คำสู่พระขวัญ พระวิมาดา กรมพระสุทธาสินีนารฏ โดยชาวเชียงใหม่ พ.ศ ๒๔๗๐

[tongtham]

                        คำสู่พระขวัญ พระวิมาดา กรมพระสุทธาสินีนารฏ
                                      โดยชาวเชียงใหม่ พ.ศ 2470
   ปลายปี พ.ศ 2470 พระวิมาดา กรมพระสุทธาสินีนารฏ , สมเด็จเจ้าฟ้า กรมขุนอู่ทองเขตขัติยะนารี , พระองค์เจ้าอภันตรีปชา , พระองค์เจ้าเหมวดี  , หม่อมเจ้าคันธรสรังษี , หม่อมเจ้าอรอุษา , เจ้าจอมมารดาเหม , เจ้าจอมสมบุญ ฯ และคณะโดยเสด็จด้วย   ออกเดินทางจากพระนคร เมื่อวันอังคารที่  29 พฤศจิกายน พ.ศ 2470 โดยรถไฟขบวนพิเศษ 
   จางวางเอก พระยารัตนราชวัลลภ (นพ ไกรฤกษ์) แต่ง “โคลงนิราศล่องแก่งแม่ปิง” เล่าเรื่องการเสด็จประพาศครั้งนั้นไว้  และได้รวบรวมบทกวี ค่าว ซอ คำสู่ขวัญที่ชาวเหนือถวายพระวิมาดา กรมพระสุทธาสินีนารฏ ไว้ด้วย
   คณะเสด็จได้ล่องแก่งแม่น้ำปิงตามเส้นทางโบราณด้วย    สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงนิพนธ์เรื่อง เส้นทางล่องแก่งแม่ปิง  พิมพ์ถวายสมเด็จพระวิมาดา กรมพระสุทธาสินีนารฏด้วย     หนังสือเล่มนี้เป็นบันทึกข้อมูลประวัติศาสตร์ที่ดีมากเล่มหนึ่ง
   สำหรับหนัสือ “โคลงนิราศล่องแก่งแมปิง”   ช้างเฒ่าชอบคำสู่พระขวัญ ประพันธ์โดยชาวเชียงใหม่ (ไม่ระบุนาม)   
   ๐.....พระขวัญองค์เป๋นเจ้าอย่าเสด็จไปอยู่ป่า        เลิ้กล้ำด่านดงรี       เป๋นที่อยู่เสือหมี   ตังยักษ์ขีนี้ผิพง       ดงจ๊างเถิ่น      พระขวัญองค์เป๋นเจ้าบ่อมีหมู่        เบื่อนก็เตี้ยงจักตกใจ๋    จักได้ยินแต่สัตว์เลไลตั๋วใหญ่น้อย   
เวลาค่ำก๊อยหากปุ๋นวอน     เสียงจีหรีดจักแต้นแมนจอน       ร่ำร้องสนั่นก้องแดนไพร     เสียงแมงว้างแมงใยในไพรพฤกษ์ก้อง         เสียงลิงบ่างร้องเสียงค่างนางนี    ตังอสุรีผีพงป่า    ก็จักสอดล่าสืนพีนยามกล๋างคืนมืดค่ำ   เสียงพึมพำปุ๋นกลั๋ว   พระขวัญองค์เป๋นเจ้าก็จักกลั๋วสายสั่น   ป๋านดั่งพระทรวงจักแตกลั่นผุยผง   นกจุกจะลุยดงแลกระพือพืด    ก็จักร้องอือืดเป๋นลาง    นกเก๋ากางแม้มืบ  อยู่ตามหลืบห้อยดอยดอน    หมาผีจ๋อนหอนเห่าเล่น    หกวิ่งเต้นโดดอืนยน   หลอนพระขวัญเสด็จเจ้าไปเสด็จดลใส่   ตามป่าใหญ่สายสิน   ในถวิลดงด่านกว้าง  สู้แรดจ๊างมากมวลมี  ฝูงนางนีโหยโหนหย่อนห้อย  เกาะก้านกิ่งย้อยโดดโอยคราง   พระขวัญองค์เป๋นเจ้าอย่าเสด็จไปอยู่ป่าแรดจ๊างด่านดงขวาง   อย่าไปอยู่แก๋มหมู่กว๋างฟานเป๊ปโขกก้อง   เสียงเสือโคร่งร้องเยือนเย็นดง   พระขวัญองค์เป๋นเจ้าอย่าเสด็จเที่ยวเตียววน   ละเลิงหลงไปซุกซงดงกว้าง   ตามเวิ้งว้างตี้เซิงผา   มีแต่กกแก๋มแขมออกแซมคาแลหญ้าแฝก    ลมปั๊ดแยกกวัดไกว๋   หันแต่ป๋ายใบไหวเนือกน้อม   เหมยหมอกข้อมอยู่จวยวอย   ผ่อเลงกอยต๊องโต๊งปุ๋นดี   หมอกหม่นโศรกใจ๋ตั๋น    สามสิบสองพระขวัญองค์เป๋นเจ้า    จุ่งเสด็จคืนมาเสวยฉันโภโชน์  หื้ออิ่มโอดใจ๋บ๋าน  ทรงพระสำราญสดชื่น .....“
        หนังสือเล่มนี้ “ช้างเฒ่า” ปล่อยปละละเลย   ปลวกกินครึ่งเล่มหลังตอนล่องแก่งแม่ปิงไปเสีย  น่าเศร้าน่าแค้นที่ช้างเฒ่ามาเหยียบงวงตัวเอง.............