พระพิจิตรโอสถ นามเดิมคือ รอด สุตันตานนท์ เกิดที่จังหวัดนครนายก บิดามารดาชื่อ หลวงวิเชียรโอสถ (ชื่น) และหม่อมราชวงศ์หญิงปริก อิศรางกูร หลวงวิเชียรโอสถผู้เป็นบิดาเป็นคหบดีชาวจังหวัดนครนายกมีไร่นามาก สนใจวิชาการแพทย์จึงได้ศึกษาและเป็นแพทย์แผนโบราณ ช่วงเว้นจากการดูแลไร่นาก็ได้ถวายตัวเป็นแพทย์หลวงในราชสำนักของรัชกาลที่ ๕ มักช่วยเหลือราชการเมื่อมีโรคระบาด เมื่อมีการตั้งโรงพยาบาลศิริราชขึ้นเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.๒๔๓๑ หลวงวิเชียรโอสถได้เข้ารับราชการเป็นอาจารย์สอนและได้ย้ายครอบครัวเข้ามาอยู่ที่กรุงเทพฯ
พระพิจิตรโอสถเริ่มต้นการศึกษาที่โรงเรียนราชบพิธ และเรียนจบโรงเรียนราชแพทยาลัย เป็นนักเรียนแพทย์รุ่นที่ ๗ สอบไล่ได้เป็นที่ ๑ และออกรับราชการเป็นแพทย์ประจำศิริราชพยาบาลเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๔ ขณะนั้นรัชกาลที่ ๕ ปรับการปกครองหัวเมืองแบบมณฑลเทศาภิบาล มีคณะข้าหลวงประจำอยู่ในจังหวัดที่เป็นที่ตั้งมณฑลโดยมีแพทย์ประจำมณฑลอยู่ในคณะข้าหลวงด้วย ขณะนั้นแพทย์ประจำมณฑลพายัพที่เมืองเชียงใหม่ว่าง พระพิจิตรโอสถได้สมัครเป็นแพทย์ในตำแหน่งนี้เนื่องจากต้องการใช้ความรู้ให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ เริ่มเดินทางมาปฏิบัติหน้าที่โดยทางเรือเมื่อปลายปี พ.ศ.๒๔๔๔ ร่วมกับพระยานริศราชกิจ ข้าหลวงใหญ่มณฑลตะวันตกเฉียงเหนือ รับผิดชอบด้านการแพทย์ทั้งเมืองเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง แพร่ น่าน เชียงรายและแม่ฮ่องสอน ซึ่งก่อนหน้านี้มีเพียงแพทย์ประจำตัวข้าหลวงใหญ่เพียงคนเดียว ชื่อหมอจำปี หลังจากนั้นชาวเมืองเชียงใหม่ก็รู้จักและพึ่งหมอรอด เมื่อยามเจ็บป่วย รวมทั้งหมอรอดเป็นหมอประจำองค์เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ คือ เจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์ , เจ้าแก้วนวรัฐ รวมทั้งพระราชชายาเจ้าดารารัศมี
ระหว่างปฏิบัติหน้าที่ราชการได้รับบรรดาศักดิ์เป็นขุนประสิทธิ์เวชศาสตร์ , ขุนพิจิตรโอสถ , หลวงพิจิตรโอสถและพระพิจิตรโอสถ ตามลำดับ
ระยะแรกพระพิจิตรโอสถมีบ้านและเปิดเป็นคลินิกรักษาคนไข้ที่ต้นถนนเจริญประเทศตรงข้ามจวนผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ต่อมาเมื่อมีครอบครัวได้โยกย้ายไปอยู่ที่ย่านช้างเผือก เนื้อที่กว้างขวาง ปัจจุบันเป็นบริเวณโรงแรมโนโวเทล
พระพิจิตรโอสถรับราชการเป็นแพทย์อยู่ที่เมืองเชียงใหม่ตลอดอายุราชการรวม ๒๕ ปีจนเกษียณเมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๙
ด้านครอบครัวสมรสกับเจ้ากาบคำ ณ ลำพูน ซึ่งเป็นธิดาของเจ้าเลากู๊และเจ้าคำป้อ ณ ลำพูน เกิดที่คุ้มในเมืองลำพูน มีบุตรธิดา ๔ คน คือ พันเอก นายวรการบัญชา , นางเฉลิม บุษบรรณ , นางฉลอง สารสิทธิประกาศและนางฉลวย ณ ลำพูน
พระพิจิตรโอสถ เสียชีวิตเมื่อต้นปี พ.ศ.๒๔๙๘ ที่บ้านย่านช้างเผือก ขณะอายุ ๗๒ ปี
ข้อมูลจาก
เว็บไทยนิวส์ 