แต่เรื่องการตั้งนายจบคชประสิทธิ์เป็นวังหลังในพงศาวดารที่ชำระสมัยรัตนโกสินทร์ก็ยังขัดแย้งกับพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพระจักรพรรดิพงศ์(จาด) ซึ่งความท่อนสมเด็จพระนารายณ์เป็นต้นมาแตกต่างจากฉบับอื่นแจ่เรียงลำดับเหตุการณ์และศักราชถูกต้องตรงตามหลักฐานร่วมสมัยของตะวันตก(ฉบับอื่นๆลงปีสวรรคตของสมเด็จพระนารายณ์เร็วไป ๖ ปี และเรียงลำดับเหตุการณ์ช่วงรัฐประหารสมเด็จพระนารายณ์คลาดเคลื่อน)และไม่มีข้อความว่าร้ายกษัตริย์ราชวงศ์บ้านพลูหลวงเหมือนพงศาวดารฉบับอื่นๆ จึงเชื่อว่าความท่อนนี้น่าจะชำระตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุทธยาครับ ซึ่งในเรื่องการสถาปนายศเจ้านายตอนสมเด็จพระเพทราชาขึ้นครองราชย์ก็แตกต่างจากฉบับอื่นๆ ดังนี้
"ถึงเดือนสี่แล้วจวนพระราชพิธีตรุษเสด็จปราบดาภิเษก ทรงพระนามสมเด็จพระมหาบุรุษราชบพิตรเจ้า จัดพระอัครมเหสีเดิมเป็นฝ่ายขวา จัดสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระนารายน์เป็นเจ้า แลสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าทอง* สองพระองค์เป็นฝ่ายซ้าย ฉิมบุตรภรรยาพนักงานของกินตั้งขึ้นเป็นเจ้าอยู่นางพญา ให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอรับพระบัณฑูรฝ่ายหน้าเอาหม่อมแก้ว**บุตรท้าวศีรจุลาลักษผู้น้อง เป็นกรมขุนเสนาบริรักษ ธิดาพรรวะสาน้อย พรรวะสาใหญ่พระราชทานเครื่องสูงแลเครื่องราชาบริโภครับพระบัญชา นางทรงบาตรหลานเธอเป็นพระอะไภยสุรินทรกรมขุนทิพพลภักพระราชทานเครื่องสูงแลเครื่องราชาบริโภค รับพระบัญชาเอาขุนองค์***เป็นพญาสุระสงคราม พระราชทานเครื่องสูง เอานายบุญมากเป็นเจ้าพญาวิชิตภูบาน พระราชทานเครื่องสูงให้อยู่วังหลัง"ถ้าอิงตามฉบับนี้คือนายบุญมาก ได้เป็นเจ้าพญาวิชิตภูบานและได้อยู่วังหลัง แต่ไม่มีระบุว่าได้เป็นกรมพระราชวังหลังครับ ซึ่งไม่ตรงกับพงศาวดารฉบับชำระหลังจากนั้น
นอกจากเรื่องนี้ก็มีขัดกันเล็กๆน้อยอย่างเรื่องชื่อ เช่นพระเจ้าหลานเธอเจ้าพระพิชัยสุรินทร์กับขุนทิพพลภักดีราชนิกุลที่ได้เลื่อนเป็นเจ้าพระอินทอภัยในพงศาวดารฉบับพระพนรัตน์ ฉบับนี้กลับเรียกพระอะไภยสุรินทรกรมขุนทิพพลภัก เป็นคนเดียว(หรือจริงๆแล้วเป็นสองคนแต่ไม่เว้นวรรคก็ไม่ทราบ)
หรือเรื่องการตั้งมเหสีซ้ายขวาที่ต่างกันซึ่งฉบับพระพนรัตน์และฉบับชำระหลังจากนั้นระบุว่า
"โปรดให้พระอัครมเหสีเดิมนั้น เป็นพระอัครมเหสีกลาง แลตั้งเจ้าฟ้าศรีสุวรรณซึ่งเรียกว่าพระราชกัลยาณี ซึ่งเป็นกรมหลวงโยธาทิพ เป็นพระบรมราชภคินีของสมเด็จพระนารายณ์เป็นเจ้านั้นเป็นพระอัครมเหสีฝ่ายขวา ตั้งเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพ ซึ่งเป็นพระราชธิดาแห่งสมเด็จพระนารายณ์เป็นเจ้านั้น เป็นพระอัครมเหสีฝ่ายซ้าย" และขุนองค์ที่ได้เป็นพระยาสุระสงคราม ตรงกับฉบับพันจันทนุมาศ(เจิม)ท่อนแรกที่ชำระโดยรัชกาลที่ ๑ ที่กล่าวว่า
“ขุนองค์ขุนสนิท มีความชอบ ตั้งเป็นพระยาสุรสงคราม”แต่ในฉบับพันจันทนุมาศที่ชำระใหม่โดยเจ้าพระยาพิพิธพิชัยไม่กล่าวถึงขุนองค์ แต่กล่าวถึงเจ้าพระยาสุรสงครามมีส่วนช่วยลวงออกญาวิไชยเยนทร์(ฟอลคอน)มาฆ่าได้ แต่ก็ถูกพระเพทราชาหาเหตุกำจัดทิ้งภายหลัง
ฉบับชำระหลังจากนั้นอย่างฉบับพระพนรัตนเป็นต้นมาก็กล่าวเพิ่มไปว่าหลังจากพระเพทราชาประหารเจ้าพระยาสุรสงครามไปแล้ว
“ทรงพระกรุณาตั้งขุนองค์มีความชอบให้เป็นพระยาสุรสงครามแทนที่”นี่จึงแสดงให้เห็นได้อย่างหนึ่งว่าพระราชพงศาวดารของไทยเป็นเอกสารที่มีความคลาดเคลื่อนและอาจถูกชำระแต่งเติมให้สอดคล้องกับบริบททางสังคมและการเมืองในแต่ละยุค จึงไม่น่าเชื่อถือมากนัก ยากต่อการนำมาอ้างอิงแค่เพียงฉบับเดียวต้องพิจารณาหลายๆฉบับร่วมกับหลักฐานร่วมสมัยประกอบครับ
*เจ้าฟ้าทองหรือพระองค์ทองเป็นพระอนุชาต่างมารดาของสมเด็จพระนารายณ์ ถูกสำเร็จโทษตอนต้นรัชกาลพระนารายณ์พร้อมกับพระไตรภูวนาทิตยวงศ์ครับ
**หม่อมแก้ว เป็นลูกของท้าวศรีจุฬาลักษณ์น้องสาวพระเพทราชาสนมของสมเด็จพระพระนารายณ์ แต่บิดาสันนิษฐานว่าเป็นเจ้าฟ้าน้อยพระอนุชาสมเด็จพระนารายณ์ที่คบชู้กับท้าวศรีจุฬาลักษณ์จนมีลูกติิด จนเจ้าฟ้าน้อยพถูกลงอาญาจนพิการและท้าวศรีจุฬาลักษณ์ถูกประหารครับ
***ขุนองค์ เข้าใจว่าคือ ขุนองครักษา ปลัดกรมหมอนวดซ้าย ซึ่งสอดคล้องกับเหตุการณ์ในพงศาวดารฉบับพระจักรพรรดิพงศ์ตอนสมเด็จพระนารายณ์สวรรคตที่ว่า
"...พระราชรักษาให้เรียนถามพญาเพชราชา พญาสุระศักว่าพร้อมแล้วหรือยัง บอกว่าพร้อมแล้ว ขุนองค์อยู่งานถอนนิ้วขึ้นจากพระองค์พระโอษฐ์งับก็นิ่งไป วัน ๗ฯ๙ ค่ำ เพลา ๑๐ ทุ่ม เสด็จนิพพานฯ" ซึ่ง 'ราชรักษา' เป็นทินนามของเจ้ากรมหมอนวดซ้ายครับ
สิ่งที่น่าสนใจกว่าคือขุนองค์ซึ่งเป็นหมอนวดถอนนิ้วจากสมเด็จพระนารายณ์ พระองค์ก็สวรรคต จากนั้นขุนองค์ก็
"มีความชอบ ตั้งเป็นพระยาสุรสงคราม" ความชอบของขุนองค์คืออะไรเรื่องนี้น่าคิดนะครับ
http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2012/02/K11755965/K11755965.html
