เรื่องแผ่นเสียงที่ต้องส่งไปอัดทำแผ่นที่ต่างประเทศนั้น ถ้าใครเล่นหรือสะสมของเก่า
คงจะทราบว่า ในสมัยรัชกาลที่ ๗ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้มีพระดำริที่จะบันทึกเพลงไทย
เป็นโน้ตสากล และได้ให้มีการบันทึกเพลงไทยลงแผ่นเสียงด้วย โดยได้ส่งไปทำแผ่นเสียงที่ประเทศเยอรมนี
จากนั้นข่าวคราวก็เงียบหายไป ซึ่งมีการบอกต่อๆ กันมาว่า บริษัทที่ทำแผ่นเสียงให้นั้น ถูกระเบิดลงราบเป็นหน้ากลอง
ทำให้แผ่นเสียงในคราวนั้นพลอยเสียหายไปด้วย
อย่างไรก็ดี ก็มีข่าวเล็ดลอดมาแต่สำนักคลองแสนแสบว่า หามิได้ ในคราวนั้น บริษัทที่รับทำแผ่นเสียงเพลงไทย
ได้ส่งแผ่นเสียงตัวอย่างมาถวายสมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ๓ แผ่น แผ่นเสียงทั้ง ๓ แผ่นจึงรอดพ้นจากระเบิดมาได้
และตกทอดอยู่ในเมือง ไม่ได้หายไปไหน เพียงแต่ว่าคนไม่เคยเห็นก็ว่าไม่มี หายสาบสูญ
มาบัดนี้ มีคหบดีท่านหนึ่งได้พบแผ่นเสียงดังกล่าวแล้ว แม้จะไม่ครบทั้ง ๓ แผ่นก็ตาม ได้ฟังดังนั้นก็ชื่นใจยิ่งนัก
สมบัติพระศุลีนี่มีอะไรดีๆ อีกมาก สงสัยต้องหาโอกาสไปเยี่ยมชมอีก
