หากยังงงไม่พอ
ต่อเรื่อง "ประตูดิน" สมัยอยุธยากันเลย
สมัยอยุธยาก็มี "ประตูดิน"
ประตูนี้ชื่อว่า "ประตูบวรนารีมหาภพชนย์"
คุณสุจิตต์ วงษ์เทศเอาใส่ไว้ในนิยายแปลงพงศาวดารชื่อ
กรุงแตก ยศล่มแล้ว ตอน อำนาจว่างเปล่าอังวะกองทัพหนึ่งรุกลงยึดได้ริมฝั่งคลองเมืองด้านเหนือทางวัดเชิงท่า แล้วเอาปืนใหญ่ตั้งยิงลูกแตกไปทางป้อมท้ายสนมกับประตูดิน มุมวังหลวงด้านตะวันตกเฉียงเหนือ
ป้อมท้ายสนม คือป้อมปืนปากท่อ อยู่ปากคลองท่อท้ายวังหลวงด้านตะวันตก ที่เป็นแนวเหนือใต้ เคยมีเรือแขกแปลกภาษาบรรทุกผ้าแพรพรรณกับเครื่องประดับต่าง ๆ จากเมืองแขกเทศมาขายให้สาวสวรรค์กำนัลนาง
ประตูดิน คือประตูบวรนารีมหาภพชนม์ เป็นประตูเข้าออกของสาวสวรรค์กำนัลนางลงอาบน้ำในคลองเมืองด้านเหนือเยื้องวัดเชิงท่าที่อยู่อีกฟากหนึ่ง บริเวณนี้ไม่มี ปูอิฐเหมือนประตูอื่น ๆ แต่เป็นทางเดินดิน มีหญ้ารกปรกดิน เมื่อเดินขึ้นลงเล่นน้ำก็หกล้มหกลุกคลุกดินจนผ้าผ่อนท่อนสไบหลุดลุ่ยเป็นประจำวัน พวกหนุ่มชายเฟือยก็พากันนั่งเฝ้าอยู่ฝั่งตรงข้ามดูสาวชาววังอาบน้ำแล้วทำเจ้าชู้
