นมจู้ หมายความว่า นมที่ครัดเคร่ง

[Wandee]

        ตื่นแต่เช้าเพราะนกร้องดัง        หาศัพท์บางคำในพจนานุกรม  และ คลังคำ   เลยคว้า  รัตนมาลาเล่มปกแข็งสีแดงมาอ่านต่อ

เป็นพจนานุกรมแสดงความหมาย  สมัย  และที่มาของโบราณิกศัพท์    ลึกซึ้งและกว้างขวางยิ่งนัก

สหายมีใช้กันแทบทุกคน     สหายหนุ่มน้อยก็เวียนตอบกระทู้โดยหวังว่าเจ้าของกระทู้จะตบรางวัลเป็น รัตนมาลา

ขอคัดลอกหน้า ๔๔๘ - ๔๔๙   มาฝาก


นมจู้ (น.)

     มาฉกชักผ้าห่มชมชู   นมจู้เจ้าเณรนี้ราคี                         ขุนช้าง  เสภา  ต.​๕    น. ๙๕
     นมจู้เบียดบีบกันเหลวไหล                                         ขุนช้าง  เสภา  ต.​๒๗  น. ๒๒

นมที่ครัดเคร่ง

[Wandee]

       ชอบอ่านวรรณคดี  แต่ศัพท์ไม่ทราบความหมายละเอียด    ยอมรับว่า รัตนมาลา  ยกระดับความเข้าใจขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง

นมบกอกพร่อง (สำ.)

        ท่านว่ามันทำให้ลูกหลานท่านนมบกอกพร่อง               กม.ตราสามดวง ผัวเมีย  น. ๔๔

เสียความบริสุทธ์  คำว่า "บก"  ก็คือ "พร่อง"


นมพวง (น. ๑)

        ทั้งนมพวงสักนิดไม่มีแขง                                     ขุนช้าง  เสภา  ความเก่า  น. ๓๐
ลักษณะของนมที่สวยงาม  มีขนาดใหญ่ตั้งชิดกัน


นมพวง (น.​๒)

        หรือหนึ่งนมพวงแกล้งลวงล่อ                                พระรถ  บทละคร  น. ๒๑๒
        นมพวง  พี่ไม่ล่อลวงเจ้างามขำ                              ไกรทอง  บทละคร  น. ๔๔

คำเรียกผู้หญิงโดยยกย่องว่ามีหน้าอกที่สวยงาม

[Wandee]

กฎหมายตราสามดวงนั้น  ใช้เล่มเล็ก ๆ ของคุรุสภา

อ่านกฎหมายลักษณผัวเมีย   ลักษณะมรดก   ทำให้เข้าใจวรรณคดีและประวัติศาสตร์ได้ดียิ่งขึ้น

อ่านพิธีดำน้ำพิธีลุยเพลิงนั้น  อ่านแล้วรัก ขุนช้างขุนแผนขึ้นอีก

[Wandee]

นมยานกลิ้งชกอก   นมยานกลิ้งอก (สำ.)

     เปนนมยานกลิ้งอกชกอกเรา     ทำเลยเจ้าอย่าแพร่งพราย        ขุนช้าง  เสภา  ต. ๓๑   น. ๑๔๘

     เหมือนนมนานกลิ้งอกแม่หมกไหม้                                   ขุนช้าง  เสภา   ต. ๓๔  น. ๒๐๖

     เหมือนนมนานกลิ้งอกแม่ตกไร้                                       ขุนช้าง เสภา  ครูแจ้ง  น. ๔๒

ญาติหรือคนใกล้ชิดทำความรำคาญหรือเดือดร้อนมาสู่ตนเอง

[เพ็ญชมพู]

    นมจู้ (น.)

     มาฉกชักผ้าห่มชมชู   นมจู้เจ้าเณรนี้ราคี                         ขุนช้าง  เสภา  ต.​๕    น. ๙๕
     นมจู้เบียดบีบกันเหลวไหล                                         ขุนช้าง  เสภา  ต.​๒๗  น. ๒๒

นมที่ครัดเคร่ง

จู้ในที่นี้ รอยอินท่านว่าเป็นภาษาอีสานแปลว่า นม

นมจู้จึงเป็นคำซ้อน

จู้ ๑ (ถิ่น-อีสาน) น. นม, ใช้ว่า นมจู้ เช่น มาฉกชักผ้าห่มชมชู นมจู้เจ้าเณรนี้ราคี. (ขุนช้างขุนแผน). (ถิ่น-พายัพ) ก. จี้, จ่อ, ไช.

นมที่ครัดเคร่งเป็นไฉน

รอยอินท่านว่า

ครัดเคร่ง  [คฺรัดเคฺร่ง] (กลอน) ก. แน่น, ตึง เช่น แก้มทั้งสองข้างดังปรางทอง  เต้านมทั้งสองก็ครัดเคร่ง. (ขุนช้างขุนแผน), เคร่งครัด ก็ว่า.  

 

[เพ็ญชมพู]

นมพวง (น. ๑)

        ทั้งนมพวงสักนิดไม่มีแขง                                     ขุนช้าง  เสภา  ความเก่า  น. ๓๐
ลักษณะของนมที่สวยงาม  มีขนาดใหญ่ตั้งชิดกัน

นมพวงคงมีลักษณะดังนี้

ดังประทุมตูมเต่งเคร่งครัด     จำปาทัดถันได้ไม่ลอดทรวง  (ขุนช้างขุนแผน)

เรื่องขุนช้างขุนแผนดูจะเป็นเอกสารที่ได้รับการอ้างอิงเรื่องนมมากกว่าเรื่องอื่น 

[siamese]

นมพวง (น. ๑)

        ทั้งนมพวงสักนิดไม่มีแขง                                     ขุนช้าง  เสภา  ความเก่า  น. ๓๐
ลักษณะของนมที่สวยงาม  มีขนาดใหญ่ตั้งชิดกัน

นมพวงคงมีลักษณะดังนี้

ดังประทุมตูมเต่งเคร่งครัด     จำปาทัดถันได้ไม่ลอดทรวง  (ขุนช้างขุนแผน)

เรื่องขุนช้างขุนแผนดูจะเป็นเอกสารที่ได้รับการอ้างอิงเรื่องนมมากกว่าเรื่องอื่น 

  ต้องใช้จำปาทัด คงมีลักษณะดังนี้นะครับ 

[siamese]

นมยานกลิ้งชกอก   นมยานกลิ้งอก (สำ.)

     เปนนมยานกลิ้งอกชกอกเรา     ทำเลยเจ้าอย่าแพร่งพราย        ขุนช้าง  เสภา  ต. ๓๑   น. ๑๔๘

     เหมือนนมนานกลิ้งอกแม่หมกไหม้                                   ขุนช้าง  เสภา   ต. ๓๔  น. ๒๐๖

     เหมือนนมนานกลิ้งอกแม่ตกไร้                                       ขุนช้าง เสภา  ครูแจ้ง  น. ๔๒

ญาติหรือคนใกล้ชิดทำความรำคาญหรือเดือดร้อนมาสู่ตนเอง

คงออกอาการเหนื่อยยากน่าดู 

[Wandee]

        อิเหนามีเมีย ๑๐ คน   จึงมีลวดลาย แน่ๆ กว่าสิบแบบ  

ขุนแผนเล่นใช้การเป่ามนต์อยู่เรื่อย ๆ  ประหยัดเวลา  รักษาแรง


        จัดตู้หนังสือที่บ้าน  เห็นคำฉันท์เรื่องนางจินตะหรา  พระนิพนธ์ กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ

พิมพ์แจกในงานศพ  จอมมารดาปริก  ฝ่ายพระราชวังบวร ในรัชกาลที่ ๕

ปีมเสง  พ.ศ. ๒๔๖๑    มีตอนเพราะ ๆ  หลายตอน


     อ้าแม่เสมอสมรพี่                                 จิตรพี่ประสงค์สมร

ฤาแม่ขนางจิตรประงอน                               แลบ่เอื้ออีนัง

     ความเรียมสวาดิอรอุสาห์                        จรมาลุวังหวัง

แขกมาณห้องวนิตดัง                                  ฤบ่อทักบท้วงเรียม


        ต่อจากนั้นก็ยลโฉมไปตั้งแต่ ผม   ขนง   ตา  โอฐ  ปราง

นาสายุพาพิน                                           นิขขอก็กลกัน

(เรียกว่าบรรยายความงามแบบแขก)

     บงถันยุคลเคียง                                   ลออเพียงประทุมถัน

ทรวงเทียมพระแท่นบรรจ์                              ฐรรัตนาไมย

[Wandee]

คุณหนุ่ม!!!


       หินบดยาไม่ใช่หรือนั่น

[siamese]

ทรวงเทียมพระแท่นบรรจ์                              ฐรรัตนาไมย

แบน..ราบ  Oh No..

[siamese]

คุณหนุ่ม!!!


       หินบดยาไม่ใช่หรือนั่น

ธรรมชาติงดงาม ดูไว้ให้หนักอุรา...นึกถึงภาพยาย ใสคอกระเช้า ไร้ซึ่งเครื่องรัดต่าง ๆ นั่งตำหมาก แกะปลาทูให้หลานกิน

[Wandee]

        จินตหราสุดากรก็ปัด                           วรหัดถผันขนอง

ค้อนเคืองชำเลืองนยทำนอง                           ชรม่ายชเมียงมา

        ชักชายสไบวิบุลบัง                             ปรยุธรอังคา

งามงอนและงามกิริยอา                                กปรทดระทวยที

        เชษฐาตระกองการสำผัส                       สดำรัสประโลมศรี

อ้าแม่วิมลมุขมี                                          มนะเคียดระคางไฉน

     เรียมแสนสิเนหยุพเรศ                             ดุจเนตรและดวงใจ

หวังรักษร่วมหทยใน                                    วรนุชไยขนาง

[Wandee]

คำนำ   จาก  สภานายก  หอสมุดวชิรญาณ

วันที่ ๒  มีนาคม  พ.ศ. ๒๔๖๐

ย่อความ

        พระนิพนธ์กรมพระราชวังบวร ฯ มีอยู่ในหอพระสมุด ๔ เรื่อง  คือ คำฉันท์เรื่องนิราศตามเสด็จเมืองนครศรีธรรมราช

พิมพ์แล้ว    คำฉันท์เรื่องอิเหนาตอนนางจินตะหรา(ให้เรียกว่าคำฉันท์เรื่องนางจินตะหรา)    บทลครเรื่องพระสมุท 

ทรงให้เจ้าคุณจอมมารดาเอมเล่นลคร  กับบทหุ่นครั้งเมื่อทรงเล่นหุ่นจีน

ท่านทั้งหลายที่ได้อ่าน   น่าจะประหลาดใจว่า   กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ   มิใช่ทรงชำนาญการช่างเป็นอย่างเอก

ดังปรากฎพระเกียรติคุณอยู่อย่างเดียว   ยังทรงชำนาญอักษรสมัยถึงเป็นกวีอีกอย่างหนึ่ง   ซึ่งเป็นความจริง

อันจะต้องเห็นเป็นอย่างเดียวกัน

        การพิมพ์แจกในงานศพจอมมารดาปริกเป็นการพิมพ์ครั้งแรก

[Wandee]

        จอมมารดาปริกฝ่ายพระราชวังบวร   เป็นจอมมารดาพระราชวงษ์เธอ  พระองค์เจ้าไชยรัตนวโรภาษ

ในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ