ขอทราบตำแหน่ง "หลวงแม่เจ้า"

[siamese]

หลวงแม่เจ้า เขียน เกิดในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๖ ปีชวด พ.ศ. ๒๓๘๓

เริ่มรับราชการเมื่อได้ ๑๕ ปี ในต้นรัชกาลที่ ๔ เป็นทหารผู้หญิง และได้รับตำแหน่งสูงสุดคือ "หลวงแม่เจ้า"

จึงใคร่อยากทราบตำแหน่ง ยศ ของทหารหญิงในพระบรมมหาราชวังสักหน่อยครับ

[luanglek]

อุแม่เจ้า!  ออกขุนนี่ช่างเสาะหาความรู้จริงจัง
สงสัยอย่างนี้  แนะนำให้อ่านหนังสือของหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล
เรื่อง  บันทึกความทรงจำ  มีพิมพ์ใหม่  ไปหาซื้อมาอ่านได้

[siamese]

อุแม่เจ้า!   ออกขุนนี่ช่างเสาะหาความรู้จริงจัง
สงสัยอย่างนี้  แนะนำให้อ่านหนังสือของหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล
เรื่อง  บันทึกความทรงจำ  มีพิมพ์ใหม่  ไปหาซื้อมาอ่านได้

หาได้ไม่ ชะรอยอ่านคงรู้ฝ่ายเดียว หากคุณหลวงช่วยเผยแพร่ อธิบายตำแหน่งดังกล่าวนี้จักมีผู้มาอ่าน ค้นคว้าได้ในภายหน้า

[art47]

ในต้นรัชกาลที่ ๔ เป็นทหารผู้หญิง

"ทหารจิงโจ้" กระมั้งใต้เท้าทั้งสอง 

[luanglek]

ในกรมโขลนนั้น  มีชั้นยศเรียงลำดับดังนี้

๑. นาย  เป็นชั้นยศต่ำสุดในกรมโขลน

๒. จ่า  เป็นชั้นยศระดับกลางในกรมโขลน

๓.หลวงแม่เจ้า  เป็นชั้นยศสูงสุดในกรมโขลน

กรมโขลนในพระบรมมหาราชวัง  
มีท้าวศรีสัจจา ทำหน้าที่ว่าราชการกรมโขลน
ตำแหน่งนี้รองจากอธิบดีฝ่ายใน  ซึ่งเป็นเจ้านายฝ่ายใน

และมีท้าวโสภานิเวศน์  ทำหน้าที่รองจากท้าวศรีสัจจาอีกชั้น
นัยว่าเป็นผู้ช่วยท้าวศรีสัจจา

ส่วนคุณท้าววังหน้าที่ควบคุมดูแลกรมโขลนวังหน้า
คือ ท้าวสัตยานุรักษ์  
ในสมัยรัชกาลที่ ๗ ได้โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายตำแหน่ง
คุณท้าวสัตยานุรักษ์มากำกับดูแลกรมโขลนในพระบรมมหาราชวัง
แทนท้าวศรีสัจจา

กรมโขลนนี้  นอกจากจะทำหน้าเป็นทหารหรือตำรวจหญิง
ดูแลความเรียบร้อยในเขตพระราชฐานชั้นในแล้ว
ยังมีหน้าที่อื่นๆ อีก เช่น  โขลนบางคนดูแลโรงทรงประเคน
ทำสำรับถวายพระภิกษุในงานของหลวง   และโขลนบางคน
ดูแลคุกในพระราชวัง  คอยตรวจดูการกระทำผิดของคนในวัง
ตั้งแต่หม่อมเจ้า  เจ้าจอม  และเจ้าจอมมารดา  
หากบุคคลเหล่านี้ทำความผิด  มีโทษติดขังที่ศาลาที่ทำการกรมโขลน
หากเป็นเจ้านายชั้นสูงตั้งแต่ชั้นพระองค์เจ้าขึ้นไป
ทรงกระทำความผิด  ต้องโทษติดขังสนมในสวนศิวาลัย
(ต่อมา ได้ย้ายจากสวนศิวาลัยไปประทับจำสนม
ที่ตำหนักหลังเล็กแถวประตูราชสำราญโดยมีโขลนคอยควบคุม)

ไม่แน่ใจว่า  เคยมีหลวงแม่เจ้าคนใดเคยได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นคุณท้าวบ้างหรือไม่
อาจจะมีแต่เป็นคุณท้าวไม่มีบรรดาศักดิ์  เป็นแต่เรียกชื่อว่า คุณท้าวนั่น คุณท้าวนี่
ในลักษณะการให้ความเคารพยกย่องความอาวุโส  คงไม่ใช่ยศแต่งตั้งพระราชทาน

[luanglek]

ในต้นรัชกาลที่ ๔ เป็นทหารผู้หญิง

"ทหารจิงโจ้" กระมั้งใต้เท้าทั้งสอง  

ทหารจิงโจ้ สมัยรัชกาลที่ ๔ นั้น เป็นเจ้าจอม
และเรียกอย่างนี้  เพราะชุดเครื่องแต่งกายมากกว่า
แต่หน้าที่อย่างโขลนนั้น  คงจะไม่ได้ทำ

[Wandee]

ทหารสก้อตที่ขี่ม้าตามเสด็จเป็นเจ้าจอมรุ่นเล็ก   ใบหน้าแจ่มใสร่าเริง

ทหารจิงโจ้เท่าที่เคยเห็นรูปมีอยู่ประมาณ ๓๐ คน  มีผ้าพันแข้ง  ไม่ใส่รองเท้า
นางคนคุม(ซาร์ยันหรือ)  หน้าตาเข้มแข็งมาก   รู้สึกว่าเท้าจะโตด้วย

[siamese]

ทหารสก้อตที่ขี่ม้าตามเสด็จเป็นเจ้าจอมรุ่นเล็ก   ใบหน้าแจ่มใสร่าเริง

ทหารจิงโจ้เท่าที่เคยเห็นรูปมีอยู่ประมาณ ๓๐ คน  มีผ้าพันแข้ง  ไม่ใส่รองเท้า
นางคนคุม(ซาร์ยันหรือ)  หน้าตาเข้มแข็งมาก   รู้สึกว่าเท้าจะโตด้วย

เท้าโตเพราะสาเหตุใด  หรือฝ่าเท้าแผ่กว้างด้วยเกิดมาไม่ได้ใส่รองเท้า เท้ากว้างกว่าธรรมดา

ภาพเก่าสมัยรัชกาลที่ ๔ ได้ถ่ายบรรดา "จิงโจ้" เก็บไว้กลุ่มหนึ่งดูจากภาพขึงขังยิ่งนัก การแต่งกายแบบยุโรป ชวนให้นึกถึงอิมเปย์

[siamese]

มีผ้าพันแข้งลายสก๊อก

[siamese]

เจ้านายแต่งองค์แบบทหารสก๊อก นำมาให้ชมครับ

[Wandee]

รูปเจ้านายไม่เคยเห็นเลยค่ะ  คุณหนุ่ม

[Wandee]

        อิมเปนั้นสันนิษฐานจากเอกสารสยามเร็บปอสิทตอรี  ที่อยู่มะละแหม่งว่าไม่น่าจะเป็นชาวอังกฤษ   เพราะกองทหารเป็นทหารอินเดีย

เมื่ออิมเปต้องข้อหาบัญชีไม่ตรง  ก็โดนตบหน้าหน้าแถวทหาร    การปฎิบัติเช่นนี้ไม่น่าจะกระทำกับชนชาติอังกฤษได้

และอิมเปก็หนีทหารโดยให้ภรรยาบอกป่วยเพื่อถ่วงเวลาเดินเท้าเข้าไทย      เกิดอะไรกับภรรยาก็ไม่มีใครบันทึกไว้   ก็คงต้องกลับ

ไปอินเดียนั่นแหละ      ใครเขาจะให้อยู่ต่อในบ้านพักของทหาร

       หมอบรัดเลเขียนข่าวไว้

       อยู่สยามได้ปีหนึ่งก็ลาออก   เอกสารไทยบอกว่าเงินเดือนน้อยไป  ไม่พอกับเกียรติยศ

       ท่านผู้รู้บอกว่าป่วยและเสียชีวิตในประเทศไทย         ตอนนี้ไม่ได้อ่านเองค่ะ  ก็ไม่สามารถยืนยัน   

        ท่านผู้ใดมีข้อมูลก็ขอเชิญมาแลกเปลี่ยนข้อมูลกัน            วันดีอ่านไจน่าเร็บปอสิทตอรีแล้วยังจับความไม่ได้ค่ะ

[Wandee]

        ขออภัยค่ะ   ออกอ่าวไปหน่อย   อิอิ   
คุณหนุ่มท่านเอียงไปทางขวา   อิฉันก็เลี้ยวตามพรืด