เรือนไทย
ยินดีต้อนรับ ท่านผู้มาเยือน
กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน
ส่งอีเมล์ยืนยันการใช้งาน?
ข่าว: การแนบไฟล์ กรุณาใช้ชื่อไฟล์ภาษาอังกฤษเท่านั้นครับ
หน้า: 1 2 3 [4] 5 6 ... 11
  พิมพ์  
อ่าน: 75789 คุณท้าวศรีสัจจา หรือเจ้าคุณประตูดิน
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 45  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 13:45

ผมขอถามนิดนะครับ ที่ว่าเจ้าชู้ประตูดิน คือประตู้นี้หรือเปล่าครับ

ประตูศรีสุดาวงศ์ ตามที่ อ.NAVARAT.C เกริ่นนำมาตั้งแต่ต้น ใช่เลยครับผม
บันทึกการเข้า
เพ็ญชมพู
หนุมาน
********
ตอบ: 12599



ความคิดเห็นที่ 46  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 13:47

ผมขอถามนิดนะครับ ที่ว่าเจ้าชู้ประตูดิน คือประตู้นี้หรือเปล่าครับ

ประตูเดียวกันจริงแท้แน่นอน

ประตูศรีสุดาวงศ์ เป็นประตูเข้าออกของฝ่ายในที่มิใช่เจ้านาย และสำหรับออกไปสู่เขตถนนที่อยู่ระหว่างกำแพงชั้นกลางกับชั้นนอก ซึ่งบริเวณนี้ ว่าเป็นที่ชุมนุมของพวกชาววังเวลาออกไป ‘อุโมงค์’ หรือ ‘ศรีสำราญ’ ดังที่ในหนังสือเรื่อง ‘สี่แผ่นดิน’ ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช บรรยายไว้ บรรดาบุรุษส่วนมากข้าราชการหนุ่มๆ มักจะมาคอยเกี้ยวพาราศีหรือดูตัวหญิงชาววังกันที่นี่

ในเรื่องขุนช้างขุนแผน พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ ตอนหนึ่ง เป็นตอนที่พระพันวษาทรงพระพิโรธพวกทหารที่ไปจับขุนแผน แต่ต้องพ่ายแพ้ขุนแผนกลับมา ทรงบริภาษเกี่ยวไปถึงประตูดินว่า

อ้ายชาติหมากาลีเห็นขี้เสือ
วิ่งแหกแฝกเฝือไม่แลเหลียว
ดีแต่จะเย่อหยิ่งนั้นสิ่งเดียว
ลอยลากหางเกี้ยวประตูดิน

 ยิงฟันยิ้ม 

บันทึกการเข้า
han_bing
นิลพัท
*******
ตอบ: 1622



ความคิดเห็นที่ 47  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 14:09

เรียนสมาชิกเรือนไทย ธรณีประตูของเมืองจีนนี้ขึ้นอยู่กับศักดิ์ของอาคารด้วยว่าศักด์สูงเพียงใด ยิ่งสูง ธรณีประตูยิ่งสูง บางอันสูงมากๆ จนนึกว่าต้องปีนข้ามเสียแล้ว

ทั้งนี้ที่วังหลวงของจีนไม่มี เขาเล่าว่าสมัยพระเจ้าปูยีโปรดทรงจักรยาน เลยโปรดให้ถอดธรณีประตูทั่วทั้งวัง เห็นว่าเหลือไว้แค่พระที่นั่งไท่เหอเท่านั้น (太和殿: Tai he dian)

เขาว่า อันนั้นแหละ ไม่เป็นมงคล...
บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 48  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 14:15

พบประตูศรีสุดาวงศ์ ๒ ประตู

เมื่อมีผู้ทักท้วงเรื่องประตูดิน จะเป็นดินปืน หรือ ดินจอมปลวก ก็เลยเข้าไปหาแผนที่พระบรมมหาราชวัง สมัยรัชกาลที่ ๕ มาเทียบตำแหน่งดู

๑. บริเวณป้อมสัตตบรรพต (เดิมเป็นป้อมหัวมุมท้ายวัง ชื่อป้อมพิศาลสีมา แต่เมื่อมีการขยายพื้นที่วังในรัชกาลที่ ๒ และก่อช่องกุดจึงเปลี่ยนชื่อ) ติดกับชอ่งกุด และเป็นทางเข้าออกฝ่ายในลงท่าน้ำ (มีป้อมก็ต้องมีห้องเก็บดินปืน..ถูกเปล่า?)

๒. ประตูศรีสุดาวงศ์มี ๒ แห่งจากแผนที่นี้ ประตูหนึ่งเป็นประตูใหญ่เข้าถนนกลางผ่านเต็ง (ใช้ชื่อประตูเขื่อนเพ็ชร หรือ ประตูศรีสุดาวงศ์) ส่วนอีกประตูหนึ่งก็ชื่อศรีสุดาวงศ์เช่นกัน หากแต่เข้าไปยังอาคารโรงพักกรมโขลน (ท่าทางเป็นอาคารขนาดใหญ่)



บันทึกการเข้า
NAVARAT.C
หนุมาน
********
ตอบ: 11307


ความคิดเห็นที่ 49  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 14:21

อ้างถึง
และให้ความเห็นเรื่องที่มาของชื่อประตูดิน ก็ออกไปทางแนวคุณเพ็ญชมพูกว่าคือ เดิมเป็นที่ตั้งของตึกดินแต่ย้ายไป (ซึ่งต้องหาผู้ช่วยหาหลักฐานมายืนยัน)

คงหามายืนยันลำบากหน่อย

ในหนังสือพระบรมมหาราชวัง มีแผนผังในสมัยรัชกาลที่๑ และรัชกาลที่๒ แสดงให้เห็นว่า ตรงบริเวณประตูศรีสุดาวงศ์นั้นเป็นที่อยู่ของฝ่ายในมาตั้งแต่ต้น ตึกดินยังไงๆก็ไม่น่าจะเข้าไปอยู่ในรั้วกำแพงพระราชฐานชั้นใน จะโหดกับพวกผู้หญิงไปหน่อยหากเกิดอุบัติเหตุระเบิดขึ้น

ส่วนที่เป็นทิมสำหรับทหารรักษาวังและทหารรักษาพระองค์ จะเรียงรายอยู่ติดกำแพงในส่วนที่ใกล้พระราชฐานที่ประทับ คลังแสงที่เก็บดินปืน น่าจะอยู่ด้านไกลออกไปในส่วนที่เป็นอาคารของสำนักพระราชวังปัจจุบันนะครับ



บันทึกการเข้า
NAVARAT.C
หนุมาน
********
ตอบ: 11307


ความคิดเห็นที่ 50  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 14:39

อ้างถึง
ประตูศรีสุดาวงศ์ เป็นประตูเข้าออกของฝ่ายในที่มิใช่เจ้านาย และสำหรับออกไปสู่เขตถนนที่อยู่ระหว่างกำแพงชั้นกลางกับชั้นนอก ซึ่งบริเวณนี้ ว่าเป็นที่ชุมนุมของพวกชาววังเวลาออกไป ‘อุโมงค์’ หรือ ‘ศรีสำราญ’ ดังที่ในหนังสือเรื่อง ‘สี่แผ่นดิน’ ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช บรรยายไว้ บรรดาบุรุษส่วนมากข้าราชการหนุ่มๆ มักจะมาคอยเกี้ยวพาราศีหรือดูตัวหญิงชาววังกันที่นี่

สงสัยครับ

อุโมงค์ตามที่ว่า ผมได้ยินอยู่ แต่ไม่ทราบตำแหน่งว่าอยู่ที่ไหน แต่น่าจะใกล้แม่น้ำเพราะมีน้ำขึ้นน้ำลงมาชำระไอ้ที่ว่าออกไป ผมอยากตามไปดูร่องรอย

อันนี้ก็สงสัย

พวกเจ้าชู้ประตูดินหากมาคอยเกี้ยวพาราศีผู้หญิงตอนที่เขาออกมาปลดทุกข์กัน จะได้เรื่องหรือครับ ยังทักทายไม่ทันเสร็จ สาวเจ้าคงวิ่งจู๊ดไปแล้ว พวกมาแอบดูตัว คงเห็นตัวที่มีใบหน้าเหยเก เหงื่อผุดพราวหน้าผาก
บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 51  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 14:41

นี่ก็แผนที่อีกระวางหนนึ่ง (ผมมีอยู่ ๓ ฉบับ) ก็กล่าวการอ้างชื่อประตูศรีสุดาวงศ์ ซ้ำกันถึง ๒ แห่ง

ส่วนฉบับที่ ๓ มิได้กล่าวถึงชื่อสถานที่ แต่มีร่องรอยว่า ป้อมสัตตบรรบตได้แปลงโฉมเป็นทรงสี่เหลี่ยมคางหมูเหมือนในปัจจุบัน ซึ่งเราจะเห็นว่าแผนที่สองฉบับแรกลักษณะจะเป็นป้อม ๗ เหลี่ยม ซึ่งแผนที่สามระวางเกิดในรัชกาลที่ ๕ ทั้งหมด


บันทึกการเข้า
NAVARAT.C
หนุมาน
********
ตอบ: 11307


ความคิดเห็นที่ 52  เมื่อ 01 ก.ย. 11, 15:10

ประตูศรีสุดาวงศ์ หรือประตูดินที่มีคุณท้าวท่านนั่งเฝ้า น่าจะเป็นประตูที่เข้าสู่เขตพระราชฐานฝ่ายในนะครับ

อีกประตูนึงมันอยู่ในเขตอาคารที่ทำการ (ถ้าเกิดมีประตูชื่อเหมือนกัน)ท่านก็คงไม่ไปนั่งเฝ้าที่นั่น
บันทึกการเข้า
NAVARAT.C
หนุมาน
********
ตอบ: 11307


ความคิดเห็นที่ 53  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 09:22

อ้างถึง
เพื่อนผู้แสนดีกระซิบมาว่า สิ่งที่ถืออยู่ในมือของจ่าโขลนคือ

"สิ่งที่นางในคนหนึ่งถือยื่นให้ท้าวศรีสัจจาคิดว่าไม่ใช่กระบองท่อนไม้ แต่เป็นบัญชีหางว่าวรายชื่อชาวโขลนชะแม่ที่อยู่ตามประตูต่างๆ ในเขตพระราชฐานชั้นในท้าวศรีสัจจาดูแลชาวโขลนโดยหน้าที่และต้องนำความกราบบังคมทูลในเวลาที่โปรดเกล้าฯให้ฝ่ายในเฝ้าฯกราบบังคมทูลราชการฝ่ายในเช่นเดียวกับที่มหาดเล็กต้องกราบบังคมทูลเกี่ยวกับมหาดเล็กที่เข้าเวรทุกวัน"

ข้อความข้างต้นของคุณหนุ่มสยามผมอ่านแล้วก็ข้องใจโขอยู่ละ การสร้างรูปท้าวศรีสัจจาพร้อมบริวารอีกสองคนไว้ในตำแหน่งสำคัญอย่างนั้นมันต้องมีนัยสำคัญมากกว่าที่จะมาเน้นการนั่งชูบัญชีรายชื่อเพื่อนำความกราบบังคมทูลอันซ้ำซากน่าเบื่อเหมือนๆกันทุกวันเช่นนั้น
กิตติศัพท์ที่ร่ำลือของท่านเจ้าคุณประตูดินนี้ นอกจากความซื่อสัตย์จงรักภักดีแล้วก็คือความดุของท่าน และอุปกรณ์ที่ทำให้ความดุนั้นมีผล พวกผู้หญิงกลัวท่านอย่างสมบูรณ์แบบก็คือ ไม้เคาะตาตุ่ม ที่โด่งดังจนกลายเป็นตำนานนั่นเอง

อนึ่ง ถ้าสิ่งของในมือนางคนสนิทนั้นเป็นปึกกระดาษ รูปปั้นที่จัดแสดงในนิทรรศรัตนโกสินทร์คงทำไปแล้ว ไม่ปล่อยไว้ครึ่งๆกลางๆ ดูก็รู้ว่าสิ่งใดสิ่งหนึ่งหายไปเช่นนั้น ถ้าใส่ท่อนไม้เข้าไป คงอายฝรั่งที่เข้ามาชม ไม่รู้จะอธิบายให้เขาเข้าใจอย่างไร

อย่างไรก็ตาม ผมก็เก็บความเห็นของผมไว้ก่อน  รอจนวันนี้ได้มีโอกาสถามแหล่งข่าวซึ่งปฏิบัติหน้าที่อยู่ ณ ที่นั้น ท่านบอกว่านั่นคือ ไม้ เอาไว้ตีตาตุ่ม แถมเล่าต่อเรื่องขอคุณท้าวเหมือนๆกับที่หลายท่านได้เขียนเล่าไว้แล้ว ผมไม่จำเป็นต้องกล่าวซ้ำ จะมีข้อมูลเพิ่มขึ้นนิดเดียวที่ท่านบอกว่า ไม้นั้นทำจากไม้เนื้อเบาๆ ตีให้เจ็บพอหลาบจำ ไม่ถึงกับจะให้พิการขาลากตามที่คุณหนุ่มเกรง
 
ผมถามท่านว่า ท่านทราบจากใครที่ว่าดุ้นๆที่เห็นนี่ คือรูปปั้นไม้จริงๆ

ท่านตาเขียวขวับขึ้นมาทันทีแล้วบอกว่า ผมทำงานที่นี่มากี่ปีแล้วล่ะ ตั้งแต่หนุ่ม(จนแก่) เขาก็เล่าต่อๆกันมาอย่างนี้แหละ

จบข่าว






บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 54  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 09:28

โรงวิเสท หรือก็คือโรงครัวอันเป็นคลังอาหารและที่เก็บของเครื่องใช้ในการครัวต่างๆ รวมทั้งเป็นที่อยู่ของชาววิเสทด้วยนั้น ในรัชกาลที่ ๑ จะอยู่ตรงที่ใดใกล้พระบรมมหาราชวังไม่ทราบแน่ ทว่าในรัชกาลที่ ๒-๓ ตั้งอยู่ตรงข้ามกับประตูอนงคลีลาหรือประตูดินแน่นอน

ประตูดินนี้ ในรัชกาลที่ ๒-๓ ปรากฏว่า คุณท้าวศรีสัจจา ผู้ว่าการโขลนจ่าควบคุมประตูวัง และอารักขาทั่วไปภายในวัง จะออกมานั่งสั่งงานอยู่ตรงประตูดินเป็นประจำ ชาววังทั่วไปจึงออกนามว่า เจ้าคุณประตูดิน นอกจากหน้าที่ดังกล่าวแล้ว ท้าวศรีสัจจา ยังมีหน้าที่คอยรับพวกขอเฝ้า คือบรรดาพวกที่มาขอเฝ้าเจ้านายฝ่ายในพระองค์สำคัญๆ (ในรัชกาลที่ ๓ ปรากฏว่ากรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ มีพวกขอเฝ้าพากันมา คอยเฝ้าอยู่ที่ท้าวศรีสัจจาเป็นจำนวนมากทุกวัน)


อ.NAVARAT.C คงได้สำรวจประตูอนงคลีลาไม่ยากนักนะขอรับ คือตอนนี้มีประตูดินที่กล่าวกันอยู่ ๒ แห่ง

๑. ประตูอนงคลีลา ๑
๒. ประตูศรีสุดาวงศ์ ๑

๒ ประตูนี้ตั้งอยู่พื้นที่ฝ่ายใน เข้าและออกได้ โดยประตูอนงคลีลา มีมาตั้งแต่ต้นกรุง ครั้งแผ่นดินต้น (ยังไม่เปิดช่องประตูศรีสุดาวงศ์)
แต่เมื่อรัชกาลที่ ๒ ทรงขยายพื้นที่ไปยังเจ้าครอกวัดโพธิ์แล้ว จึงได้ถือกำเนิดประตูศรีสุดาวงศ์ขึ้น



บันทึกการเข้า
NAVARAT.C
หนุมาน
********
ตอบ: 11307


ความคิดเห็นที่ 55  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 09:41

ประตูนี้ผมเดินไปเยี่ยมๆมองๆแล้วครับ โดนสตรีที่หน้าประตูห้ามถ่ายรูปเรียบร้อยมาแล้ว ข้างในที่เห็น มีศาลาเล็กๆ เห็นเจ้าหน้าที่ผู้หญิงชั้นผู้ใหญ่นั่งรักษาการณ์อยู่ นึกสร้างภาพสมัยโบราณพอได้

แล้วจะหาข่าวมาให้ทราบต่อไป
บันทึกการเข้า
siamese
หนุมาน
********
ตอบ: 7165


หนุ่มรัตนะกับภูเขาทอง


ความคิดเห็นที่ 56  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 09:56

ประตูศรีสุดาวงษ์ คือ ประตูดินใหม่ อยู่ด้านตะวันตกอยู่ริมอุโมงค์ (เรียกเป็นสามัญว่า ประตูศรีสำราญ)

ประตูอนงคลีลา อยู่ด้านตะวันตก คือประตูดินเก่า ใต้ประตูยาตราสตรี


บันทึกการเข้า
เพ็ญชมพู
หนุมาน
********
ตอบ: 12599



ความคิดเห็นที่ 57  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 16:34

อ้างถึง
ประตูศรีสุดาวงศ์ เป็นประตูเข้าออกของฝ่ายในที่มิใช่เจ้านาย และสำหรับออกไปสู่เขตถนนที่อยู่ระหว่างกำแพงชั้นกลางกับชั้นนอก ซึ่งบริเวณนี้ ว่าเป็นที่ชุมนุมของพวกชาววังเวลาออกไป ‘อุโมงค์’ หรือ ‘ศรีสำราญ’ ดังที่ในหนังสือเรื่อง ‘สี่แผ่นดิน’ ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช บรรยายไว้ บรรดาบุรุษส่วนมากข้าราชการหนุ่มๆ มักจะมาคอยเกี้ยวพาราศีหรือดูตัวหญิงชาววังกันที่นี่

อันนี้ก็สงสัย

พวกเจ้าชู้ประตูดินหากมาคอยเกี้ยวพาราศีผู้หญิงตอนที่เขาออกมาปลดทุกข์กัน จะได้เรื่องหรือครับ ยังทักทายไม่ทันเสร็จ สาวเจ้าคงวิ่งจู๊ดไปแล้ว พวกมาแอบดูตัว คงเห็นตัวที่มีใบหน้าเหยเก เหงื่อผุดพราวหน้าผาก

คงไม่ได้เกี้ยวกันตอนสาว ๆ ออกมาปลดทุกข์กันดอก

ประตูศรีสุดาวงศ์ นอกจากจะเป็นที่ชุมนุมของสาว ๆ เวลาจะไป "ศรีสำราญ" แล้ว ยังเป็นประตูทางเข้าออกเขตชั้นในซึ่งเป็นที่อยู่ของสาวชาววัง หนุ่ม ๆ ที่อยากดูสาวชาววังก็ต้องรอตอนสาว ๆ ออกมาจับจ่ายซื้อของข้างนอก เวลานี่แหละที่หนุ่ม ๆ มีโอกาสเกี้ยวสาว

 ยิงฟันยิ้ม
บันทึกการเข้า
NAVARAT.C
หนุมาน
********
ตอบ: 11307


ความคิดเห็นที่ 58  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 17:35

น่านหน่ะซี๊

ผมยังอยากจะเดาต่อด้วยนะครับว่า ตรงที่เขาติดตลาดแถวๆหน้าประตูดิน น่าจะอยู่ห่างระยะกับอุโมงค์พอสมควรทีเดียวเพื่อจะได้ไม่ตะขิดตะขวง สาวชาววังเวลาออกมาเป็นเป้าสายตาของพวกหนุ่มๆ คงไม่อยากจะเผยไต๋นักหรอกว่า กำลังจะไปกระทำการ‘สรีสำราล’

เสียฟอร์มหมด
บันทึกการเข้า
เพ็ญชมพู
หนุมาน
********
ตอบ: 12599



ความคิดเห็นที่ 59  เมื่อ 02 ก.ย. 11, 18:34

ผมยังอยากจะเดาต่อด้วยนะครับว่า ตรงที่เขาติดตลาดแถวๆหน้าประตูดิน

ตอนต้นกระทู้ คุณนวรัตนเคยเล่าเรื่องนี้ไว้แล้ว

ประตูดิน มีชื่อเป็นทางการว่า ประตูศรีสุดาวงศ์ เหตุที่ชาววังเรียกว่าประตูดินนั้น อ่านพบว่า เพราะเคยมีจอมปลวกขนาดใหญ่อยู่บริเวณใกล้ๆนั้น

ประตูศรีสุดาวงศ์ เป็นซุ้มประตูกำแพงเข้าสู่เขตพระราชฐานชั้นในอีกทีหนึ่ง อยูเยื้องๆกับประตูกำแพงพระบรมมหาราชวังชั้นนอกที่เรียกว่า “ช่องกุด” ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากตลาดท่าเตียนเท่าไหร่ ในเรื่องสี่แผ่นดินจึงมีฉากสำคัญที่คุณเปรมมาดักดูแม่พลอย เพราะบางช่วงจะมีการติดตลาดขนาดย่อมๆบนถนนภายในที่ขั้นระหว่างกำแพงพระบรมมหาราชวังกับกำแพงพระราชฐานชั้นในดังกล่าว เหล่าแม่ค้าแม่ขายที่กิริยาวาจาผ่านการคัดสรรแล้วจะเอาผลหมากรากไม้ อาหารสดอาหารแห้งมาขายให้ชาววัง ให้ไม่ต้องออกไปเจอฝีปากแม่ค้าท่าเตียนหรือปากคลองตลาด รูดซิบปาก

แต่ชาววังในที่นี้มิได้หมายรวมถึงเจ้านาย หรือเจ้าจอมหม่อมห้ามทั้งหลาย แต่เป็นระดับนางข้าหลวง หรือพนักงานหญิงรับใช้ ที่อยู่กินภายในเขตพระราชฐานชั้นในนั้นเอง




 ยิงฟันยิ้ม
บันทึกการเข้า
หน้า: 1 2 3 [4] 5 6 ... 11
  พิมพ์  
 
กระโดดไป:  

Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006, Simple Machines
Simple Audio Video Embedder

XHTML | CSS | Aero79 design by Bloc หน้านี้ถูกสร้างขึ้นภายในเวลา 0.057 วินาที กับ 19 คำสั่ง