รบกวนเรียนถามเรื่อง ตำรับอาหารชาววังของ พระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์

[arfa]

เคยอ่านหนัีงสือมาว่า พระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์มีหน้าที่ควบคุมดูแลห้องพระเครื่องต้น อยากทราบว่าปัจจุบันตำรัีบอาหาร

ของพระอัครชายาเธอฯ มีท่านใดสืบทอดอยู่บ้างค่ะ และมีตำรับอะไรบ้าง 

รบกวนท่านผู้รู้กรุณาให้คำแนะนำด้วยนะค่ะ

ขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้ด้วยค่ะ   

[เทาชมพู]

ตอนนี้นึกออกแต่หนังสือ ชีวิตในวัง ของม.ล.เนื่อง นิลรัตน์ เล่ม ๑ และ ๒     ท่านเคยเป็นนางข้าหลวงในวังสวนสุนันทาของพระวิมาดาฯ  ในนั้นเล่าถึงการทำกับข้าวไว้หลายอย่าง   ยังหาซื้อตามร้านได้นะคะ

[เพ็ญชมพู]

หยิบหนังสือเนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับในรัชกาลที่ ๕ โดย หม่อมหลวงพูนแสง (ลดาวัลย์) สูตะบุตร พิมพ์สนองพระคุณ มาเปิดอ่านเรื่องตำรากับข้าวไทยเฉพาะเครื่องจิ้มและข้าวสำเร็จต่าง ๆ ของสำนักพระวิมาดา โดยเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับในรัชกาลที่ ๕ พบสูตรน้ำพริกหลายหลากรวมถึงน้ำพริกสท้อนด้วย ว่าจะพิมพ์เผยแพร่แล้ว

แต่ลองใช้อินทรเนตรสอดส่องดู พบว่าลงเผยแพร่เรียบร้อยแล้วใน เว็บอาหารของสวนดุสิต

เชิญเข้าทัศนากันได้

 

[เทาชมพู]

 

[siamese]

ผมเข้าใจว่าควรแยกออกเป็น ๒ ช่วงเวลา กล่าวคือ ช่วงที่พระวิมาดาเธอฯ ทรงกำกับห้องเครื่องที่พระบรมมหาราชวังฝ่ายใน และห้องเครื่องที่พระราชวังสวนดุสิต เพื่อทรงเครื่องต้นถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และในห้องเครื่องที่พระราชวังสวนดุสิตนั้นมีเจ้าจอมก๊ก อ. ต่างช่วยอยู่ในห้องเครื่องต้นด้วย ดังนั้นตำรับอาหารต่าง ๆ ย่อมติดและถ่ายทอดกันออกไปสายเจ้าจอม ก๊ก อ. ด้วย

ช่วงที่ ๒ เป็นช่วงเวลาที่พระวิมาดาเธอฯ เสด็จอยู่ที่สวนสุนันทา ซึ่งมิได้ถวายเครื่องต้น หากแต่พระวิมาเธอฯ ทรงกำกับดูแลพระโอรส และพระธิดา และบรรดาข้าหลวงทั้งหลาย ช่วงที่ ๒ ด้งกล่าวคาดว่าการทำอาหารก็จะต่างออกไป เนื่องจากมีบรรดาข้าหลวงปรุงอาหารถวาย ดังที่หม่อมหลวงเนื่อง นิลรัตน์ ได้นำมาถ่ายทอดในเรื่องเลาะวัง เล่ม ๑ และ ๒

ดังนั้นลักษณะเมนูอาหารทั้ง ๒ ช่วงผมว่าย่อมแตกต่างกันครับ

[บัวรัศมี สีทอง]

ชอบภาพถ่ายค่ะ  พระองค์ท่านทรงเป็นผู้ดีนะคะ   ดูภาพแล้ว  "สงบ  นิ่ง"  ราศรีจับองค์ท่าน

ใครมีภาพแบบนี้ช่วยสงเคาระห์ด้วยนะคะ เปฌนภาพง่ายๆ สบายๆ มิใช่พิธีรีตองค่ะ

[arfa]

ขอบพระคุณมากเลยนะค่ะที่กรุณาให้คำแนะนำ   /\

ท่านใดมีข้อมูลเพิ่มรบกวนขอคำแนะนำด้วยนะค่ะ


ห้องเครื่องต้น ขณะพระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ (ซ้าย) กำลังเตรียมพระยาหาร เจ้าจอมเอี่ยม (กลางภาพ)  (เครดิต วิกิพีเดีย)

[giggsmay]

รูปน่ารักจังมีน้องหมาตัวน้อยๆเดินเข้าออกได้ด้วย แสดงว่าพระองค์ทรงเป็นคนที่สบายๆมากๆ แต่ห้องเครื่องดูรกๆหน่อยนะคะ

[arfa]

น่าจะเป็นสุนัขทรงเลี้ยงหรือเปล่าค่ะ...

ปกติแล้วในห้องเครื่องเรื่องความสะอาดถือเป็นเรื่องสำคัญมากใช่มั๊ยค่ะ์??....

[siamese]

ก็คงเป็นสุนัขทรงเลี้ยงแน่ซิครับ น่าจะเป็นพันธุ์ต่างประเทศ มีปลอกคอเสียด้วย  (ภาพจากหอสมุดแห่งชาติ)

ด้วยความที่พระวิมาดาเธอฯ ทรงกำกับดูแลห้องเครื่องอย่างไม่ขาดตกบกพร่อง และพระองค์ยังทุ่มเทกำลังพระวรกายในการรับใช้ปฏิบัติหน้าที่ดูแลห้องเครื่อง มิให้ขาดตกบกพร่อง อีกทั้งดูแลเจ้าพนักงาน เจ้าหน้าที่ต่าง ๆ อีกมาก ซึ่งท่านได้รับพระราชทานเบี้ยรายปีในการนี้ตกปีละ ๙,๐๐๐ บาท แต่กระนั้นเงินจำนวนนี้ก็ยังไม่เพียงพอกับรายจ่ายด้านต่าง ๆ พระวิมาดาเธอฯ ทรงออกเงินของตนเองเกือบทุกครั้ง ซึ่งก็มิกล้าที่จะทูลเกล้าขอเพิ่มเงิน เนื่องจากทรงเกรงว่าจะถูกกล่าวหาในทางไม่ดี

นอกจากนี้รายการอาหารได้ถูกปรุงอย่างพิถีพิถัน ทรงเลือกใช้ใบไม้กินได้มาเข้าสำรับ เช่น ใบมะม่วง ใบเล็บครุฑ ใบแสงจันทร์ ใบชมพู่ นอกจากนี้พระองค์ยังทรงปอกผลไม้เองทุกครั้ง มิโปรดให้ผู้อื่นปอกถวาย เช่น เงาะก็ไม่คว้านเม็ด หากแต่ผ่ากลางแล้วแคะเมล็ด บางครั้งทรงซื้อเงาะพวงละร้อย นำมาแกะเมล็ดถวายตำหนักต่าง ๆ เป็นที่เลื่องลือว่า กล้าซื้อเงาะแพง พระวิมาดาเธอทรงตอบทำนองว่า "ใช้เงินเท่าไรไม่ว่า ขอให้ลูกผัวข้ากินอิ่มสบาย" กล่าวคือ ขอให้มีความสุกที่ได้รับประทานอาหารทีแสนโอชาก็อิ่มใจแล้ว

ที่มา ในกำแพงแก้ว อ.ธงทอง

[siamese]

ชั่งอะไรหนอ  

[arfa]

ภายในห้องพระเครื่องต้น  (เครดิตภาพ oknation)

[arfa]

รบกวนเรียนถาม "ตำรับน้ำพริกลงเรือ" ต้นตำรับมาจาก พระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ หรือ เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์

และอยากได้หนังสือ "หอมติดกระดาน" มากเลยค่ะ ไม่ทราบหาซื้อได้ที่ไหนบ้างค่ะ?

รบกวนด้วยนะค่ะ  ขอบพระคุณมากค่ะ  /\

[เทาชมพู]

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงจุไรรัตนศิริมาน พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ได้ทรงเล่าไว้ในพระนิพนธ์ "ระลึกถึงคุณจอมสดับ"  ว่า

"มีเรื่องน่ารู้เกี่ยวกับคุณจอมสดับอีกเรื่อง คือกับข้าวสำเร็จรูปที่เรียกว่า น้ำพริกลงเรือ คนรู้จักกันมาก แต่ไม่รู้เหตุผล เรื่องนั้นคือ เจ้านายรัชกาลที่ ๕ เข้าไปอยู่สวนสุนันทาใหม่ๆ      ดินที่ขุดขึ้นมาถมเพื่อทำตำหนักทำให้มีสระกว้างใหญ่ยาว    ต่างองค์ต่างมีเรือพายเล่น    วันหนึ่งตอนค่ำคิดจะลงเรือกัน สมเด็จอาหญิงน้อย( สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดลกรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี) ก็ชวนว่าให้ไปกินข้าวในเรือกันเถอะ ก็รับสั่งว่า

'สดับไปดูซิในครัวมีอะไรกินบ้าง'

เวลานั้นยังไม่ถึงเวลาเสวย คุณจอมสดับไปในห้องเครื่อง เห็นมีแต่ปลาดุกทอดฟูกับน้ำพริกตำไว้เท่านั้น จึงหยิบน้ำพริกกับปลาผัด รวมกันกับหมูหวานเล็กน้อย     พอตักขึ้นมา  ก็หยิบไข่เค็มซึ่งขณะนั้นก็ยังไม่ได้ต้ม  ความเป็นคนคล่องและไวเลยทิ้งไข่ขาว   เอาแต่ไข่แดงดิบๆวางลงไปทั้งลูก   และจัดผักเตรียมลงไปด้วย กลายเป็นอร่อยมาก    ถึงเรียกกันว่า น้ำพริกลงเรือ เกิดขึ้นเพราะคุณจอมสดับนี่เอง"

[arfa]

ขอบพระคุณ คุณ siamese และ คุณเทาชมพู มากเลยนะค่ะที่ให้คำแนะนำ

เห็นรูปน้ำพริกลงเรือแล้วหิวข้าวขึ้นมาทันที 555+ เหลืออีกตั้ง 1 ชั่วโมงกว่าจะพักกลางวัน ....

อยากได้หนังสือ "หอมติดกระดาน" มากเลยค่ะ ไม่ทราบว่าพอจะหาซื้อได้ที่ไหนบ้างค่ะ