เรือนไทย
ยินดีต้อนรับ ท่านผู้มาเยือน
กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน
ส่งอีเมล์ยืนยันการใช้งาน?
ข่าว: การแนบไฟล์ กรุณาใช้ชื่อไฟล์ภาษาอังกฤษเท่านั้นครับ
หน้า: [1] 2 3 ... 10
  พิมพ์  
อ่าน: 43729 ประตูแลป้อมในพระนครสมัยต้นรัชกาลที่ ๕
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


 เมื่อ 06 ก.ย. 11, 08:48

สหายท่านหนึ่ง  เปรยขึ้นมาว่า
อยากทราบว่าประตูแลป้อมต่างๆ ในพระนคร
เมื่อครั้งสมัยรัชกาลที่ ๕ มีอยู่มากน้อยเท่าใด
ช่วยหามาให้ทัศนาสักน้อยหนึ่งเถิด
 ยิงฟันยิ้ม
บันทึกการเข้า
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


ความคิดเห็นที่ 1  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 09:12

(คัดลอกอักขรวิธีตามต้นฉบับเป็นส่วนใหญ่)

@ พระเจ้าราชวรวงษเธอ กรมหมื่นภูวไนยนฤเบนทราธิบาล
ได้ทรงเรียบเรียงชื่อพระทวารแลประตูรอบพระบรมมหาราชวัง
แลรอบพระนครไว้เพื่อให้ข้าราชการ ซึ่งจะกราบบังคมทูล
พระกรุณาจะได้เรียกให้ถูกต้องตามนี้

- พระทวารเทวราชมเหศร์   คือพระทวารที่เสดจออกในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยมไหสูรยพิมาน

- พระทวารเทเวศรักษา  ทิศตะวันตกน่าเก๋งราชอาศน

- พระทวารเทวาธิบาล  น่าพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยมไหสูรยพิมานทิศเหนือตรงห้องอาลักษณ

- ประตูสนามราชกิจ  หว่างหอพระบรมอัฐิกับพระที่นั่งใหม่

- ประตูดุสิดาราม  ออกฉนวนวัดพระศรีรัตนสาศดาราม  ที่พระสงฆเฃ้ารับบิณฑบาตรนั้น

- ประตูแถลงราชกิจ  หว่างพระที่นั่งภูวะดลทัศนัย

- ประตูปริตประเวศ  ตรงพระที่นั่งประภาศพิพิธทพัณฑ์

- ประตูราชสำราญ  ออกพระที่นั่งสุทไธสวริย

- ประตูไพศารทักษิณ  ออกวัตพระเชตุพนทิศใต้

- ประตูกัลยาวดี  ออกทางศาลาไว้ศพทิศใต้

- ประตูศรีสุดาวงษ  ออกโรงไม้  

- ประตูเขื่อนเพชร์   ออกเชิงตะพานช้างทิศตวันตก

- ประตูอุโมง  เดินใต้ตะพานช้างทิศตะวันตก

- ประตูอนงคลีลา  ออกท้ายโรงสะดึงรึงไหมทิศตวันตก ที่เรียกกันว่า ประตูดิน นั้น

- ประตูยาตรากระษัตรี  ออกฉนวนท่าราชวรดิฐ ทิศตวันตก

- ประตูศรีสวัศดิ์วงษ  ออกข้างหอธรรมสังเวช  ทิศเหนือ


บันทึกการเข้า
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


ความคิดเห็นที่ 2  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 09:26


- พระทวารจักระพรรดิภิรมย  คือพระทวารเสดจออกพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ทิศเหนือ

- ประตูพรหมโสภา  หว่างพระที่นั่งใหม่กับพระมหาปราสาท ทิศเหนือ

- พระทวารใหม่  ออกน่าพระที่นั่งสมมติเทวราชอุปบัติ ทิศเหนือ

- พระทวารใหม่  ออกน่าพระที่นั่งมูลสถานบรมอาศน์ ทิศเหนือ

- ประตูกมลาศน์ประเวศ  ตรงพระพุทธรัตนสถานชั้นใน

- ประตูอมเรศสัญจร  ตรงอ่างแก้ว

- ประตูวงเดือน  ข้างเหนือพระพุทธมณเฑียร

- ประตูวงเดือน  ตรงพระที่นั่งทรงธรรม

- ประตูฉนวนเกยโสกันต์  ประตูสามน่าที่ทรงบาตร

- ประตูศรีสุนทร  มีต้นสนอยู่ข้างในทิศตวันตก

- ประตูสุวรรณบริบาล  ตรงพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท สองชั้น

- ประตูพิมานไชยศรี  หว่างทิมดาบตำรวจหน้ากับหว่างห้องกรมวัง สองชั้น

- ประตูดุสิตสาศดา  ออกวัดพระศรีรัตนสาศดาราม

- ประตูเขื่อนเพ็ชร  ข้างโรงแสงหลังหอแก้ว

- ประตูเทวราชดำรงศร  สกัดพระที่นั่งอนันตสมาคมด้านเหนือ สองชั้น

- ประตูทักษิณสิงหาร  สกัดพระที่นั่งอนันตสมาคม สองชั้น ทิศใต้

- ประตูรัตนพิศาล  หลังโรงกระสาปนทิศตวันตก

บันทึกการเข้า
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


ความคิดเห็นที่ 3  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 09:34


- ประตูพิมานเทเวศ  ตรงพระราชวังเดิมทิศเหนือ

- ประตูวิเสศไชยศรี  มุมวังสมเดจพระเจ้าบรมวงษเธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระบำราบปรปักษ

- ประตูมณีนพรัตน  ออกพลับพลาท้องสนามหลวงทิศเหนือ

- ประตูสวัศดิโสภา  ตรงน่าวัดพระศรีรัตนสาศดาราม ทิศตวันออก

- ประตูเทวาพิทักษ  เหนือพระที่นั่งสุทธัยสวริย ทิศตวันออก

- ประตูศักดิไชยสิทธิ  ใต้พระที่นั่งสุทไธยสวริย ทิศตวันออก 

- ประตูวิจิตรบันจง  ตรงวัดพระเชตุพน ทิศใต้

- ประตูอนงคารักษ  ตรงวิหารพระพุทธไสยาศน  วัดพระเชตุพน ทิศใต้

- ประตูพิทักษบวร  ออกสกัดใต้

- ประตูสุนทรทิศา  ออกสกัดเหนือ

- ประตูเทวาพิรมย  อกท่าขุนนางทิศตวันตก

- ประตูอุดมสุดารักษ  ออกฉนวนท่าราชวรดิฐ ทิศตวันตก

รวมพระทวารแลประตูชั้นในชั้นกลางชั้นนอกรอบพระบรมมหาราชวัง ฯ

บันทึกการเข้า
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


ความคิดเห็นที่ 4  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 09:47


แต่นี้ประตูรอบพระนคร

- ประตูยอดออกตะพานเหลกถนนบำรุงเมือง ไปสระประทุมวัน ทิศตวันออก

- ประตูตัดออกวัดสเกศ

- ประตูตัดน่าวัดเทพธิดาทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดน่าวัดราชนัดา ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพันเงิน ทิศตวันออก

- ประตูยอดออกถนนสนามควาย ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านขุนราม ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านเสมียนตรากรมวัง ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระศรีกาฬสมุด ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านนายน้อย มหาดเล็ก ทิศตวันออก

- ประตูตัดน่าวัดรังศรีสุทธาวาศ ทิศตวันออก

- ประตูยอดน่าวัดบวรนิเวศน์ ทิศตวันออก

- ประตุช่องกุดตรงน่าบ้านหลวงอะไภยเสนา (ขำ)  ทิศตวันออก

- ประตูยอดออกวังกรมหมื่นมเหศวรวิลาศ ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านหลวงเทเพน (หง) ทิศตวันออกเฉียงเหนือ

- ประตูช่องกุดออกวัดสังเวชวิศยาราม  ทิศเหนือ

บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 5  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 09:57

ขอบพระคุณอย่างสูง งดงามและสว่างแจ้ง จักค่อย ๆ อ่านเทียบกับแผนที่เก่า ๆ ดู  ยิ้มเท่ห์ ยิงฟันยิ้ม


จักรออ่านประตูนกยูง ขอรับ  ยิ้มเท่ห์
บันทึกการเข้า
:D :D
นิลพัท
*******
ตอบ: 2333


ความคิดเห็นที่ 6  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 10:12

ยังมีอีกค่ะ ประตูที่ปัจจุบันได้รื้อออกไปแล้ว ... ยิงฟันยิ้ม
ประตูสีกรลีลาศ อยู่หน้าพระที่นั่งทรงผนวช
ประตูนางในไคลคลา เป็นประตูพระบรมมหาราชวังชั้นใน
บันทึกการเข้า
:D :D
นิลพัท
*******
ตอบ: 2333


ความคิดเห็นที่ 7  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 10:19

ประตูนกยูง  ฮืม
คุณหนุ่มรัตนะบอกไว้ในเว็ปพันทิปว่า
ตั้งอยู่ข้างๆวัดพระเชตุพน บริเวณท่าเตียน
ลักษณะเป็นหอรบ ปัจจุบันรื้อทิ้งแล้ว แต่ได้อนุรักษ์ชื่อประตูไว้
เป็นชื่อตรอก ชื่อ "ตรอกประตูนกยูง"

แล้วไงต่อคะ... ฮืม


บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 8  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 10:31

ประตูนกยูง  ฮืม
คุณหนุ่มรัตนะบอกไว้ในเว็ปพันทิปว่า
ตั้งอยู่ข้างๆวัดพระเชตุพน บริเวณท่าเตียน
ลักษณะเป็นหอรบ ปัจจุบันรื้อทิ้งแล้ว แต่ได้อนุรักษ์ชื่อประตูไว้
เป็นชื่อตรอก ชื่อ "ตรอกประตูนกยูง"

แล้วไงต่อคะ... ฮืม

คือคุณหลวงเล็กท่านบอกรายชื่อประตูด้านทิศตะวันออกของเมือง ทิศเหนือ และตะวันออกเฉียงเหนือของกรุงเทพ ยังขาดทิศใต้และทิศตะวันตกครับ ซึ่งผมเคยลงชื่อ "ประตูนกยูง" ไว้ซึ่งไพเราะมาก จึงอยากจะรออ่านครับ

ทั้งนี้ทราบว่าการเอ่ยเรียกขานชื่อประตูเมืองนั้น มีการกำหนดเรียกชื่อไว้ตั้งแต่แผ่นดินพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช หากแต่ประชาชนไม่นิยมเรียกกัน เรียกแต่ชื่อตามตำบลที่ตั้ง ซึ่งเรียกสะดวกกันติดปาก ทำให้ชื่อประตูทั้งหลายเลือนหายไป (ไม่ทราบว่าคุณหลวงเล็กพอจะหารายชื่อประตูนี้ได้หรือไม่)

จึงได้เอื้อนเอ่ยอยากทราบถึงชื่อประตูเมืองต่าง ๆ  เช่นที่เราเรียกชื่อ "ประตูนกยูง" เป็นต้น

เช่น ประตูสำราญราษฎร์ (ประตูผี) ตรงกับประตูแห่งใดที่คุณหลวงเล็กรายงานมา เป็นต้น
บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 9  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 10:42

ทีนี้ประตูเมืองจะเห็นว่ามี ๓ รูปแบบ (ตามความเห็นเรื่องประตูเมือง)

๑. ประตูตัด (ตามภาพที่แนบประกอบ)

๒. ประตูยอด

๓. ช่องกุด


บันทึกการเข้า
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


ความคิดเห็นที่ 10  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 11:06

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาอร่าม  ทิศตวันตก

- ประตูตัดน่าวังกรมหมื่นกระษัตรศรีสักดิเดช ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกวังพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนเรศวรฤทธิ ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดตรงน่าบ้านหม่อมเจ้าเนตร ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาสุรเสนา (คง) ทิศตวันตก

- ประตูตัดตรงวังใหม่กรมพระราชวังบวร ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาพิไชยบุรินทรา (ทิม)  ทิศตวันตก

- ประตูยอดท่าช้างพระราชวังบวร ทิศตวันตก

- ประตูยอดท่าขุนนางพระราชวังบวร  ทิศตวันตก

- ประตูยอดแนวนลงตำหนักแพพระราชวังบวร  ทิศตวันตก

- ประตูตัดออกโรงเรือพระราชวังบวร  ทิศตวันตก

- ประตูตัดโรงวิเสศพระราชวังบวร  ทิศตวันตก

- ประตูตัดออกท่าวัตมหาธาตุ  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกท่าแปดตำรวจ ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกวังพระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์ ทิศตวันตก

- ประตูยอดท่าพระ ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกโรงกูบ  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดน่าโรงทาน ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกโรงวิเสศ  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกคลังสินค้า  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกโรงเงินเก่า  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดน่าศาลาพระยาบำรุงค์ราชสถาน (คุ้ม) ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดตรงพระวิหารพระพุทธไสยาศน  วัดพระเชตุพน ทิศตวันตก

- ประตูยอดออกศาลต่างประเทศ ทิศตวันตก

- ประตูยอดฉนวนท่าน้ำวัตพระเชตุพน  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกเหนือบ้านเจ้าพระยามหินทรศักดิธำรงค์ (เพ็ง)  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกใต้บ้านเจ้าพระยามหินทรศักดิธำรงค์ (เพ็ง) ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี (จำเริน) ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดน่าวังกรมหมื่นภูมินทรภักดี  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกวังกรมหมื่นอุดมรัตนราศรี  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านตรวจสุกกรมพระนครบาล  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาเพชรพิไชย (หนู)  ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกโรงภาษีฝิ่น ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาสีหราชเดโช (แฃก) ทิศตวันตก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระครูมหิทร (ทองอยู่) ทิศตวันตก

- ประตูออกบ้านหม่อมเจ้าเพญบูรณ  ทิศตวันตก

- ประตูตัดน่าวัดราชบุรณ  ทิศตวันตก

บันทึกการเข้า
:D :D
นิลพัท
*******
ตอบ: 2333


ความคิดเห็นที่ 11  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 11:14

ประตูเยอะจังค่ะ  ยิงฟันยิ้ม
เขาบอกว่า
ประตูวังหลวงชั้นกลางที่เรียกกันว่า ประตูผี คือประตูกัญญรวดี
ส่วนชั้นนอก คือ ประตูพิทักษ์บวร ค่ะ
ผิด ถูก ประการใด รอท่านsiamese แถลงค่ะ
บันทึกการเข้า
luanglek
นิลพัท
*******
ตอบ: 2894


ความคิดเห็นที่ 12  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 11:24

- ประตูช่องกุดเหนือบ้านพระยากสาปน์กิจโกศล (โหมด)  ทิศตวันตกเฉียงใต้

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาโชฎึกราชเศรษฐี (ทองจีน) ทิศใต้

- ประตูช่องกุดออกบ้านนายโตะ มหาดเลก  ทิศตวันออกเฉียงใต้

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระยาเทพประชุน (พุ่ม)  ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านหลวงนายศักดิ (ลม้าย) (บิดาเจ้าพระยารามราฆพ) ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านพระแก้วพระคลังสวน ทิศตวันออก

- ประตูยอดออกวัดจักรวัติราชาวาศ  ทิศตวันออก

- ประตูตัดน่าวังใหม่สมเดจพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงษ ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านนายอากรตา (นายอากรเตา?) ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านเสมียนตรา (น้อย) ทิศตวันออก

- ประตูยอดออกสนนเจริญกรุง  ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านหลวงจำเนียรวัฒกี (สิง) ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกโรงโค ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านเจ้าพระยาธรรมาธิกรณ (มั่ง) ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านนายขำ จางวาง ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดตรงน่าวังพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมสันตโสภาคย  ทิศตวันออก

- ประตูช่องกุดออกบ้านหลวงจินดาจักรรัตน ทิศตวันออก


รวมพระทวาร ๖    ประตูชั้นใน  ๒๑  ชั้นกลาง  ๗  ชั้นนอก  ๑๓
รอบพระบรมมหาราชวัง  ๔๗  แลประตูยอด ๙  ประตูตัด ๑๑
ประตูช่องกุด ๔๘  รอบพระนคร  ๖๘  รวม  ๑๑๕  ด้วยกัน  ฯฯ

ลงวัน ๑  ขึ้น ๑๕ ค่ำ  เดือน ๑  กุนสัปตศก  ๑๒๓๗

ข้าพเจ้า  หลวงเล็ก  นำมารายงาน  
ณ วันขึ้น ๙ ค่ำ  เดือน ๑๐  ปีเถาะ  ๒๕๕๔
บันทึกการเข้า
:D :D
นิลพัท
*******
ตอบ: 2333


ความคิดเห็นที่ 13  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 11:31

กฎมณเทียรบาลในสมัยโบราณ เกี่ยวกับประตูวังค่ะ  ยิงฟันยิ้ม

มาตราที่ 66 ถ้าถีบประตูวัง ให้ตัดตีนเสีย เอามือผลักประตูวังเข้าไปเอง ให้ตีด้วยหวาย 20 ที
ถ้าปีนกำแพงวังชั้นนอกให้ตัดตีนเสีย ถ้าปีนกำแพงชั้นในให้ฆ่าเสีย ถ้าถือเครื่องสาตราอาวุธเข้าไปในพระราชวัง
ให้นายประตูถามดู ดี ร้าย ถ้าใช่งานที่จะเอาเข้ามา ให้ตัดมือผู้เอาเข้ามานั้นเสีย ถ้านายประตูมิได้ว่าละให้เอาเข้าไป
ให้มีโทษแก่นายประตูดุจนั้น

อนึ่งไอยการการกระบถปลอมมาต่างเมืองก็ดีแลราชศัตรู และสุนัขม้าโคกระบือแล่นเข้าในพระราชวังถึงหน้าพระที่นั่งก็ดี
บนพระโรงก็ดีโทษชาววังถึงตาย ส่วนนายประตูไซ้ให้ควักตาเสีย
บันทึกการเข้า
เพ็ญชมพู
หนุมาน
********
ตอบ: 12599



ความคิดเห็นที่ 14  เมื่อ 06 ก.ย. 11, 11:42

ป้อมต่าง ๆ ล่ะ ท่านหลวงเล็ก

มีรายละเอียดประการใดฤๅ

 ยิงฟันยิ้ม
บันทึกการเข้า
หน้า: [1] 2 3 ... 10
  พิมพ์  
 
กระโดดไป:  

Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006, Simple Machines
Simple Audio Video Embedder

XHTML | CSS | Aero79 design by Bloc หน้านี้ถูกสร้างขึ้นภายในเวลา 0.07 วินาที กับ 19 คำสั่ง