ประเทศไทยเริ่มมี ภัตตาคาร และ โรงแรม ตั้งแต่เมื่อไหร่ครับ?

[มังตรา]

เคยสงสัยมานานแล้วครับ ทุกครั้งที่ดูหนังจีนกำลังภายใน ซึ่้งก็ย่อมหมายความว่า เป็นแบบอิงประวัติศาสตร์จีนซึ่งอาจจะย้อนได้เป็นพันปี ในหนังจีนนั้น พระเอก นางเอก มักจะแวะเข้าเมือง เข้าร้านอาหาร หรือภัตตาคาร สั่งเหล้า และอาหารที่ดีที่สุดในร้านอยู่เสมอๆ พอกินกันจนอิ่มหนำสำราญแล้ว ก็แวะพักค้างคืนในโรงเตี๊ยม ซึ่งก็คือลักษณะกิจการโรงแรมในปัจจุบันนั่นเอง ตรงนี้แหละครับ ที่ผมสงสัยเหลือเกินว่า ในสยาม หรือประเทศไทยในอดีตนั้น เคยมีบ้างไหม สถานที่ที่เป็นแบบภัตตาคาร หรือร้านอาหาร ที่ดูเป็นสัดเป็นส่วน มีคนหรือเด็กคอยเสิร์ฟ แบบในปัจจุบัน ทั้งนี้ ไม่นับรวมไปถึง ร้านอาหารข้างทาง ซึ่งมีเพิงเตี้ยๆให้นั่งกินติดกับหาบเร่ของแม่ค้า แต่หมายถึง ร้านอาหารที่มีตัวอาคารเป็นสัดเป็นส่วน นี่แหละครับ ที่ผมสงสัยว่า เมืองไทยเราเริ่มมีร้านอาหารแบบนี้ ตั้งแต่เมื่อไหร่

เช่นเดียวกับกิจการโรงแรมครับ เนื่องจากว่าในสมัยโบราณคนไทยเวลาเดินทาง ไม่เคยมีหลักฐานว่าไปพักกันตามโรงแรม หรือโรงเตี๊ยมแบบคนจีนเลย มีก็แต่ไปแวะพักแรมที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน หรือไม่ก็ตามวัดวาอาราม แล้วอย่างนี้ กิจการโรงแรมในแบบปัจจุบันเนี่ย เริ่มมีกันมาตั้งแต่สมัียไหนครับ ขอบคุณครับ ที่อุตส่าห์ทนอ่านกระทู้ยาวนี้ได้

[เทาชมพู]

คุณเอนก นาวิกมูลน่าจะเคยรวบรวมประวัติโรงแรมและภัตตาคาร เอาไว้ในหนังสือชุด "แรกมีในสยาม"
แต่เท่าที่ค้น ยังไม่เจอเล่มนั้น ไปเจอเล่มอื่นที่มีโรงอย่างอื่นสารพัดโรง อย่างโรงพิมพ์ โรงมหรสพ  ไม่มีโรงแรมค่ะ

กิจการโรงแรมและภัตตาคารเริ่มมีเป็นเรื่องเป็นราว  คิดว่าปลายรัชกาลที่ ๕ หรืออย่างช้าก็ต้นรัชกาลที่ ๖ ค่ะ
โอเรียนเต็ลเป็นแห่งแรก ที่มีโรงแรมแบบสากลให้ชาวต่างประเทศ
ภัตตาคารนี่แรกเริ่มเป็นแบบจีนก่อน  เรียกว่า เหลา
เพราะคนจีนขึ้นชื่อเรื่องการปรุงอาหาร  และการกินเลี้ยงนอกบ้าน  
คนไทยนิยมกินข้าวอยู่กับบ้าน มากกว่าจะทำขายเป็นภัตตาคาร  อย่างมากก็มีแม่ค้าหาบขายข้างถนน
ข้าราชการพ่อค้าสมัยรัชกาลที่ ๖ นัดพบปะกันก็ต้องไปกินอาหารจีนเป็นหลัก  
ยังไม่เคยอ่านพบว่านัดไปสังสรรค์กินข้าวแกงกันนอกบ้าน

ตอบได้คร่าวๆแค่นี้ค่ะ

[เทาชมพู]

ค้นพบเรื่องโรงแรมเก่าที่สุดของไทยในหนังสือ แรกมีในสยาม ของเอนก นาวิกมูล  เก็บความมาจาก "จดหมายเหตุของลาลูแบร์ " แปลโดยสันต์ ท.โกมลบุตร  
ลาลูแบร์เป็นราชทูตที่เข้ามาเจริญสัมพันธไมตรีระหว่างพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ กับสมเด็จพระนารายณ์ เมื่อ ค.ศ. ๑๖๘๗ อยู่ในกรุงศรีอยุธยา ๓ เดือน  มีเวลาพอจะเที่ยวจดอะไรต่อมิอะไรที่พบเห็นเอาไว้มากพอสมควร
ในจดหมายเหตุบอกไว้ชัดว่าชาวกรุงศรีฯไม่มีโรงเตี๊ยม(inn)  แต่มีศาลา(hall)สำหรับคนเดินทาง  เป็นโรงโถงขนาดใหญ่มีกำแพงล้อมรอบสูงพอเอื้อมถึง  มีหลังคาคลุม ซึ่งตั้งอยู่บนเสาไม้แก่น   บางครั้งพระเจ้าแผ่นดินก็แวะเสวยพระกระยาหารในระหว่างเสด็จออกนอกเมือง
ส่วนชาวบ้านก็นั่งเรือไปแวะพักค้างคืนที่นั่น
แต่...
ลาลูแบร์ระบุว่าในสมัยนั้นมีโรงเตี๊ยมแล้ว   ตั้งขึ้นโดยชาวฝรั่งเศสคนหนึ่ง(ไม่ระบุชื่อ)บางทีก็มีชาวยุโรปไม่กี่คนไปพักผ่อนหย่อนใจบ้าง
เดาว่าชาวยุโรปคือพวกกลาสีชาวเรือแวะไปพักกัน  เพราะสมัยนั้นอยุธยามีการติดต่อค้าขายกับหลายชาติ  ก็คงมีคนตั้งโรงเตี๊ยมให้พวกนี้ไปพักระหว่างอยู่ในเมือง
ส่วนทูตนั้น ฝ่ายไทยสร้างเรือนขึ้นมาให้พักโดยเฉพาะ  ไม่ใช่ศาลาหรือโรงเตี๊ยม