คำถามเกี่ยวกับการไว้ผมจุก

[Anna]

สงสัยว่าประเทศเพื่อนบ้านของเรา   อย่าง  ลาว  เขมร  พม่า   ในอดีตเด็กของเขาไว้ผมจุกเหมือนเราหรือเปล่าคะ ?

ขอขอบพระคุณล่วงหน้าสำหรับความรู้ค่ะ

[เพ็ญชมพู]

Adhémard LECLÈRE ข้าหลวงใหญ่ฝรั่งเศสประจำกรุงพนมเปญ เขียนเกี่ยวกับเรื่องพิธีโกนจุกไว้ในเรื่อง Le Cûlâ-Kantana-Mangala ou La fête de la coupe de la Houppe d'un prince royal à Phnôm-Pénh, le 16 mai 1901 พิธีโสกันต์เจ้าชายที่พนมเปญ เมื่อวันที่ ๑๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๔ ตอนหนึ่งว่า

ในเขมร ไทย ลาว พม่า มีพิธีโกนผมไฟ (ทำในปีแรกที่เด็กเกิด) ซึ่งผู้เขียนบทความใช้ภาษาเขมรว่า กอร์ สัก เปรย์ (kôr sàk prey)  พิธีนี้ปกติทำเมื่อเด็กมีอายุครบหนึ่งเดือนและจะโกนผมเด็กทั้งศีรษะ และต่อไปเด็กก็จะไว้จุก และต้องคอยโกนส่วนอื่นของศีรษะให้เกลี้ยง ทั้งนี้เพื่อความสะอาดหรือเพื่อให้รากผมแข็งแรง ส่วนที่เป็นจุกอยู่กลางศีรษะก็จะเกล้าและปักปิ่น และถอนไรจุกโดยรอบ คนที่ชอบสวยงามก็ล้อมจุกด้วยพวงดอกไม้สีขาวหอมกรุ่นสวยงามมาก

สรุปความโดย ดร.เสาวนิต รังสิยานนท์

 

[เพ็ญชมพู]

พิธีโกนจุกแบบเขมรที่สุรินทร์

!



 

[V_Mee]

พระยาอนุมานราชธน (ยง  เสฐียรโกเศศ) ได้ให้คำอธิบายไว้ใน “ประเพณีการเกี่ยวกับการเกิดของคนไทย” ว่า 

“...เมื่อเด็กมีอายุครบได้เดือนกับวัน (เห็นจะให้แน่ว่าครบเดือนโดยบริบูรณ์จึงเติมเข้าอีกวันหนึ่ง)  เป็นอันว่าล่วงพ้นอันตรายจากภัยไข้เจ็บซึ่งเข้าใจว่าผีเป็นผู้กระทำ  ก็จัดการโกนผมไฟและทำขวัญเป็นพิธีใหญ่ออกหน้าออกตา  ลางทีก็มีตั้งชื่อเด็กในตอนนี้  เป็นเรื่องรับรองเด็กที่เกิดใหม่ขึ้นทะเบียนเป็นสมาชิกของสกุล 

การโกนผมไฟนั้น  ต้องทำบัตรพลีสังเวยพระภูมิเจ้าที่ตามธรรมเนียม  ผมที่โกนให้เหลือไว้ที่ขม่อมหย่อมหนึ่ง  ว่ากันว่าขม่อมยังบางอยู่...”

ผมที่เหลือไว้หย่อมหนึ่งที่กลางขม่อมนั้น  เมื่อเด็กเติบโตขึ้นพร้อมกับผมที่ยาวขึ้นตามวัย  ผู้ใหญ่จึงจัดการรวบผมที่กลางขม่อมนั้นให้เป็นจุก  และคงให้เด็กนั้นไว้จุกต่อมาจนเด็กผู้ชายมีอายุได้ ๑๓ ปี  และเด็กหญิงมีอายุครบ ๑๑ ปี  จึงจะจัดให้มีการโกนจุกหรือโสกันต์ในกรณีที่เป็นเจ้านาย

[atsk]

ลาว(คนประเทศลาว) พม่า ไม่ทราบครับ

แต่  เขมร ส่วย เยอ  แถวสุรินทร์บ้านผม เมื่อก่อนเด็กผู้ชายจะไว้จุกกันเยอะมาก บางคนเวลายืนผมจุกยาวถึงพื้น  แต่เด็กผู้หญิงไม่เคยเห็นเลยครับ  ผมก็ไม่ทราบว่าทำไมถึงไว้แต่เด็กผู้ชาย  ไม่ทราบว่าประเพณีของเขามีรายละเอียดอย่างไร เพราะผมเป็นลาว(คนอีสาน)  เล่าให้ฟังตามที่เคยเห็นมาครับ

[V_Mee]

คนล้านนาไม่มีธรรมเนียมไว้จุกแบบเด็กสยาม  ฉะนั้นพม่าซึ่งปกครองล้านนามากว่า ๒๐๐ ปีก็ไม่น่ามีธรรมเนียมไว้จุกเหมือนกัน
ชาวล้านนาที่ไว้จุกอย่างเด็กไทยเห็นจะมีแต่พระราชชายา เจ้าดารารัศมี  เพียงพระองค์เดียว

[Anna]

นี่ละค่ะ  ที่ทำให้สงสัย   เพราะเคยอ่านประวัติของท่านว่าเมื่อท่านโกนจุก  รัชกาลที่ 5 พระราชทานตุ้มหูให้   แต่พอเห็นรูปเด็กๆที่ว่าเป็นพระญาติที่ตามท่านมาอยู่กรุงเทพ   และพระองค์เจ้าที่เป็นพระธิดาของท่านเกล้ามวยเหมือนผู้ใหญ่กัน   ไม่เห็นมีใครไว้จุก