ขอความรู้จากนิยายเรื่องทหารเอกพระบัณฑูร ของไม้เมืองเดิม

[กััญชา]

เห็นว่ามีเค้าโครงเรื่องมาจากพงศาวดาร ตัวละครมีตัวตนอยู่จริง มีท่านใดพอจะเคยผ่านตาบ้างไหมขอความรู้เป้นวิทยาทานและขอฝากเนื้อฝากตัวด้วย เพิ่งเข้ามาเป็นสมาชิกใหม่ ค่ะ 

[Wandee]

สวัสดีค่ะคุณกัญชา

        หลัง พ.ศ. ๒๔๗๕    เฉลิม  วุฒิโฆษิต  บรรณาธิการ ของ หนังสือพิมพ์  "ประมวลวัน"  อยากได้เรื่องเกร็ดพงศาวดาร

มาลงเพื่อแข่งกับหนังสือพิมพ์อื่น ๆเพื่อเพิ่มยอดขาย  ก่อนหน้านั้น  เจ้าของหนังสือพิมพ์ไทยหนุ่ม  หอม  นิลรัตน์  ได้ลงพิมพ์

เกร็ดพงศาวดารไทยเรื่องแรก "โกษาเหล็ก"     ผู้เรียบเรียงคือ ว.ช. ประสังสิต     ยอดจำหน่ายสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว 

เพราะคนอ่านไม่สามารถจะคอย "ขอยืมอ่าน" ได้ตามวัฒนธรรม "ขอยืมอ่านแป๊บเดียวน่า"

ต้องลงทุนซื้อเองบ้างเพราะเกิดอาการอยากอ่าน    ความนิยมอันแรงกล้าในเกร็ดพงศาวดารบางเรื่องเป็นไปขนาดท่านผู้อ่านตามมาซื้อ

เฉพาะส่วนที่ลงพิมพ์เฉพาะพงศาวดารจากโรงพิมพ์ก่อนหนังสือพิมพ์จะวางตลาดก็มี

หนังสือพิมพ์อื่น ๆ ทุกฉบับต่างก็ลงพิมพ์เกร็ดพงศาวดารไทยเพิ่มขึ้นจากเกร็ดพงศาวดารจีน

        บรรณาธิการก็ยกเรื่องนี้มาปรึกษากับ ครูเหม  เวชกร           ครูเหมก็ไปตาม  "ไม้  เมืองเดิม" เพื่อนเก่ามาเขียนให้

ตกลงกันให้เขียนวันละหน้า  เงินเดือน ๓๐ บาท

        ไม้ เมืองเดิมบอกว่าจะเขียนเรื่อง  "แผ่นดินพระบรมโกศ  ต่อกับเอกทัศน์ที่กรุงล่มครั้งที่สอง"
       

(จำบางส่วนมาจากข้อเขียนของ "ยศ  วัชรเสถียร" เพราะเกิดไม่ทัน  และไม่มี "ประมวญวัน" อยู่ในครอบครองเลย

ไม่เคยเห็นด้วยซ้ำไป     เสียดายที่ไม่อาจจะติดตามความนิยมของนักอ่านในเวลานั้นได้)

[Wandee]

จำขี้ปากของคุณ สุจิตต์  วงษ์เทศ มานำทาง  เพราะแฟนคลับย่อมสำเหนียกว่า ใคร "อิน"  ขนาดไหน


        พระบัณฑูรนั้นหมายถึงตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล  เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "อุปราช"  หรือ

ผู้ที่จะได้เป็น "พระเจ้าแผ่นดินองค์ต่อไป"  และเรียกสั้น ๆ ว่า "วังหน้า"

   
        ตัวละครเอกที่ไม้  เมืองเดิมสร้างขึ้นมา คือ เจ้าหญิง (ต่อมา

เปลี่ยนชื่อเป็นกาหลง)  พระธิดาประสูติแต่พระสนมของเจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์

ยมโดย   ข้าหลวง  สาวรักของ "เดือน"

และ "เดือน"  ทหารเอกพระบัณฑูร


พระนามในประวัติศาสตร์ที่ยกมา มี

เจ้าฟ้า ธรรมาธิเบศร์  คือ พระบัณฑูร

กรมหมื่นเทพพิพิธ

กรมหมื่นจิตรสุนทร

กรมหมื่นสุนทรเทพ

กรมหมื่นเสพภักดี

เจ้าฟ้านเรนทร

เจ้าฟ้ากรมขุนพรพินิต


        รายละเอียดสำคัญ คือเหตุการณ์ตอนที่เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์ถูกกล่าวหาว่าลักลอบกระทำชู้

[Wandee]

        ไม้  เมืองเดิม รักการอ่านหนังสือ  จนขนาดเพื่อนฝูงยอมกลัว

หนังสือหลักอย่างน้อยที่สุดไม่ต่ำกว่า ๕ เล่มที่ สามารถเรียกมาใช้ดั่งใจนึก  คือ

๑.   พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา

๒.   ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๖๓  เรื่อง กรุงเก่า

๓.   พระนิพนธ์เจ้าฟ้ากุ้ง

๔.   ประชุมบทลำนำเห่กล่อมพระบรรทม

๕.   ตำรับพิชัยสงคราม



        ข้อมูลด้านขนบธรรมเนียม  ราชประเพณีตลอดจนกฎมณเฑียรบาลนั้น   "ไม้  เมืองเดิม" ได้ศึกษามาอย่างพร้อมมูล

ซึ่งจะต้องประสมข้อมูลจากประชุมกฎหมายตราสามดวงและหนังสือเก่าจำนวนมาก

[Wandee]

พระราชพงศาวดาร

        "กรมพระราชวังบวรทราบว่ามีพระราชโองการให้หา   ก็เสด็จลงเรือพระที่นั่งล่องมาจนถึงวังหลวง

จะเสด็จขึ้นที่สะพานเหนือฉนวน   มหาดเล็กที่ล่วงหน้ามาคอยรับเสด็จนั้น  กราบทูลว่าประตูเสาธงชัยปิดอยู่

ก็หาขึ้นไม่    ล่องงมาประทับที่ฉนวนน้ำประจำท่า  ประตูฉนวนก็ปิด        จึงล่องลงมาเสด็จขึ้นสะพานใต้ระหัดน้ำ

ทรงเสลี่ยงมาถึงศรีสำราญ         ทอดพระเนตรเห็นคนนั่งประชุมอยู่ริมศาลาลูกขุนนอกพระที่นั่งทรงปืนเป็นอันมาก 

จะให้กลับพระเสลี่ยง         


หลวงศรีวังกราบทูลว่า   ขอพระราชทานเชิญเสด็จเข้าไปเฝ้าจึงจะชอบ   ก็เสด็จเข้าไปอยู่ ณ ทิมดาบ    จึงมีพระราชโองการ

ตรัสสั่งมหาดเล็ก   ให้เชิญเสด็จไป  ณ ตำหนักสองห้องข้างทิมสงฆ์           แล้วดำรัสสั่งพระมหาเทพให้ลง

พระราชอาชญาจำห้าประการ          แล้วให้มีกระทู้ซักถามตามคำฟ้อง


กรมพระราชวังรับเป็นสัตย์"



นิยาย

        องค์พระบัณฑูรมีพระอิริยากระสับกระส่าย  พระหัตถ์ฉวยพระแสงดาบ   รับสั่งเป็นปริศนาขณะยืนประทาน

       "จักเข้าวังหลวงทูลกระหม่อมแก้ว      ออกกลาโหม  เจ้าจงถือพระแสงเราเชิญไว้เถิด       แม้ผิว์เวลาเจ้ากลับแล้ว

จงเร่งสู่ราชวังจันทร์เกษม  และพระแสงนี้ก็เสมือนโิงการบอกแก่พระองค์หญิง  เพราะรู้การอยู่"

        กลาโหมกราบถวายบังคมเบื้องพระบาท   น้ำตาที่คลอก็พลันหยาดลง

        "พระอาญาและกรุณาเป็นพ้นเกล้า   ขอถวายชีพไอ้เดือนฉลองพระเดชพระคุณ    ขอเชิญเสด็จด้วยสวัสดีมงคล

กระทั่งกลับ"


(ตากลาโหมราชเสนานี้พูดมากไปนิดหนึ่ง   ยาวสิ่วยามขวานทหารที่ไหนจะพูดถึงเพียงนี้        ถ้าเขียนว่ากลาโหมนึกในใจ
นักอ่านหนังสือเก่าจะไม่สะดุดเลย)

พระแสงองค์นี้ต่อมา  กลาโหมนำผ้ามาพันไว้เพื่อไม่ให้เป็นที่สังเกต (เฮ้อ!    ชื่นชมเหลือเกิน)

[ดีเจกบ]

เรื่องที่พระบัณฑูรย์กระทำชู้นั้นอยากทราบว่ามีมูลความจริงหรือปล่าวคะ ฝากผู้รู้กูรูด้านประวัติศาสตร์วิเคราะห์ใหทราบหน่อยนะคะ ขอบพระคุณล่วงหน้าค่ะ

[ลุงไก่]

ลุงไก่อ่านไปแล้วหนึ่งจบ เหลืออีกสองจบ ยังไม่ได้เริ่มอ่าน

รอคุณวันดีเล่าให้อ่านต่อไป ...

[Wandee]

       คุณลุงไก่ที่ใจดีคะ

       นึกถึงคุณลุงอยู่ตลอดเวลา  ว่าคงเข้ามาช่วยคุยสักหลายหน้า  เพื่อแสดงความเห็นกันให้เอิกเริกรื่นเริง

ดิฉันเป็นคนอ่านแล้วก็มีความสงสัยในเรื่องเล็กเรื่องน้อยอยู่เสมอ   เช่นรูปนายทหารม้าดาบสองมือ   ชูดาบอยู่บนหลังม้า

สงสัยว่าเอ๊ะ!   แล้วบังคับม้าอย่างไรกันละจ๊ะ       เด็กน้อยไม่ทราบว่าการขี่ม้าแบบไทยผูกบังเหียนกับเอว  บังคับด้วยลำขา

เรื่องนี้สนทนากันได้แต่ไม่มีอ้างอิงค่ะเพราะตำราของเราสูญเสียแล้ว   ตำราหอกเห็นมีแว่บ ๆ ในวรรณคดีเรื่องหนึ่งว่ามีท่าต่าง ๅ

เรื่องขี่ช้างยังมีตำราหลายเล่ม


        คุณดีเจกบที่น่ารักและมีน้ำใจ

        เรื่องลงฑัณฑ์แล้วรับเป็นสัตย์นี่     องค์การข่าวกรองและสืบราชการลับ  สอนว่า  มิพึงบังควรทำ  เพราะเป็นข้อมูลที่ให้ภายใต้การบีบบังคับ

โอกาสที่จะพูดอะไรเพื่อให้หยุดการทรมานเป็นไปได้  เพราะใครเล่าจะทนทรมานในเมื่อร่างกายอ่อนแอและเจ็บป่วยได้เล่า


       "ในปีนั้นพระมหาอุปราชกรมพระราชวังบวร  ทรงพระประชวรพระโรคสำหรับบุรุษกลายเป็นโรคคุชราช  ไม่ได้เสด็จเข้าเฝ้าถึงสามปี

ให้ลงพระราชอาชญาเฆี่ยน   เฆี่ยนได้ ๒๐ ทีเกิดลมจุก   ให้ลงพระราชอาชญาเฆี่ยนอีกสองยก เป็นหกสิบที  ให้นาบพระบาทด้วย  

โทษ ๗๐๐ ทีนั้นจะยกให้สองส่วน  จะให้เฆี่ยนเสีบ ๒๓๐ ทีจะว่าอย่างไร               กรมพระราชวังให้การว่าจะขอรับพระราชทานพระราชอาชญา

ตามแต่จะทรงพระกรุณาโปรด      ท้าวพระยามุขมนตรีและลูกขุนพร้อมกันปรึกษาโทษ   ต้องด้วยพระราชกำหนดกฎมณเพียรบาล    จึงกราบทูล

พระกรุณาว่า    โทษกรมพระพระราชวังบวรเป็นมหันตโทษถึงประหารชีวิตเป็นหลายข้อ          จะขอพระราชทานให้สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์

ตามขัติยประเพณี            

จึงทรงพระกรุณาตรัสขอชีวิตไว้   แต่ให้นาบพระนลาต  ถอดเสียจากเจ้าเป็นไพร่

กรมพระราชวังนั้น  ต้องรับพระราชอาชญาเฆี่ยนอีกสี่ยกเป็นร้อยแปดสิบที  ก็ดับสูญสิ้นพระชนม์"  (ถอดแบบย่อความค่ะ)


        การเฆี่ยนโดยผู้ควบคุมประสงค์กำจัดอยู่แล้ว      ราชมัลต้องออกกำลังเต็มที่   ชายวัยกลางคนที่กระเสาะกระแสะ   เลือดเนื้อจะทนได้อย่างไร

กิริยาและอาการคงสะทกสะท้านสั่นรัวด้วยเหลือวิสัยมนุษย์จะแบกรับการทรมานได้     การตอบสนองก็สามารถตีความว่า รับผิด  แล้วก็เป็นได้

มีผู้เขียนเรื่องนี้ไว้หลายรายค่ะ คุณดีเจกบ    สามารถหาอ่านได้ไม่ยาก

[Wandee]

ประเด็นสำคัญที่  ไม้  เมืองเดิมใช้ในการเชื่อมโยงเรื่องคือ บทเห่ครวญและกาพย์ห่อโคลงนิราศธารโศก


     "ขาวสุดพุดจีบจีน   เจ้ามีสินพี่มีศักดิ์   ทั้งวังเขาชังนัก   แต่พี่รักเจ้าคนเดียว"


จะลองไปหาเกร็ดเล็ก ๆ น้อย ๆ  ในหนังสือเล่มอื่นมาคุยต่อนะคะ  ถ้าหาเจอ


ท่านที่อ่าน ทหารเอกพระบัณฑูร แล้ว       แวะมาคุยกันบ้างนะคะ

[ดีเจกบ]

ขอขอบพระคุณอาจารย์วันดีมากค่ะ จะรีบอ่านต่อให้จบค่ะ ตอนนี้อ่านถึงถึงตอนที่ต้องพากันหนีภัยจากวังแล้วค่ะ แต่ท่านใดที่อ่านจบแล้วแวะเวียนมาแบ่งปันกันได้นะคะ

[กััญชา]

ขอบพระคุณท่านอาจารย์ทุกท่านอย่างสูงค่ะได้ความรู้มากมายจริงๆ  และหวังว่าจะมีอีกหลายท่านที่มาให้วิทยาทานนะคะ