" พระคุณพ่อ" ประวัติของมหาอำมาตย์ตรี พระยาพิพัฒนธนากร(ฉิม โปษยานนท์)

[เทาชมพู]

ตัวอย่างคำสอนของท่าน
- อ่อนน้อมถ่อมตนในการสมาคม     ท่านเล่าว่าเมื่อไปประชุมกับกรรมการต่างๆ   เจอกรรมการแม้แต่คนที่อายุน้อยกว่า ท่านก็ยกมือไหว้เขาก่อนเมื่อทักทายกัน  ไม่เกี่ยงงอนรอให้เขาไหว้ก่อน   ไม่ถือว่าฉันแก่กว่า   ความถ่อมตนนี้เป็นเหตุให้ท่านได้รับความเคารพรักจากเพื่อนกรรมการทุกคน

- ใครบอกลาภทางไกลอย่าได้เชื่อ  จะเสึยใจภายหลัง
ลาภทางไกล  หมายถึงเก็งผลกำไรที่จะได้ในอนาคต ทั้งๆไม่รู้ว่าจะได้จริงหรือไม่     คนที่มาบอกลาภทางไกลคือคนที่มาชักชวนให้ลงทุนหรือให้จ่ายเงินเพื่อหวังผลในภายหน้า    ทั้งที่ภายหน้านั้นก็ไม่รู้ว่าจะมาถึงเมื่อไร จะได้จริงหรือไม่ก็ไม่มีข้อพิสูจน์ได้   คนที่เชื่อลาภทางไกล มักเสียเงินฟรีๆหรือขาดทุนได้ง่าย

- ใครมาติดต่อค้าขายด้วย ให้ระวังเสมอว่า เขาจะมาเอาเปรียบเราในทางใดได้บ้าง

- เวลาติดต่อพูดคุยกับใคร ให้ทำตัวเป็นคนซื้อ อย่าเป็นคนขาย   คือให้ฟัง มากกว่าพูด  เพื่อจะได้ประโยชน์จากความรู้ที่รับฟังจากเขา  ไม่ใช่เอาแต่คุยข้างเดียวจนเขาเบื่อ

- การทำงาน อย่าอยากเป็นที่หนึ่ง  เป็นที่สองดีกว่า  เพราะคนเราเมื่อขึ้นเป็นใหญ่ คนที่ตำแหน่งต่ำกว่าก็จะพยายามสอยให้ร่วงลงไปเพื่อเขาจะได้เป็นแทน

- เลือกคู่ครอง ให้เลือกคนดีมีวิชา   อย่าเลือกคนที่เงิน   เพราะคนดีมีวิชาย่อมรู้วิธีหาเงินได้เอง   ส่วนคนมีเงินแต่ไม่รู้จักหา เงินก็หมดได้

[เทาชมพู]

(ต่อ)
- ครอบครัวใดจะอยู่กันด้วยความสุขความเจริญ   ภรรยาต้องเคารพ ให้เกียรติสามี  จริงใจต่อกัน   ไม่ข่มสามีและไม่แสดงความหึงหวงจนน่าเกลียด  มิฉะนั้นจะเป็นที่ดูถูกในสายตาคน

- ถ้าลูกสาวคนใดของท่านกลัวสามีมีเมียน้อย   ท่านแนะนำว่าอย่าแต่งงาน  เพราะผู้ชายทุกคนจะต้องมีเมียน้อย    ท่านข่มขวัญเอาไว้อย่างนี้เผื่อเจอเหตุการณ์เข้าจริงๆจะได้รับมือได้

-  อย่าตีลูกเวลาโมโห    ถ้าจะตีจริงๆต้องรอให้หายโมโหก่อนถึงจะตี     เมื่อถึงเวลานั้น  พ่อแม่ก็จะไม่อยากตีลูกแล้ว   และยังรู้สึกด้วยว่า ถ้าเผลอตีลูกเข้าจริงๆ   ก็เป็นการวู่วามมากเกินเหตุเสียอีก

[เทาชมพู]

(ต่อ)
-  ท่านสอนลูกสาวว่าอย่ารับของกำนัลจากผู้ชาย  รับได้แต่จากญาติพี่น้อง   เพราะเมื่อผู้ชายให้ของกำนัล เขาย่อมหวังผลตอบแทน
-  ท่านอนุญาตให้ลูกสาวไปงานสังคมได้  แต่ว่าห้ามเต้นรำ  เพื่อไม่ให้ผู้ชายอื่นถูกเนื้อต้องตัวได้ นอกจากสามี
-  ลูกผู้ชายจะมีโอกาสได้ไปเรียนต่างประเทศ ตามแต่จะเลือกประเทศไหน   เจ้าคุณสั่งว่าไปแล้วอย่าไปเรียนเฉยๆ   ให้ไปท่องเที่ยวเปิดหูเปิดตา ให้รู้ว่าประเทศเขามีอะไรบ้าง  จะได้เกิดสติปัญญากว้างขวาง   เรียนได้ปริญญาอย่างเดียวไม่พอ     เจ้าสัวเพื่อนของท่านไม่ได้เรียนสูง แต่มีปฏิภาณคล่องตัวและเฉลียวฉลาด ก็สร้างตัวจนร่ำรวย
- เรื่องความก้าวหน้าในการทำงาน    ท่านสอนลูกชายว่า วิชาที่ไม่มีอยู่ในหลักสูตรมหาวิทยาลัยนั้นสำคัญกว่าวิชาตามหลักสูตร    ถ้าตั้งใจทำงานเต็มที่ ทำงานซื่อสัตย์สุจริต ไม่มีข้อบกพร่อง แต่ยังไม่ก้าวหน้าอยู่ดี   ก็ลองอ่านนิทานเปรียบเทียบของท่านดู   ท่านเล่าว่า

      " เจ้าเป็นคนรักและชอบเลี้ยงสุนัขมาก    สมมุติว่ากลับมาบ้าน มีขนมติดมือมาเพียงชิ้นเดียว    สุนัขตัวอื่นๆเห็นนายก็ดีใจ นอนกระดิกหางต้อนรับ   แต่มีตัวหนึ่งมากระโดดโลดเต้นต้อนรับ พันหน้าพันหลัง     เจ้าจะให้ขนมชิ้นเดียวกับตัวไหน  ก็ต้องให้ตัวที่วิ่งมาต้อนรับ     นายของเจ้าก็คิดเช่นเดียวกับเจ้าของสุนัข    ถ้าเจ้าเป็นพวกนอนกระดิกหาง  เงินเดือนก็จะไม่ขึ้น"

[nol]

ขอแถมนอกรอบครับว่า เจ้าคุณท่านเป็นเจ้าคุณปู่ของ คุณอู๋ ธนากร โปษยานนท์ ดารานักแสดงช่อง ๓ ครับ เพราะคุณพ่อของคุณอู๋ เป็นลูกชายคนเล็ก (แต่ไม่ใช่ลูกคนเล็ก) ของเจ้าคุณท่านครับ และมีข้อสังเกตง่ายๆ ว่าใครเป็นลูกหลานของท่านโดยตรง (ปัจจุบันน่าจะมีถึงแค่ระดับเหลน ยังไม่ถึงลื่อ) สังเกตได้จากถ้าใครที่มีนามสกุล "โปษยานนท์" แล้วมีชื่อที่เกี่ยวข้องกับคำว่า "พิพัฒนากร" อยู่ก็นั่นแหละครับ

 

[เทาชมพู]

ใช่ค่ะ คุณอู๋เป็นหลานปู่ของพระยาพิพัฒนธนากร   ชื่อจริงของคุณอู๋ก็มาจากส่วนหนึ่งของราชทินนามของคุณปู่

[เทาชมพู]

อีกท่านหนึ่งคือศาสตราจารย์ ดร. อภินันท์ โปษยานนท์  อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม

[เทาชมพู]

อ่านคำสั่งสอนของเจ้าคุณ  ที่ลูกๆช่วยกันบันทึกไว้ในหนังสือเล่มนี้   เห็นได้ว่าเป็นคำสอนที่ท่านคงจะได้รับถ่ายทอดจากบรรพบุรษมาอีกทีหนึ่ง   เป็นแนวคิดแบบจีนที่เน้นความขยันหมั่นเพียร  รอบคอบเรื่องเงินทองเป็นหลัก และซื่อสัตย์สุจริตในการทำงาน   ถ้ามีทั้ง 3 อย่างนี้ ชีวิตก็จะไม่ตกต่ำหรือลำบากยากจน
นอกจากนี้ ความสำเร็จในหน้าที่การงานและการสมาคม ก็เป็นส่วนหนึ่งที่เจ้าคุณนำมาเป็นแนวคิดและข้อสอนใจลูกๆ ได้ จากประสบการณ์ของท่านเอง   

-  เงินที่ได้มาโดยไม่สุจริต เบียดบังจากคนอื่น  เป็นเงินร้อน   อยู่กับเราไม่ได้นาน  ต้องมีรายจ่ายจรเกิดขึ้น   มีเหตุทำให้ต้องจ่ายเงินจำนวนนั้นออกไปจนได้   
-  เมตตาต่อคนทุกชั้น    ถ้าเห็นคนพิการ ให้มีเมตตา ห้ามล้อเลียน   เพราะบาปกรรมไม่ได้ตกถึงเรา แต่อาจจะตกที่ลูกเราก็ได้
-  ห้ามทรมานสัตว์ แม้แต่สัตว์เล็กสัตว์น้อย    ถ้าเห็นสัตว์ถูกทรมานหรือจะถูกนำไปฆ่า ต้องช่วยชีวิตไว้    ข้อนี้เจ้าคุณปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอตลอดชีวิต

[han_bing]

อันนี้ขอเรียนถามหน่อยนะครับ

เคยทราบว่าตระกูลโปษยานนท์มีผัดหมี่ที่ไม่ต้องใช้น้ำมัน ทำได้เป็นที่เลื่องลือ

แต่ไม่เคยได้พบสูตรเสียที ไม่ทราบว่าคุณเทาชมพูพอจะทราบสตรูไหมครับ

[เทาชมพู]

ไม่รู้จักค่ะ  แต่ถ้าพบบุตรธิดาของเจ้าคุณท่านใดท่านหนึ่ง จะเรียนถามดู

[benjawan]

สมัยเป็นเด็กเคยรับประทานทอฟฟี่นมจากบ้านโปษ์กี่ จำได้ว่าอร่อยมากค่ะ และเมื่อประมาณ 20กว่าปีที่แล้วเคยใช้น้ำมันสีเหลืองจากบ้านโปษ์กี่ใส่แผลสด จำชื่อน้ำมันไม่ได้ จะถามจากคุณแม่ท่านก็ไม่อยู่ให้ถามแล้วค่ะ

[เพ็ญชมพู]

และเมื่อประมาณ 20กว่าปีที่แล้วเคยใช้น้ำมันสีเหลืองจากบ้านโปษ์กี่ใส่แผลสด จำชื่อน้ำมันไม่ได้ จะถามจากคุณแม่ท่านก็ไม่อยู่ให้ถามแล้วค่ะ

ยาเทพนิมิตร ใช้ในตระกูลโปษยานนท์ ตั้งแต่สมัยพระยาพิพัฒนธนากร ภรรยาของท่านเป็นผู้เริ่มทำใช้ในครอบครัว เนื่องจากสมุนไพรไทยหาได้ง่ายในทุกภาคของประเทศไทย เริ่มผลิตใช้ในบ้านก่อน ต่อมาเริ่มแจกจ่ายให้กับญาติ เพื่อน เจ้านายฯลฯ ยาเริ่มรู้จักเฉพาะกลุ่ม เริ่มแพร่หลายโดยปริยาย
 
จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ เป็นการนำเอาสมุนไพรของไทย มาทำยารักษาโรคผิวหนัง และใช้ทาแผลสด

 

[nol]

อันนี้ขอเรียนถามหน่อยนะครับ

เคยทราบว่าตระกูลโปษยานนท์มีผัดหมี่ที่ไม่ต้องใช้น้ำมัน ทำได้เป็นที่เลื่องลือ

แต่ไม่เคยได้พบสูตรเสียที ไม่ทราบว่าคุณเทาชมพูพอจะทราบสูตรไหมครับ

ขออนุญาตให้ข้อมูลครับ


ณ ตอนนี้ถ้าจะถามผู้ที่ใกล้ชิดที่สุด น่าจะเป็น คุณมาลี ครับ เพราะท่านเป็นบุตรที่มีอายุมากที่สุดของเจ้าคุณพิพัฒนฯ ที่ยังคงมีชีวิตอยู่ (เป็นบุตรคนที่ ๔ และเป็นบุตรสาวคนที่ ๒ ครับ ปัจจุบันอายุ ๙๐ กว่าแล้ว แต่ยังความทรงจำเป็นเยี่ยม และขับรถเอง) ท่านน่าจะทราบถึงรายละเอียดของเรื่องเหล่านี้เป็นอย่างดี (วันที่ ๒๒ ธันวาคม นี้ผมอาจมีโอกาสได้พบกับท่าน จะลองถามมาให้ครับ) แต่จริงๆ แล้วนอกจากผัดหมี่ ของกินที่ถือว่าขึ้นชื่ออีกอย่างของตระกูลโปษยานนท์ น่าจะเป็น "ข้าวตังไก่ทิพย์" กับ "ข้าวตังทรงเครื่อง" ครับ เป็นสูตรของบุตรสาวของท่านเจ้าคุณอีกท่านหนึ่ง (คุณสมสมร) ลองไปหาทานได้จากร้าน ๙๐๔ ครับ

และเมื่อประมาณ 20กว่าปีที่แล้วเคยใช้น้ำมันสีเหลืองจากบ้านโปษ์กี่ใส่แผลสด จำชื่อน้ำมันไม่ได้ จะถามจากคุณแม่ท่านก็ไม่อยู่ให้ถามแล้วค่ะ

ยาเทพนิมิตร ใช้ในตระกูลโปษยานนท์ ตั้งแต่สมัยพระยาพิพัฒนธนากร ภรรยาของท่านเป็นผู้เริ่มทำใช้ในครอบครัว เนื่องจากสมุนไพรไทยหาได้ง่ายในทุกภาคของประเทศไทย เริ่มผลิตใช้ในบ้านก่อน ต่อมาเริ่มแจกจ่ายให้กับญาติ เพื่อน เจ้านายฯลฯ ยาเริ่มรู้จักเฉพาะกลุ่ม เริ่มแพร่หลายโดยปริยาย
 
จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ เป็นการนำเอาสมุนไพรของไทย มาทำยารักษาโรคผิวหนัง และใช้ทาแผลสด

 

เรื่องของขี้ผึ้งห้างเทพนิมิตร มีเรื่องเล่าเช่นกันครับ สมัยก่อนคนในตระกูลโปษยานนท์มักเรียกว่า "น้ำมันขโมย" โดย ศ.ดร. โกวิทย์ โปษยานนท์ (บุตรของหลวงจำรูญเนติศาสตร์ โดยหลวงจำรูญฯ เป็นหลานอาของท่านเจ้าคุณพิพัฒนฯ) เล่าให้ผมฟังว่าสมัยของท่านเจ้าคุณพิพัฒนฯ เคยมีขโมยโดนฟันบาดเจ็บมา หลงเข้ามาที่บ้านโปษ์กี่ ขอเข้ามาพักอาศัย คนในบ้าน (ผมจำไม่ได้ว่าใคร) ก็ใจดีให้อาศัย ขโมยคนดังกล่าวก็เคี่ยวยารักษาแผลตัวเองจนหาย ก่อนจากไปก็เลยมอบสูตรยานี้ไว้ให้คนในบ้านโปษ์กี่ใช้ แล้วก็ใช้กันมา และพัฒนามาเรื่อยๆ จนปัจจุบันครับ

 

[เทาชมพู]

คำสั่งสอนของเจ้าคุณ มีหลากหลายจนน่าอัศจรรย์ใจในความรอบรู้ชีวิตและช่างสังเกตจากประสบการณ์ ซึ่งหาไม่ได้ในตำราเรียน   ลูกๆที่เขียนบทความกันคนละบทในหนังสือเล่มนี้   จดจำคำสอนของคุณพ่อมาได้ต่างๆกัน   ที่ซ้ำกันมีน้อย ที่แตกต่างกันมีมากกว่า   อาจเป็นได้ว่า เจ้าคุณสอนลูกแต่ละคนด้วยหลักการใหญ่ๆร่วมกัน  และมีหลักการเล็กๆ แตกต่างกันไปตามนิสัยและการทำงานของแต่ละคน

บุตรคนหนึ่งของท่าน พ.ต.อ.(พิเศษ) ธนา โปษยานนท์ เล่าถึงคำสอนของท่านไว้ว่า
- อย่าพูดว่าอาหารไม่ดี หรือไม่อร่อย    ถ้าไม่หิวอย่าเพิ่งกิน    รอจนหิวเสียก่อนถึงกิน  อาหารทุกอย่างก็จะอร่อยหมด
- สำหรับลูกที่รับราชการ  ท่านเตือนไว้ว่า ความเจริญในราชการเหมือนโขลงช้างเดินเข้าพะเนียด    ยิ่งตำแหน่งสูง ยิ่งเหมือนเดินใกล้พะเนียด  ต้องเกิดเบียดเสียดกระทบกระทั่งกัน   ยิ่งถ้าเข้าประตูพะเนียด ต้องเดินเรียงหนึ่ง เข้าได้ทีละตัวเท่านั้น   จึงต้องระวังข้อนี้ไว้ด้วย
- เรื่องเลือกคู่ครอง   หนุ่มสาวส่วนใหญ่มักแหงนหน้า (หมายถึงหมายสูงจนเกินไป) ก็มักผิดหวัง     เมื่อไรเลิกแหงนหน้า หันมามองคนระดับเดียวกัน  ก็จะได้คู่ครองที่เหมาะสมกัน

[เทาชมพู]

เจ้าคุณมีคุณสมบัติเป็นนักบริหารโดยแท้   ไม่ใช่แต่หน้าที่การงานซึ่งท่านก้าวขึ้นไปถึงอธิบดี   แต่ในด้านส่วนตัว ท่านสามารถเลี้ยงดูภรรยา 8 คนและบุตรธิดา 20 คนให้อยู่ร่วมชายคาเดียวกันมาได้ตลอดชีวิต     เป็นที่เลื่องลือไปทั่วสารทิศ
วันหนึ่งมีพ่อค้าจีนมาปรึกษาว่า เจ้าคุณทำอย่างไรจึงเอาลูกเมียได้อยู่ ทั้ง 8 คนและลูกอีก 20    ตัวเขาเองมีเมียแค่ 4 คน ต้องปลูกบ้านให้แยกห่างกันคนละมุมเมือง    แต่ก็ไม่วายทะเลาะกัน
เจ้าคุณพิพัฒนฯก็หัวเราะอย่างอารมณ์ดี  ตอบว่า

" ของผมมี 8 คน ลูก 20 คน  อย่านึกว่าจะสงบเงียบอย่างคนนอกเข้าใจ     มันก็เหมือนลิ้นกับฟัน  มันก็ต้องมีกระทบกันบ้าง    ถ้ามันเงียบสงบดีถือว่าผิดปกติ   เราควรหาสาเหตุว่ามันเกิดจากอะไร    แต่ถ้ามันมีเรื่องระหองระแหงกันบ้างนั้น   ก็ให้คิดเสียว่าปกติ    มันสำคัญอยู่ที่คนกลางเท่านั้น   ที่จะให้ความยุติธรรมได้แค่ไหน     อย่าลำเอียงไปทางโน้นทางนี้  ก็ไม่มีเรื่องอย่างว่า"

คำตอบของท่านสั้นและได้ใจความ   เป็นที่พอใจของพ่อค้าจีนคนนั้นมาก

[เทาชมพู]

ความเป็นนักบริหารของเจ้าคุณพิพัฒนฯ  รวมไปถึงบุคลิกที่เด็ดขาด น่าเกรงใจ มีเสียงเป็นอำนาจอีกด้วย    คุณสุพัฒน์ ลูกชายของท่านเล่าว่า ครั้งหนึ่งคุณพ่อพาลูกสาวทั้งหมดไปงานแซยิดคุณป้า พี่สาวของท่าน      ลูกๆแต่งเครื่องเพชรกันเพียบ ชนิดถ้าตกน้ำก็คงจมน้ำตายเพราะหนักเครื่องเพชร
ขากลับ ดึกมากแล้ว  รถอเมริกันคันใหญ่ที่พาสาวๆกลับมาบ้าน ในสมัยนั้น ไม่มีแอร์  ต้องเปิดกระจก 4 บาน   ลูกชายที่นั่งไปด้วยสังเกตว่ามีรถคันหนึ่งแล่นตามมาตลอดทางจนขึ้นสะพานพุทธ  ในรถมีชายฉกรรจ์ 3 คน     บ้านโปษ์กี่ในตอนนั้นรถยนต์เข้าไม่ถึง ต้องจอดแล้วเดินต่ออีกระยะหนึ่งถึงเข้าบ้านได้
เมื่อลูกชายเตือนคุณพ่อว่ามีรถแล่นตามมา อาจจะมาจี้ปล้นได้      พอรู้ตัว  ลูกสาวก็ถอดเครื่องเพชรออกซ่อนกันเป็นการใหญ่    รวมทั้งคุณสุภาพ ซึ่งยืมห้อยคอเพชรขนาด 25 กะรัตของคุณพ่อมาสวม  ตื่นเต้นตกใจมาก ไม่รู้จะซ่อนที่ไหนเลยถอดออกมาอมใส่ปากไว้

เจ้าคุณแก้ไขเหตุร้ายเฉพาะหน้าอย่างใจเย็น   ไม่ได้ตื่นเต้นตกใจไปกับลูกๆ ด้วย