ปริศนาเรื่องเก่าบางเรื่องจากผู้อาวุโส

[siamese]

เรียนท่านทั้งหลายที่มักแวะเวียนมาในกระทู้นี้

เนื่องจากผมต้องไปปฏิบัติหน้าที่ไปถือกระเป๋าหมากตามท่านผู้อาวุโสที่งานในวังเป็นเพลาหลายวัน

ไม่ทราบว่าคุณหลวงนั้นถือสิ่งไรขอรับ ถือมังสี ตลับภู่ หรือกระโถนหมาก ขอรับ  

อยากจะถามชาววังว่าในสมัยรัชกาลที่ ๔ นั้นเซอร์ จอนห์ บาวริ่งได้ถวายตะเกียงเชิดหนัง และก็มาแตกเสีย รัชกาลที่ ๔ ทรงกล่าวว่า "เครื่องโคมอยู่แล้วตัวหนังเก่าก็มีอยู่บ้างแล้ว แตกแตนไปเสียน้อยไป ถ้ามีประหลาด ๆ มาก ๆ ก็จดีอยู่ ถึงจะเป็นของไม่มีประโยชน์นัก เป็นแต่เครื่องฬ่อออก็เป็นของเล่นง่าย จะให้เด็ก ๆ เล่น หรือลาวกาวมาแต่หัวเมืองก็จะได้เอาออกเล่นให้ดูฬ่อออลาว"

"ฬ่อออ" คืออะไรครับ  

[เพ็ญชมพู]

แกะรอย ฬ่อออ

คุณเอนก นาวิกมูล กล่าวถึง คำว่า "ฬ่อออ" ไว้ในหนังสือ "เก็บตกสยาม"  ว่า

...พบคำดังกล่าวในพระราชหัตถเลขา คำว่า ฬ่อออ แปลว่า ล่อให้ตื่น หรือ ของตื่นเล่น ฬ่อ ฬ. จุฬาเขียน ส่วนคำว่า ออ เป็นคำสแลงสมัยรัชกาลที่ ๔ แปลว่า ตื่น หรือพิศวง ... ซึ่งมีคำอธิบายอยู่ในพระราชหัตถเลขาของในหลวงรัชกาลที่ ๔ ว่าด้วยถนนเจริญกรุง (เริ่มสร้าง พ.ศ. ๒๔๐๔) ตอนหนึ่งว่า

"ถึงได้เตเลแกรบ (คือเทเลกราฟ) ซึ่งแปลว่า โทรเลข-เอนก) แลทางรถไฟเป็นของประหลาดนัก ฟังแลก็ออ ออ ออมาจนขี้เกียจออเสียแล้ว ออ นั้นแปลว่า ตื่น พิศวง..."

พระราชหัตถเลขาที่ทรงเขียนถึงเจ้าหมื่นสรรพเพธภักดี (เพ็ง เพ็ญกุล) เป็นอุปทูตอัญเชิญพระราชสาส์นจาก รัชกาลที่ ๔ ไปเจริญสัมพันธไมตรีกับราชสำนักสมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรียแห่งกรุงอังกฤษ พ.ศ. ๒๔๐๐ พระราชหัตถเลขาตอนหนึ่งทรงเขียนว่า

" อนึ่งเมื่อกลางคืนวันจะไปนั้น ข้าได้สั่งให้หลวงสรรพวุธเอาอย่าง (ตัวอย่าง - เอนก) หลอดแก้วครอบตะเกียงไปตามเจ้าหมื่นสรรพเพธภักดีสองอย่าง ด้วยจะให้ทำเปนอาไหล่ไว้ใช้ หลวงสรรพวุธเข้าใจผิดไปได้เอาไปให้แต่หลอดเดียว หลอดโคมเชิดหนัง (เมจิค แลนเทิร์น หรือ Magic lantern คือเครื่องฉายสไลด์ หากแต่ก่อนยังไม่มีไฟฟ้า ต้องมีตะเกียงหรือเรียกอีกอย่างว่า โคมเป็นเครื่อง ฉายแสง มีหลอดแก้วควบคุมตัวไฟไว้ - เอนก) ของเซอ ยอน โบวริง ให้แต่ก่อนนั้นหาได้อย่างไปไม่ ยังค้างอยู่ บัดนี้ทำอย่างให้มากับทั้งอย่างแก้วใส่ข้างหน้าที่แก้วเก่าแตกนั้นมาด้วย จงทำมาให้เปนปรกติ และหาหลอดสำหรับอาไหล่มาให้ใช้หลายอัน อนึ่งได้ให้อย่างแผ่นกระจก เปนที่เขียนตัวหนังสือซึ่งเข้าช่องกันได้มาด้วยในครั้งนี้ จะหาช่างเขียนที่ฉลาด ๆ เขียนเพิ่มเติมเข้า ด้วยก็ดี จะได้มาก ๆ ขึ้นไหน ๆ ก็ได้มีเครื่องโคมอยู่แล้ว ตัวหนังเก่าก็มีอยู่บ้างแล้ว แตกแตนไปเสียน้อยไป ถ้ามีขึ้นปลาด ๆ มาก ๆ ก็จะดีอยู่ ถึงจะเปนของไม่มีประโยชน์นักเปนแต่เครื่องฬ่อออ ก็เป็นของเล่นง่าย จะได้ให้เด็ก ๆ เล่นฤๅลาวกาวมาแต่หัวเมืองก็จะได้เอาออกเล่นให้ ดูฬ่อออลาว

ของอื่น ๆ ที่จะซื้อหามานั้น ถ้าเปนแต่เครื่องฬ่อออ ไม่สู้ต้องการนัก เสียเงินเปล่า คิดหาแต่ของที่เปนประโยชน์ใช้การได้ เครื่องยางไม้หุงที่อังกฤษเรียกว่า ..."

และทรงกล่าวว่า ขุนทิพมงคลที่ไปกับคณะทูตด้วยนั้นให้หัดเรียนแก้นาฬิกาด้วย

"ทุนรอนคราวนี้ก็มีมาก จะได้หาเครื่องมือและเครื่องอาไหล่มาใช้ให้ครบครัน วิชานี้ก็สำคัญ นาฬิกาก็ต้องแก้เสมอไป เพราะว่าต้องใช้อยู่ เปนนิจมิใช่ฬ่อออ อนึ่งบอกมาให้ทราบว่าตั้งแต่ทูตไปแล้ว"

(หมายเหตุ :- แผ่นกระจก และหนัง คือ แผ่นสไลด์ - เอนก)

พระราชหัตถเลขา ฉบับที่ ๒๐ ถึงพระยามนตรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค ราชทูต) และเจ้าหมื่นสรรพเพธภักดี (เพ็ง เพ็ญกุล)

" ... ขอท่านจงเอาาใจใส่หาสูบอย่างใหม่และเครื่องมือดับไฟอย่างไรดีๆ ที่ควรพอกำลังไทยจะใช้ได้ รักษาได้นั้นมาให้ข้าพเจ้าเปนกำลังไว้ สำหรับดับเพลิง สำรับ ๑ ฤๅ ๒ สำรับ ข้าพเจ้าจะดีใจมากแต่อย่าตื่นเครื่องจักรฟืนจักรไฟไป กลัวจะเกินวาศนาไทยจะใช้ จะเปนแต่เครื่องฬ่อออไปเสียเงินเปล่าๆ คิดเอาแต่ที่ไทยจะใช้ได้..."

ที่มา : เอนก นาวิกมูล. "แกะรอย ฬ่อออ"," เก็บตกกรุงสยาม. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช, ๑๕๔๕. หน้า ๑๓๑-๑๔๑.

   

[siamese]

^
ขอบคุณ ๆ เพ็ญชมพูครับผม 

(แหม่ ๆ ๆ คุณหลวงรอดตายหวุดหวิด)

นึกถึงคุณหลวง ก็ชวนให้นึกถึง "คุณหลวง ๆ นุ่งผ้าม่วง ทำไมไม่แขวนนาฬิกา ๆ  มีนาฬิกาก็ชวนให้นึกถึงย่ำยาม ตีฆ้องโหม่ง ๆ

ในจดหมายเหตุรีคอร์ดเดอร์ ตีพิมพ์ความรู้เรื่องการบอกเวลาว่า "...ในชั่วโมงไทยนั้น เราแบ่งออกเป็น ๑๐ ส่วน เรียกว่า บาท โดยให้เรียก บาทหนึ่ง ๒ บาท ๓บาท จนไปถึง ๙ บาท แต่ขอให้อย่าเรียก "๒ บาท" เลยเป็นคำไม่สุภาพ

คุณหลวงว่า " ๒ บาท" ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ไม่สุภาพอย่างไร 


(โหม่ง ๆ ๆ โหม่ง เท่ง โหม่ง.....ฮิ้วววววว)

[luanglek]

ก็คำว่า "สองบาท" นั้นเป็นคำสะแลงที่ชาวบ้านร้านช่องเขาใช้พูดแทน...ของบุรุษ
ในหลวงไม่โปรด เห็นว่าหยาบคาย (ในสมัยนั้น) จึงให้เลี่ยง แต่ให้เลี่ยงว่ากระไรก็ลืมไปแล้ว
ออกขุนเป็นคนเก่าถึงยุค คงจะทราบดีอยู่แล้ว หาควรมาถามเราไม่
อันที่จริงนั้น  สองบาทนั้นคงไม่ได้เริ่มที่ สองบาทของนาฬิกา แต่เป็นสองบาทอย่างอื่น
อย่างเงินสองบาท  ในหลวงโปรดให้เรียกว่า กึ่งตำลึง แทน

ออกขุนนี่ก็กระไร   ข้าพเจ้าออกไปถือกระเป๋าหมากตามท่านผู้อาวุโสเข้านั่งที่ศาลาลุกขุน
ในมณฑลพระราชพิธีท้องสนามหลวง  แดดแจ้งจางปางอยู่แท้ๆ  บัดเดี๋ยวก็มีกลุ่มเมฆลอยมาทะมึน
ปกคลุมท้องฟ้าที่สนามหลวง  แรก ๆ มีแต่เมฆ มีลมพัดนิดหน่อย  ผ่านสักพักใหญ่เมฆมาประชุมมากขึ้น
ในหลวงและพระบรมวงศานุวงศ์เสด็จขึ้นพระเมรุแล้ว  ทีนี้เริ่มมีฟ้าร้องฟ้าแลบ  มีลมพัดแต่ไม่มาก
ตอนนั้นระทึกใจอยู่ว่าจะตกเมื่อไร   ทั้งนี้ได้เอาถุงพลาสติกมาคลุมกระเป่าหมากไม่ให้เปียกไว้แล้ว
เวลาผ่านไป  จนกระทั่งเสด็จฯ กลับ  ท่านผู้อาวุโสออกไปวางดอกไม้จันทน์  ข้าพเจ้ารีบตามท่านไปโดยไม่ชักช้า
ตาก็แหงนดุฟ้าไปพลาง  พอท่านผู้อาวุโสวางดอกไม้จันทน์แล้ว  ก็รีบเตือนท่านให้รีบเดิน เพราะท่าทางพระพิรุณ
จะกลั้นไว้ไม่อยู่   ท่านผู้อาวุโสสาวเท้าไม่ทันใจ  ข้าพเจ้าจึงให้ท่านขี่คอแล้วรีบวิ่งเร็วสุดชีวิตเข้าวัง
ฝนหยดแหมะที่แขน  เอาล่ะ มันมาแล้ว  ทีนี้   ไม่ฟังใครแล้ว  รีบวิ่งจนเข้ามาถึงฐานที่ตั้ง
ปล่อยให้ผู้อาวุโสลงเดินได้  ฝนลงมาทันที   รอดตายไปที

เดี๋ยวท่านผู้อาวุโสว่า  ถ้าฝนหยดแล้ว  เดี๋ยวจะไปดูโขนหนังที่สนามหลวงสักหน่อย  
ข้าพเจ้าคงต้องถือกระเป๋าหมากตามท่าไปอีก

[siamese]

ก็คำว่า "สองบาท" นั้นเป็นคำสะแลงที่ชาวบ้านร้านช่องเขาใช้พูดแทน...ของบุรุษ
ในหลวงไม่โปรด เห็นว่าหยาบคาย (ในสมัยนั้น) จึงให้เลี่ยง แต่ให้เลี่ยงว่ากระไรก็ลืมไปแล้ว
ออกขุนเป็นคนเก่าถึงยุค คงจะทราบดีอยู่แล้ว หาควรมาถามเราไม่
อันที่จริงนั้น  สองบาทนั้นคงไม่ได้เริ่มที่ สองบาทของนาฬิกา แต่เป็นสองบาทอย่างอื่น
อย่างเงินสองบาท  ในหลวงโปรดให้เรียกว่า กึ่งตำลึง แทน

ออกขุนนี่ก็กระไร   ข้าพเจ้าออกไปถือกระเป่าหมากตามท่านผู้อาวุโสเข้านั่งที่ศาลาลุกขุน
ในมณฑลพระราชพิธีท้องสนามหลวง  แดดแจ้งจางปางอยู่แท้ๆ  บัดเดี๋ยวก็มีกลุ่มเมฆลอยมาทะมึน
ปกคลุมท้องฟ้าที่สนามหลวง  แรก ๆ มีแต่เมฆ มีลมพัดนิดหน่อย  ผ่านสักพักใหญ่เมฆมาประชุมมากขึ้น
ในหลวงและพระบรมวงศานุวงศ์เสด็จขึ้นพระเมรุแล้ว  ทีนี้เริ่มมีฟ้าร้องฟ้าแลบ  มีลมพัดแต่ไม่มาก
ตอนนั้นระทึกใจอยู่ว่าจะตกเมื่อไร   ทั้งนี้ได้เอาถุงพลาสติกมาคลุมกระเป่าหมากไม่ให้เปียกไว้แล้ว
เวลาผ่านไป  จนกระทั่งเสด็จฯ กลับ  ท่านผู้อาวุโสออกไปวางดอกไม้จันทน์  ข้าพเจ้ารีบตามท่านไปโดยไม่ชักช้า
ตาก็แหงนดุฟ้าไปพลาง  พอท่านผู้อาวุโสวางดอกไม้จันทน์แล้ว  ก็รีบเตือนท่านให้รีบเดิน เพราะท่าทางพระพิรุณ
จะกลั้นไว้ไม่อยู่   ท่านผู้อาวุโสสาวเท้าไม่ทันใจ  ข้าพเจ้าจึงให้ท่านขี่คอแล้วรีบวิ่งเร็วสุดชีวิตเข้าวัง
ฝนหยดแหมะที่แขน  เอาล่ะ มันมาแล้ว  ทีนี้   ไม่ฟังใครแล้ว  รีบวิ่งจนเข้ามาถึงฐานที่ตั้ง
ปล่อยให้ผู้อาวุโสลงเดินได้  ฝนลงว่ามาทันที   รอดตายไปที

เดี๋ยวท่านผู้อาวุโสว่า  ถ้าฝนหยดแล้ว  เดี๋ยวจะไปดูโขนหนังที่สนามหลวงสักหน่อย   
ข้าพเจ้าคงต้องถือกระเป๋าหมากตามท่าไปอีก

ดีแล้ว วันนี้อากาศไม่ร้อนจัด เกรางว่าจะไม่สบาย  ..เรานึกว่าท่านไปเทกระโถนหมากที่ท่าขุนนาง 

[luanglek]

ไม่ต้องเป็นห่วงหรอก  ออกขุน  ท่านผู้อาวุโสรับประทานแต่หมากหอม 
ไม่มีชานหมากให้เททิ้งให้เลอะเทอะบ้านเมืองหรอก

[luanglek]

ระหว่างที่ถือกระเป๋าหมากตามท่านผู้อาวุโสเข้างานพระราชพิธีนั้น

ท่านผู้อาวุโสได้สนทนากับเพื่อนของท่าน ตอนหนึ่งความว่า

เอ ท่าน...พระญาติสนิทในสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
เรียงลำดับสายราชสกุลสายชิดเท่านั้น  ปัจจุบันมีใครบ้าง

แหม  น่าสนุกนัก  เลยเอามาตั้งคำถามดีกว่า   

[siamese]

ระหว่างที่ถือกระเป๋าหมากตามท่านผู้อาวุโสเข้างานพระราชพิธีนั้น

ท่านผู้อาวุโสได้สนทนากับเพื่อนของท่าน ตอนหนึ่งความว่า

เอ ท่าน...พระญาติสนิทในสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
เรียงลำดับสายราชสกุลสายชิดเท่านั้น  ปัจจุบันมีใครบ้าง

แหม  น่าสนุกนัก  เลยเอามาตั้งคำถามดีกว่า   

หากสายที่สนิทจริง ๆ คงไม่มีกระมัง เนื่องด้วย ทรงเป็นพระธิดาในรัชกาลที่ ๖ เป็นหน่อองค์เดียว ไม่มีพระพี่น้อง ดังนั้นจะนับว่าสนิทก็มิควร

แต่นับย้อนไปยังพี่น้องทางรัชกาลที่ ๖ คือ เหล่าพระโอรสในสมเด็จพระพันปีหลวง ก็นับว่าเป็นลูกพี่ลูกน้องกัน ที่จำได้คือ สายสมเด็จเจ้าฟ้าจุพาธุช ลงมายังพระองค์เจ้าสุทธิสิริโสภา ลงมายัง หม่อมราชวงศ์หญิงสุนิดา กิติยากร และหม่อมราชวงศ์หญิงเสาวนิต กิติยากร

[luanglek]

หากสายที่สนิทจริง ๆ คงไม่มีกระมัง เนื่องด้วย ทรงเป็นพระธิดาในรัชกาลที่ ๖ เป็นหน่อองค์เดียว ไม่มีพระพี่น้อง ดังนั้นจะนับว่าสนิทก็มิควร

แต่นับย้อนไปยังพี่น้องทางรัชกาลที่ ๖ คือ เหล่าพระโอรสในสมเด็จพระพันปีหลวง ก็นับว่าเป็นลูกพี่ลูกน้องกัน ที่จำได้คือ สายสมเด็จเจ้าฟ้าจุพาธุช ลงมายังพระองค์เจ้าสุทธิสิริโสภา ลงมายัง หม่อมราชวงศ์หญิงสุนิดา กิติยากร และหม่อมราชวงศ์หญิงเสาวนิต กิติยากร

ดูก่อน  ออกขุน  ไยท่านข้ามสายราชสกุลจักรพงศ์ไปเล่าถึงจะไม่มีชั้นหม่อมหลวง  แต่ราชสกุลนี้ยังอยู่นะ
ส่วนสายราชสกุลจุฑาธุชนั้น  ออกขุนน่าจะนับตกไปกระมัง  เชิญนับใหม่อีกทีเถิด
อ้อ   อย่าลืมอีกสายหนึ่งด้วย  ส่วนสายอะไรนั้น  ให้ไปเดาเอาเอง
สายนี้ไม่ใช่สายพระโลหิตแต่ก็นับเป็นทายาทในราชสกุลสายสนิทได้

[V_Mee]

ใบ้ให้ครับ  นอกจากสายสมเด็จพระหันปีหลวงที่ทรงมีพระเชษฐาและพระอนุชาแล้วยังมีอีกราชสกุลหนึ่งซึ่งใกล้ชิดไม่แพ้กันครับ

[siamese]

ใบ้ให้ครับ  นอกจากสายสมเด็จพระหันปีหลวงที่ทรงมีพระเชษฐาและพระอนุชาแล้วยังมีอีกราชสกุลหนึ่งซึ่งใกล้ชิดไม่แพ้กันครับ

อันนี้เข้าใจและรับทราบครับ เนื่องจากภาระเลี้ยงดูพระธิดาในรัชกาลที่ ๖ อยู่ในความดูแลของพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ซึ่งเจ้าฟ้าภคิณีเธอฯ ทรง
ผูกพันกับสายราชสกุลมหิดลอย่างลึกซึ้ง

หากแต่คุณหลวงเล็กท่านเอ่ยว่า "เรียงลำดับสายราชสกุลสายชิดเท่านั้น" ก็เลยตีแปลงแกล้งเซ่อยั่วท่านเล่น ท่านจะได้ถือกระโถนไม่ไหว 

[luanglek]

อันนี้เข้าใจและรับทราบครับ เนื่องจากภาระเลี้ยงดูพระธิดาในรัชกาลที่ ๖ อยู่ในความดูแลของพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ซึ่งเจ้าฟ้าภคิณีเธอฯ ทรง
ผูกพันกับสายราชสกุลมหิดลอย่างลึกซึ้ง

หากแต่คุณหลวงเล็กท่านเอ่ยว่า "เรียงลำดับสายราชสกุลสายชิดเท่านั้น" ก็เลยตีแปลงแกล้งเซ่อยั่วท่านเล่น ท่านจะได้ถือกระโถนไม่ไหว 

อ้อ  วางแผนไว้เช่นนี้รึ  ระวังกระโถนจะลอยได้นะออกขุน ริทำตัวเป็นปลาชะโดไปได้
ราชสกุลสายชิดกับสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตน์ที่ผมถามนั้น  มุ่งที่สายราชสกุลทางสมเด็จพระพันปีหลวงพระองค์เดียว
ส่วนสายทางสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้านั้น มีแต่สายราชสกุลมหิดลเพียงสายเดียว ไม่ยาก
อย่ามัวเล่นเอาเถิดอยู่เลย  จะตอบก็รีบตอบมา

[art47]

ออกหลวง (แห่งกรมพระอาลักษณ์) แลออกขุน (แห่งกรมมหรสพ)

ท่านทั้งสองเล่นอะไรกันอยู่หรือ น่าสนุกดี

ฮิๆๆๆๆ

 

[luanglek]

ออกหลวง (แห่งกรมพระอาลักษณ์) แลออกขุน (แห่งกรมมหรสพ)

ท่านทั้งสองเล่นอะไรกันอยู่หรือ น่าสนุกดี

ฮิๆๆๆๆ

 

อ๊ะๆ  พนายอาร์ทเรียกข้าพเจ้าว่าออกหลวงไม่ได้ดอก 
เพราะข้าพเจ้าเป็นหลวงชั้นผู้น้อย ติดจะเป็นประทวนเสียด้วย   ไม่ใช่เจ้ากรม
เป็นออกหลวงยังไม่ได้หรอก  อำนาจสิทธิ์ขาดอะไรก็หามีไม่

[siamese]

อันนี้เข้าใจและรับทราบครับ เนื่องจากภาระเลี้ยงดูพระธิดาในรัชกาลที่ ๖ อยู่ในความดูแลของพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ซึ่งเจ้าฟ้าภคิณีเธอฯ ทรง
ผูกพันกับสายราชสกุลมหิดลอย่างลึกซึ้ง

หากแต่คุณหลวงเล็กท่านเอ่ยว่า "เรียงลำดับสายราชสกุลสายชิดเท่านั้น" ก็เลยตีแปลงแกล้งเซ่อยั่วท่านเล่น ท่านจะได้ถือกระโถนไม่ไหว 

อ้อ  วางแผนไว้เช่นนี้รึ  ระวังกระโถนจะลอยได้นะออกขุน ริทำตัวเป็นปลาชะโดไปได้
ราชสกุลสายชิดกับสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตน์ที่ผมถามนั้น  มุ่งที่สายราชสกุลทางสมเด็จพระพันปีหลวงพระองค์เดียว
ส่วนสายทางสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้านั้น มีแต่สายราชสกุลมหิดลเพียงสายเดียว ไม่ยาก
อย่ามัวเล่นเอาเถิดอยู่เลย  จะตอบก็รีบตอบมา

คุณพระนายไวย และคุณ arawadee ได้ชี้แจงถึงพระญาติสายสมเด็จพระพันปีด้งนี้

ในสายตรงเหลือชั้นหม่อมราชวงศ์อยู่สามคนครับ คือ
- หม่อมราชวงศ์ดิลกวรานนท์ จุฑาธุช สืบสาย กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย
- หม่อมราชวงศ์ดารา จุฑาธุช สืบสาย กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย
- หม่อมราชวงศ์นริศรา จักรพงษ์ สืบสาย กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ

และที่สืบสายสกุลทางมารดา คือ ธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย คือ
-หม่อมราชวงศ์สุนิดา (กิติยากร) บุณยรัตนพันธุ์
-หม่อมราชวงศ์เสาวนิต กิติยากร

ส่วนการเชิญเครื่องราชอิสริยศ ผู้อัญเชิญจะเป็นราชนิกูลที่เป็นบุรุษครับ ซึ่งสายสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ จะเหลือเพียงหม่อมราชวงศ์ดิลกวรานนท์ จุฑาธุช หรือคุณชายนิโคลัส โอรสในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช กับหม่อมหม่อมแพเมลา จุฑาธุช ณ อยุธยา ซึ่งอยู่ตอนนี้อยู่ที่อังกฤษครับ

+++

พระราชวงศ์ชั้นพระนัดดา พระปนัดดา ในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถฯ มีดังนี้

ชั้นพระนัดดา
๑. สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี (พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)
๒. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ (พระโอรสในสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาท กรมหลวงพิษณุโลกประชานาท)
๓. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธศิริโสภา (พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพชรบูรณ์อินทราชัย)
๔. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช (พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพชรบูรณ์อินทราชัย)


ชั้นพระปนัดดา
๑. หม่อมราชวงศ์นริศรา  จักรพงษ์ (ธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์)
๒. หม่อมราชวงศ์สุนิดา  บุณยรัตนพันธุ์ (ธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธศิริโสภา)
๓. หม่อมราชวงศ์เสาวนิต กิติยากร (ธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธศิริโสภา)
๔. หม่อมราชวงศ์ดิลกวรานนท์ จุฑาธุช (โอรสในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช )
๕. หม่อมราชวงศ์ดารา จุฑาธุช (ธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช )