คลองขุดบางคลองฝั่งตะวันตกในสมัยรัตนโกสินทร์และกรมคลอง

[Ruamrudee]

สวัสดีครับคุณร่วมฤดี วิกฤตน้ำท่วมครั้งนี้โดนผลกระทบมากไหมครับ

ดิฉันเป็นผู้โชคดีค่ะคุณหนุ่มสยาม น้ำมาไม่ถึงอำเภอเมืองสมุทรปราการค่ะ แต่ก็กลัวจนเครียดเชียวววว

กระทู้นี้ช่วยให้เข้าใจสภาพแท้จริงของที่ลุ่มปากแม่น้ำได้ชัดดีจริง ๆ

[luanglek]

๕.คลองภาษีเจริญ

ว่าความตามประกาศขุดคลองภาษีเจริญ  ลงวันจันทร์ เดือน ๙ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก
ได้ความว่า  พ่อยิ้ม ขอประกาศให้ทราบดดยทั่วกันว่า  พ่อยิ้มคิดจะขุดคลอง
ตั้งต้นแต่บ้านดอนกะดี  แขวงเมืองสมุทรสาครออกมาที่คลองบางกอกใหญ่
ริมวัดปากน้ำ  แขวงกรุงเต้บฯ  เป็นระยะทาง ๕๐๐ เส้นเศษ  กว้าง ๗ วา  ลึกวาศอก
ได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณา  ความทราบฝ่าละอองะลีพระบาทแล้ว
มีพระราชดำริว่า  การที่พ่อยิ้มคิดไว้นั้นก็ชอบอยู่  แต่ปีอากรสวนใหญ่ต้องเลิก
ภาษีข้าวก็เก็บไม่ได้  พระราชทรัพย์ที่จะพระราชทานเป็นทุนในการขุดคลองอย่างเป็นมา
เห็นจะไม่เพียงพอ    พ่อยิ้มได้กราบบังคมทูลว่า  ที่เมืองอื่น เขาอาจขุดคลอง
ดดยมิต้องรบกวนพระราชทรัพย์  เป็นเขาเรี่ยไรกันเป็นทุน  
จึงค่อยขอพระราชทานเงินแผ่นดินช่วย   พ่อยิ้ม เห็นว่า  มีวิธีอันพึงทำได้ ๒ ประการ
ประการหนึ่ง  เก็บเงินจากเรือแพที่เข้าออก
ประการที่สอง  ตั้งดรงหวยที่เมืองนครไชยศรีและเมืองสมุทสาคร ๓ ปี
เอาเงินที่ได้แต่ค่าหวยนั้น มาเป็นทุนค่าจ้างขุดคลอง  ประกาศสิ้นเพียงนี้
ไม่ทราบว่า พ่อยิ้มได้ดำเนินต่อไปอย่างไร  ตกลงใครเป็นแม่กองขุดคลองภาษีเจริญ
และใช้ทุนทรัพย์ใดในการขุดคลอง  ก้หาแจ้งไม่  แม้แต่จำนวนเงินทุนก็มิทราบชัด


ครั้นวันพุธ เดือน ๕  ปีจอยังสัปตศก  ๑๒๔๗  รัชกาลที่ ๕ ได้มีพระราชปรารภว่า
คลองภาษีเจริญนั้น  รัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าฯ ให้ขุดขึ้น  แต่คลองนี้เป็นคลองน้ำชน
กระแสน้ำทำให้เกิดมูลดินขึ้นในคลอง  คลองจึงตื้นเขินเร็ว  ครั้นปีกุนสัปตศก
ทรงพระกรุณาดปรดเกล้าฯ ให้ขุดลอกมูลดินในคลองภาษีเจริญขึ้น  ต่อมา
วันศุกร์ เดือน ๕ ขึ้น ๖ ค่ำ ปีจอยังสัปตศก ๑๒๔๗  ได้โปรดเกล้าฯ ให้จ้างจีน
ขุดซ่อมคลองภาษีเจริญให้ลึกดีดังเดิม

[luanglek]

๖.คลองดำเนินสะดวก

คลองนี้มีชื่อคล้องจองรับกับคลองภาษีเจริญ  ต้นคลองเริ่มตั้งแต่เขตรแขวงเมืองนครไชยศรี
กลางคลองและปลายคลองขุดออกไปบรรจบแม่น้ำแม่กลองที่เมืองราชบุรี