ใบพระราชทานนามสกุล

[piyasann]

พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตระหนักถึงความสำคัญของนามสกุล ซึ่งทรงมีพระราชดำรินี้ มาตั้งแต่ยังไม่ได้ทรงครองราชฯ ดังเช่นพระราชนิพนธ์ "ฉายาหรือชื่อแซ่" ในวารสารทวีปัญญา พ.ศ. ๒๔๔๙ ที่กล่าวถึงมูลเหตุแห่งการมีนามสกุลในฝั่งยุโรป และความสำคัญของการใช้นามสกุล จนกระทั้งเมื่อทรงครองราชฯ แล้ว จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตราพระราชบัญญัติขนานนามสกุลขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๕ กำหนดให้คนไทยทุกคนต้องมีชื่อตัวและนามสกุล

และในการนี้ ได้พระราชทาน นามสกุล ให้แก่ ข้าราชบริพารที่รับใช้ใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาท เป็นชุดแรก เมื่อวันที่ ๓๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๕๖ คือ ๑. สุุขุม ๒. มาลากุล ๓. พึ่งบุญ ๔. ณ มหาไชย และ ๕. ไกรฤกษ์  ต่อจากนั้นจึงได้ทรงพระกรุณา เป็นธุระพระราชทานนามสกุล แก่ พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ และพสกนิกรที่ได้กราบบังคมทูลฯ ขอพระราชทานจนนามสกุลสุดท้าย "ตันตริยานนท์" พระราชทานแก่ นายประดิษฐ์ ผู้ช่วยนายเวรกรมบาญชีกลาง กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ เมื่อวันที่ ๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๘ เป็นลำดับทีึ่่ ๖,๔๓๗  สิริรวมแล้ว ระยะเวลาประมาณ ๑๒ ปีที่พระราชทานนามสกุล เฉลี่ยแล้ว ปีละกว่า ๕๓๖ นามสกุล 

[piyasann]

เรื่องนามสกุลพระราชทาน มีหนังสือหลายเล่มกล่าวถึง ตั้งแต่มูลเหตุ และรายชื่อนามสกุลพระราชทาน สามารถหาอ่านได้ครับ
(ร้านหนังสือก็ยังมีขายอยู่ หรือเข้าไปที่เว็บไซด์ หลายๆ เว็บไซด์ได้ครับ)



ส่วนขั้นตอนของการขอพระราชทานนามสกุลนั้น เป็นดังนี้ (จากหนังสือ นามสกุล นานาสาระ : ชมรมคนรักวัง (โรงพยาบาบพระมงกุฏเกล้า)

๑. ผู้ขอพระราชทานนามสกุล ทำหนังสือกราบบังคมทูลพระกรุณา โดยระบุตำแหน่งหน้าที่และนามบรรพบุรุษของผู้ขอพระราชทาน

๒. ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ขนานนามนามสกุลพระราชทาน โดยทรงเขียนลำดับที่และนามสกุลที่พะรราชทานด้วยบายพระหัตถ์ในหนังสือกราบบังคมทูลพร้อมกับทรงจดทะเบียนนามสกุล และนามผู้ขอพรระาชทานในสมุดทะเบียฬนามสกุลพระราชทาน

๓. ใบพระราชทาน

๓.๑ นามสกุลพระราชทาน ที่ทรงเขียนด้วยลายพระหัตถ์ มีจำนวน ๓๑ นามสกุล

๓.๒ ทรงพระกรุณาโปรดให้เจ้าพนักงานพระอาลักษณ์ เขียนบัตรพระราชทานนามสกุล แล้วทรงลงพระปรมาภิไธย ที่ด้านบนของบัตร

๔. พระราชทานลายพระหัตถเลขา หรือบัตรนามสกุลแก่ผู้ขอพระราชทาน และประกาศพระราชทานนามสกุลในราชกิจจานุเบกษา

[piyasann]

ผู้ได้รับพระราชทาน นามสกุล ก็นับได้ว่า เป็นมงคลสูงสุดประการหนึ่ง ใบพระราชทานนามสกุลจึงเป็นสมบัติล้ำค่าของครอบครัวนั้น ๆ  .......

ใบพระราชทานนามสกุล ชุดนี้ รวบรวมโดย คุณ กรุ่ม สุระนันทน์ (ถึงแก่กรรม) นักสะสมหนังสือและเอกสารประวัติศาสตร์ท่านหนึ่งของไทย


บางนามสกุล เป็นฉบับจริง (เช่นนามสกุลของท่านเอง - แต่ถ่ายเอกสารมาแปะเอาไว้) บางนามสกุล ตัดจากหนังสืองานศพ  หลายนามสกุลมีเขียนคำบรรยาย เกี่ยวกับผู้ได้รับพระราชทาน หรือภาพของผู้ได้รับพระราชทานกับประวัติย่อ หรือเครือญาติด้วย

ผมเคยได้มีโอกาส เห็นใบพระราชทานนามสกุล อีกปึกหนึ่ง ที่คุณกรุ่ม สุระนันทน์ เก็บรวบรวมเพื่อเอาเข้าแฟ้มเดียวกันนี้ แต่เมื่อท่านได้ถึงแก่กรรมแล้ว เอกสารปึกนั้น ได้สาบสูญไป(เพราะเหมือนเศษกระดาษตัดไว้ สำหรับคนไม่รู้ค่า !!!!) จึงเหลือนามสกุลที่ท่านได้รวมเป็นแฟ้มนี้ และยังค้างคาอยู่ เพียงเท่าที่จะได้นำลงต่อไป

เรื่อง ใบพระราชทานนามสกุลพระราชทาน เป็นเอกสารประวัติศาสตร์ แง่มุมด้าน ศิลปะการเขียน และประวัติศาสตร์ ชนิดหนึ่ง ที่น่ารวบรวม........ ความน่าสนใจเช่น  ในฉบับที่ทรงเขียนด้วยลายพระหัตถ์เอง ก็อธิบายถึงมูลเหตุที่มาของชื่อนามสกุลนั้นๆ ไว้อย่างน่าศึกษา หรือถ้าเป็นบัตรพระราชทานนามสกุล ก็จะระบุชื่อบรรพบุรุษ หรือหน้าที่การงานของผู้ได้รับพระราชทาน พร้อมวันเดือนปี กับสถานที่ พระราชทาน ซึ่งมีความแตกต่างกันบ้าง (ลายมืออาลักษณ์ก็ต่างกัน สำนวนก็ต่างกัน)

เพื่อเป็นประโยชน์ แก่ผู้สนใจ  จึงขอนำการรวบรวมใบพระราชทานนามสกุล ที่คุณกรุ่ม สุระนันทน์ รวบรวมไว้ (เท่าที่เหลืออยู่) มาเผยแผร่ และหากท่านใดมีใบพระราชทานนามสกุลอื่นๆ ก็ขอนำมาลงต่อท้ายได้ครับ ถือว่า เป็นการรวบรวมต่อจากท่านๆ หนึ่งซึ่งมีความปราถนาจะรวบบัตรพระราชทานนามสกุลให้เป็นหมวดหมู่ ให้ได้ศึกษากันต่อไป


สุดท้าย ขอขอบพระคุณ คุณโกศล ช่อผกา แห่งสยามบรรณาคม เอื้อเฟื้อให้นำข้อมูลนี้มาเผยแพร่ครับ

(ผมเรียงตามตัวอักษรไทย ครับ เพื่อให้ง่ายต่อการจัดการ)

[piyasann]

"กาญจนาคม"

[piyasann]

"กุญชร ณ อยุธยา"

[piyasann]

แผ่นที่สอง

[piyasann]

แผ่นที่ สาม

[piyasann]

"จันทนะโพธิ"

[piyasann]

"จันทรประภา"

[piyasann]

ขอเรียนถามท่านผู้รู้ว่า เมื่อพระราชทานนามสกุลแล้ว ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว จำเป็นจะต้องจดแจ้งกับทางการอีกเช่นนี้ ทุกนามสกุลพระราชทานหรือไม่ หรือเป็นไปได้ว่า เฉพาะหัวเมือง ?

[piyasann]

"จันทรศร"

[piyasann]

"ชัยปราณี"

[piyasann]

ภาพท่านผู้ได้รับพระราชทาน มีลายมือท่านผู้รวบรวม เขียนบรรยาย

[piyasann]

น่าจะตัดจากหนังสืองานศพน่ะครับ แต่ก็ทำให้ได้เห็นภาพผู้รับพระราชทานนามสกุล

[piyasann]

"ชูโต"