คนไทยในราชสำนักอังกฤษ

[เพ็ญชมพู]

เครื่องแคน ยาว ๆ แบบนี้ที่ได้ร่วมไปเป่าโชว์ด้วย

กองทหารดุริยางค์ เมืองอุบลราชธานี (วงแคน)

 

[siamese]

มาต่อด้วยการรายงานข่าวของชาวอังกฤษกันต่อ

"..and the keys for tightening the strings of ivory encrusted with jewels. Another is covered with enamel work and with gold inlaid on silver. In front of the "Saw" players and flutists were the "Ranat" and "Takhay" player. The "Ranat" is an instrument similar .. in principle to the zither, but with wood .. metal taking the place of glass. There .. three of these "ranats," one having notes of brass, another of steel, and the third of bamboo.

As in the Khong, the varying thickness of wood or metal form the different notes, and the player held in each hand & striker of thin bamboo, tipped with a round hard leather. The "takhay" is in ... violoncello, but a violoncello laid ... back and raised from the ground on four .. has three strings, the note being marked.."

จัดความได้ว่า
เป็นการบรรยายเครื่องสานที่ประดับด้วยอัญมณี ซึ่งหมายถึง "ซอสามสาย" ที่หน้าซอจะประดับอัญมณีไว้ และต่อด้วยการวางตำแหน่งของนักดนตรีที่นั่ง ซึ่งระนาดและจะเฆ่ จะวางด้านหน้าด้วยกัน

จากคำบรรยายทำให้เราเห็นว่า ระนานที่นำไปจัดแสดงนั้นมี ๓ ตัวด้วยกัน ๑.ระนาดเหล็ก  ๒.ระนาดแก้ว  ๓.ระนาด (ผืนไม้ไผ่) และการอธิบายของจะเฆ่ ว่าคล้ายเครื่องดนตรีของเขา มี ๓ สายและมีการเขียนโน๊ตติดกำกับไว้ด้วย"

และกล่าวถึงฆ้องวง ที่ต้องตีด้วยหนัง ซึ่งเห็นว่าฝรั่งนั้นก็ถามซักไซร้ได้เรื่องราวดีมาก ละเอียดยิบ ไม่รู้ว่าครูเพลงท่านใดให้ข้อมูลพวกนี้ ช่างละเอียดดีแท้

[siamese]

ระนาดแก้ว

[เทาชมพู]

นายคร้ามบรรยาย Albert Hall ไว้ละเอียด   เริ่มตั้งแต่มีโรงแถวยาวประมาณ ๒ เส้น   แบ่งเป็นซ้ายขวา    แถวหนึ่งมีทางเดิน ๒ทาง   ริมทั้งสองมีของตั้ง   แถวกลางก็มีของตั้ง   
ขวามือมีเครื่องรถและเครื่องม้า   ข้างซ้ายมีเรือไอเล็กๆ ที่เป็นตัวอย่าง(คงหมายถึงเรือจำลอง?) มีเรือใบบ้าง เรือไฟบ้าง  นายคร้ามเล่าถี่ถ้วนกระทั่งเครื่องชั่งน้ำหนัก ที่ต้องเสียเงินถ้าขึ้นไปชั่ง

ถัดไปน่าจะเป็นอควาเรียม   เพราะบอกว่ามีปลาเป็นๆในกระถางกระจก  มีกุ้งและกั้ง แต่แตกต่างจากกุ้งไทย  ตรงที่กรีสั้น  หนวดสิบหนวด  ก้ามใหญ่สองก้าม เล็กสองก้าม
ต้องถามคุณเพ็ญชมพูว่ากุ้งอะไร 

มีปลาจำนวนมากทั้งใหญ่เล็ก    ตัวที่นายคร้ามคงสะดุดตา เล่าว่าตัวใหญ่ยาวเหมือนปลากระทิง แต่หน้าเหมือนงูเห่า   ในเมืองไทยไม่มี

ชั้นล่าง มีร้านอาหาร มีอาหารทั้งของหวานของคาว 
มีโรงจักรที่ใช้ในโรงแสดง  มีหม้อไอน้ำที่เรียกว่า steam  สำหรับใช้ในโรงทุกๆแห่ง    คนไม่ต้องหนักแรง  ที่ไหนจะใช้สายพานก็ต่อ ที่ชอบใช้ไกก็ต่อเอาได้
ถึงคิวถามคุณหนุ่มสยามว่า หม้อ steam ที่ว่านี้สมัยวิคตอเรียนเขาใช้เป็นเครื่องจักรทำอะไร    ถ้าเป็นเรือก็รู้ละค่ะ  แต่ถ้าใช้ในโรงแสดง(ละคร) เขาเอาไว้ทำอะไร

[siamese]

มีโรงจักรที่ใช้ในโรงแสดง  มีหม้อไอน้ำที่เรียกว่า steam  สำหรับใช้ในโรงทุกๆแห่ง    คนไม่ต้องหนักแรง  ที่ไหนจะใช้สายพานก็ต่อ ที่ชอบใช้ไกก็ต่อเอาได้
ถึงคิวถามคุณหนุ่มสยามว่า หม้อ steam ที่ว่านี้สมัยวิคตอเรียนเขาใช้เป็นเครื่องจักรทำอะไร    ถ้าเป็นเรือก็รู้ละค่ะ  แต่ถ้าใช้ในโรงแสดง(ละคร) เขาเอาไว้ทำอะไร

มีโรงจักรที่ใช้ในโรงแสดง  มีหม้อไอน้ำที่เรียกว่า steam  สำหรับใช้ในโรงทุกๆแห่ง    คนไม่ต้องหนักแรง  ที่ไหนจะใช้สายพานก็ต่อ ที่ชอบใช้ไกก็ต่อเอาได้
ถึงคิวถามคุณหนุ่มสยามว่า หม้อ steam ที่ว่านี้สมัยวิคตอเรียนเขาใช้เป็นเครื่องจักรทำอะไร    ถ้าเป็นเรือก็รู้ละค่ะ  แต่ถ้าใช้ในโรงแสดง(ละคร) เขาเอาไว้ทำอะไร

หม้อ Steam ที่กล่าวถึงนั้น เป็นเครื่องต้มน้ำเพื่อให้เกิดพลังงานการบังคับไปยังเครื่องสูบลม ..... ไว้ทำอะไร ?

คำตอบคือ ที่โถงกลางนั้นได้ทำการติดตั้งเครื่องดนตรีที่เรียกว่า "ออร์แกน" กลางแจ้งที่ใหญ่ที่สุดในโลกไว้ ประกอบด้วยท่อกว่า ๘๐๐ ท่อเพื่อให้เกิดลม และหม้อ Steam ก็มีด้วยกันอยู่ ๒ ตัว คอยสร้างลมเข้าเครื่องออร์แกนนี้ครับ

[siamese]

The wind-pressure was raised by steam engines in the blowing room below the organ, driving six feeders. The high pressure was provided by two blowing cylinders, 2 feet in diameter, each containing a piston with a travel of 2 feet that provided the vacuum on the upward stroke and the 30-inch wind pressure on the return stroke. The plant worked well, and only one of the three tenderers.

[siamese]

ภาพเครื่องจักรไอน้ำที่ใช้ใน The Royal Albert Hall

ประกอบด้วยกระบอกสูบคู่สูง 5 ฟุต มีไว้สำหรับกำเนิดพลังลม เข้าสู่ออร์แกน มีพลังงาน 12/13 แรงม้า เทียบเท่ากับ 9 กิโลวัตต์ ซึ่งเครื่องจักรไอน้ำสร้างโดย John Penn & Son of Greenwich

[siamese]

ภายในอาคาร

[siamese]

ก่อนหน้างานแสดงสิ่งประดิษฐ์และการแสดงดนครีจะเริ่มต้นขึ้นในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1888 นั้น หนังสือพิมพ์รายใหญ่ฉบับหนึ่งทางซึกโลกอเมริกาได้ลงข่าวเกี่ยวกับงานนิทรรศการดังกล่าวไว้ล่วงหน้าด้วย และระบุถึงการแสดงดนตรีของวงจากพระมหากษัตริย์ชาวสยามอีกด้วย

ดังนั้นทางคนทางอเมริกาก็ได้ข่าวล่วงหน้าแล้วเช่นกัน

"An the International Inventions exhibition at London, Eng., to be held next month, the King of Siam will send a complete native orchestra national instruments. The famous Viennese band of Strauss will also play."

[siamese]

"น้อยคนจะได้รู้จักดนตรีแห่งชนชาติสยาม"

หนังสือพิมพ์ฉบับวันศุกร์ ที่ ๑๗ กรกฎาคม ค.ศ. ๑๘๕๕ บรรยายเกี่ยวกับคณะดนตรีจากสยาม

เล่นที่ South Kensington โดยคาดว่าจะเปิดการแสดงคนตรีทุกวัน โดยเป็นการแสดงของวงดนตรีแห่งราชสำนักสยาม โดยคณะดนตรีที่แท้จริงของพระมหากษัตริย์ชาวสยามจะบรรเลงด้วยเหล่าสุภาพสตรีเท่านั้นและไม่เคยเล่นนอกพระราชวังมาก่อน

คณะดนตรีที่ร่วมการแสดงนี้เดินทางมาถึงลอนดอนได้เดือนกว่าแล้ว และการแสดงจัดได้สามแบบ คือ ๑.วงมโหรี ๒.วงพิณพาทย์ ๓.เล่นกลองแขก

การแสดงพิณพาทย์นั้นเป็นวงบรรเลงเพลงและเป็นวงสำหรับกองทัพสยาม ซึ่งประกอบไปด้วยเครื่องคนตรี ๑๕ ชิ้นที่ส่วนมากเป็นเครื่องเป่า ส่วน "มโหรี" หมายถึง "เสียงเพลง" ซึ่งหมายถึงกลุ่มที่เล่นดนตรีด้วยจำนวน ๑๖ คน ที่บรรเลงเครื่องสาย และมีนักร้องประจำวงด้วย และหวังเป็นอย่างยิ่งว่า เมื่อคณะนักแสดงจากสยาม ได้ขึ้นเวที ก็คงได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นและเป็นกันเอง ยิ่งถ้าเหล่านักแสดงเหล่านั้นต่างปรากฎตัวในชุดพื้นเมือง (ฝรั่งคงอยากเห็นการนุ่งโจงกระเบน)

[เทาชมพู]

นายคร้ามคงเดินสำรวจอัลเบิร์ตฮอลอยู่มากมายหลายครั้ง  ในเวลาที่เล่นดนตรีเสร็จแล้ว หรือไปเที่ยวในวันที่ไม่ได้เล่น   จึงบันทึกเอาไว้ละเอียด อย่างเรื่องของต่างๆที่จัดแสดงอยู่ในนั้นก็น่าตื่นตาตื่นใจสำหรับคนไทย เช่นเครื่องจักร เครื่องรถไฟ ปืนใหญ่ และตอร์ปิโด
นายคร้ามสะกดตอร์ปิโดได้ถูกต้อง   แต่ไม่ได้อธิบายว่าคืออะไร

ท่านบรรยายว่ามีปืนเล็กร้อยอย่างพันอย่าง  แต่ปืนแคตะริ่งนั้นดูแปลกกว่าที่เห็นในกรุงเทพ   ตั้งเป็นลำดับทั้งใหญ่และเล็ก
คุณหนุ่มสยามหรือคุณเพ็ญชมพูมีรูปปืนแคตะริ่งไหมคะ    นายคร้ามไปเห็นปืนแคตะริ่งในกรุงเทพ ที่ไหนหนอ?

นอกจากนี้ก็มีบัลลูนจำลองด้วย  ขนาดเท่าพ้อมเขื่องๆ    นายคร้ามอธิบายว่า มีคนอยู่ในนั้นแล้วปล่อยขึ้นไป   เห็นทีว่าทางกรุงเทพคงไม่มีบัลลูนมาแสดง   คำอธิบายของนายคร้ามจึงฟังเหมือนจดจากคำบอกเล่า    ท่านคงมีไกด์พาชมแน่นอน

[siamese]

รูปปืนแคตะริ่งครับ

[เทาชมพู]

การบรรยายตอนนี้ นายคร้ามสวมวิญญาณพระยาน้อยชมตลาด  คือเล่าถึงสินค้าต่างๆที่วางขายอยู่ในอัลเบิร์ตฮอล   ที่นี่กว้างขวางมีรถไฟเล็กพาชมบริเวณด้วย
สรรพสินค้ามีทั้งของโชว์และของขาย  กินเนื้อที่สองสามหน้ากระดาษ ลอกมาไม่ไหว     มีเครื่องจักรผลิตของต่างๆ ตั้งแต่ทำแร่ไปจนเครื่องทอผ้า  ทำถัง ทำถาดกาละมัง  มวนบุหรี่  นายคร้ามคงเดินดูด้วยความเพลิดเพลินมากทีเดียว
นายคร้ามเล่าว่าสถานที่นั้นมีอะไรต่อมิอะไรทั้งหมด  ขาด ๓ อย่างที่ไม่มีคือไม้ยืนต้น  สัตว์ใหญ่สี่เท้า และไม้อย่างในเมืองไทย  นอกนั้นมีหมด   รวมทั้งเครื่องไฟฟ้า เช่นต้นไม้มีช่อมีดอกเป็นไฟฟ้า  ใช้เดินถือเล่นตอนกลางคืนก็ได้  แต่ต้องซื้อหีบที่ใส่ด้วยถึงจะถือได้นาน
อ่านแล้วรู้สึกเหมือนเป็นโคมไฟชนิดตั้งประดับโต๊ะ  ไม่ใช่โคมไฟอ่านหนังสือ   หีบนั้นคงจะใส่ถ่านไฟฉายหรืออะไรที่เป็นเครื่องผลิตไฟฟ้าละมัง

นอกจากนี้ยังมีน้ำพุหลากสี   มีไฟประดับอยู่ ให้น้ำพุพุ่งขึ้นมาสว่างหลากสีสัน    แบบนี้คนไทยปัจจุบันเห็นกันมานานจนไม่ตื่นเต้นแล้ว  แต่สำหรับคนไทยเมื่อร้อยปีก่อน คงน่าตื่นตาตื่นใจไม่น้อย

[เพ็ญชมพู]

นอกจากนี้ยังมีน้ำพุหลากสี   มีไฟประดับอยู่ ให้น้ำพุพุ่งขึ้นมาสว่างหลากสีสัน    แบบนี้คนไทยปัจจุบันเห็นกันมานานจนไม่ตื่นเต้นแล้ว  แต่สำหรับคนไทยเมื่อร้อยปีก่อน คงน่าตื่นตาตื่นใจไม่น้อย

นายคร้ามคงบรรยายน้ำพุบริเวณหน้า Royal Albert Hall จุดเด่นของงานนี้ ด้วยความตื่นเต้น

 

[เทาชมพู]

พิธีเปิดอัลเบิร์ตฮอล เมื่อปี 1871