แห่งชาติพระนคร ริมสนามหลวงด้านติด ม.ธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ เป็นที่กล่าวขวัญสนั่นโลกโดยนักท่องเที่ยว
ชาวยุโรปและอเมริกา จนเกือบลงกินเนสส์บุ๊ก

            ส้วมไทยเพิ่งสะอาดด้วยวัฒนธรรมท่องเที่ยว เพราะมีนักท่องเที่ยว "ฝรั่ง" จากตะวันตกมากขึ้น
ทำรายได้ดี จึงมีความกระตือรือร้นล้างส้วมสะอาดเพื่อต้อนรับฝรั่งนักท่องเที่ยว (ไม่เกี่ยวกับคนไม่ฝรั่ง เช่น
นักท่องเที่ยวจากตะวันออกกลาง, มาเลย์, ฯลฯ)

          ส้วม เป็นคำลาว หมายถึง ห้องนอนของลูกสาว (ที่จะสืบตระกูลต่อไป ยุคเก่าๆ สืบตระกูลทาง
ลูกสาว ไม่ใช่ลูกชาย) ถือเป็นห้องมีผีเรือนคุ้มครอง ห้ามคนนอกตระกูลล่วงล้ำเข้าไป

            คนไทยเมื่อรับวัฒนธรรมตะวันตก ก็รับ private room, bathroom มาใช้ด้วย แล้วถ่ายคำลาวมา
เรียกว่า ส้วม, ห้องส้วม ยุคหลังจึงเรียก ห้องน้ำ

ภาพประกอบบทความ